معاملات اختیار (آپشن)

این آپشن از نوع اروپایی است و تنها در زمان انقضای آن قابل اجرا است. در مدت دوره زمانی این آپشن هیچ سود سهامی پرداخت نمی شود.

بازار اختیار معامله چیست؟

این روزها بازارهای مالی تنوع بسیاری یافته اند اما شاید شما با بخش کوچکی از آنها آشنایی داشته باشید. بازار هایی مانند کریپتو کارنسی ها (ارزهای دیجیتال)، فارکس، قراردادهای آتی، قرارداد های اخزا، قراردادهای اختیار و حتی بورس کالا و… بازارهایی هستند که کمتر معامله گرانی با آن ها آشنایی دارند. همچنین یک معامله گر برای کاهش ریسک معامله گری راهی جز گسترش بازار های مالی برای خود نمی بیند. در این مقاله ما قصد داریم شما را با یکی از این بازار های نوظهور به نام بازار اختیار یا بازار آپشن آشنا کنیم.

کلمات کلیدی: اختیار معامله – حق – وجه تضمین – سر رسید معین

قراردادی است که خریدار و فروشنده توافق می کنند یک کالا و سهام را در زمان معینی در آینده معامله کنند. به این صورت که وجه در آینده پرداخت می شود و کالا هم در آینده تحویل داده می شود و چیزی که در حال حاضر معامله و پرداخت می شود “حق” می باشد. در این حالت خریدار با خرید “حق” این اختیار را می یابد که در آینده کالای مورد نظر را از فروشنده خریداری کند. دقت کنید که برای خریدار لفظ اختیار آمده است نه تعهد یعنی خریدار می تواند این کالا را در آینده خریداری کند یا نکند و فقط در حال حاضر باید مبلغ حق این اختیار را به فروشنده پرداخت کند، درست برعکس فروشنده که ملزم و متهعد است که پس از دریافت مبلغ حق اختیار از خریدار کالا را در زمان مقرر به فروشنده تحویل دهد.

قرارداد های اختیار معامله به دو صورت می باشند:

1. قرارداد اختيار معامله اروپائي:

قرارداد اختيار معامله اي است كه فقط در تاريخ سررسيد امكان اعمال آن توسط دارنده اختيار وجود دارد.

1. قرارداد اختيار معامله آمريكايي

قرارداد اختيار معامله اي است كه در هر روز از دوره معاملاتي تا تاريخ سررسيد و در خود سررسيد قابل اعمال است.

چنانچه قیمت در تاریخ تعیین شده بالاتر از قیمت توافقی باشد، خریدار با سود معامله را می بندد، هرچه قیمت بالاتر، سود بیشتر و اگر قیمت از قیمت توافقی پایین تر باشد خریدار “حق” می تواند از معامله سر باز زند در این صورت تنها ضرر او به میزان وجه پرداختی “حق” است. به عبارتی در این معامله برای خریدار زیان محدود (حداکثر به میزان وجه “حق”) و سود نامحدود است.

3-2) فروشنده متعهد به اجرای قرارداد:

فروشنده برخلاف خریدار که اختیار دارد که معامله را انجام دهد یا ندهد، اجبار دارد و متعهد است که تا پیش از انقضای تاریخ تعیین شده، مفاد قرارداد را اجرا کند. به همین منظور وجه تضمینی بابت تعهد اجرای قرارداد از فروشنده اخذ می گردد و به نفر سوم که ناظر بازار است داده می شود. همچنین فروشنده موظف است روزانه وجه تضمین را بر اساس قیمت روز تضمین کند تا چنانچه اگر قیمت رشد کرد وجه تضمین لازم اخذ شده باشد. در زمان سررسید فروشنده موظف به تحویل کالا و دریافت وجه از خریدار می باشد و درصورت تحویل ندادن کالا مشمول پرداخت جریمه می شود. بنابراین سود فروشنده محدود و به اندازه قیمت توافق شده است و زیان او نامحدود می باشد زیرا ممکن است قیمت کاهش یابد.

اما شاید بگویید این عادلانه نیست!

اما باید بپذیریم که خریدار “حق” نسبت به فروشنده ریسک بالاتری را می پذیرد بنابراین مستحق دریافت پاداش بیشتری هست و از طرفی فروشنده حق در ابتدا مبلغی را دریافت می کند که با تجمیع با قیمت تعیین شده گاها قیمت سر به سر برای خریدار بسیار بالاتر از بازار می شود.

• سوال:قرارداد اختيار معامله چه تفاوت و تشابهي با قرارداد آتي دارد؟

1. در قراردادهاي آتي زيان بالقوه در مقايســه با سود احتمالي آن بيشتر اســت. اما در اختيار معامله ضرر خريدار به طور ثابت و برابر با مبلغ پرداختي براي خريد “حق” ميباشد.
2. در قرارداد آتي طرفين متعهد به اجراي قرارداد هستند اما در قرارداد اختيار معامله، يك طرف متعهد و طرف ديگر داراي اختيار جهت اجراي قرارداد ميباشد.

• نتیجه گیری:

یکی از بازارهای کم تر شناخته شده در بازار ایران، بازار قرارداد های اختیار معامله می باشد که با توجه به ماهیت این معاملات اختیار (آپشن) بازار می توان سود مناسب و در عین حال ضرر کنترل شده ای را کسب کرد. بازارهایی همچون سکه، زعفران ، زیره و … آپشن های فعال در بازار ایران می باشد که هر کدام در سررسید های مقرر خود معامله می شوند. با این حال بازار آپشن دارای ریسک های مخصوص به خود نیز می باشد که آن به قدرت تحلیل شما بر میگردد که بتوانید قیمت کالا را درآینده به درستی پیش بینی کنید.

اختیار معامله

بورس اختیار معامله شیکاگو (CBOE)، به عنوان اولین بورس اختیار معامله در سال ۱۹۷۳ تاسیس شد که در اولین روز معاملات خود معادل ۲۶ آوریل ۱۹۷۳م، تنها تعداد ۹۱۱ قرارداد بر روی ۱۶ سهم مبادله شد.

سپس چندین سهام دیگر و تقریبا تمام بورس های قرارداد های آتی (Futures) اقدام به استفاده از ابزار اختیار معامله نمودند.

بورس شیکاگو، تا کنون رتبه اول حجم مبادلات را دارد که معامله گران استقبال شکوهمندی از آن در سال ۲۰۰۶ داشتند که به مبادله بیش از ۶۷۰ میلیون قرارداد اختیار معامله منجر شد که ارزش آن بیش از ۱۵ تریلیون دلار و با رشد ۴۴ درصد بود که رکورد تاریخی آن ثبت گردید.

در آغاز این نوع فعالیت ها، میزان استقبال از این اوراق با ترس مبهمی رو به رو بود اما پس از مدتی با بالا رفتن تقاضا برای سرمایه گذاری با استفاده از این اوراق، حجم مبادلات آنها افزایش یافت.

این موضوع باعث شد که میزان پاسخ گویی اختیار معامله نه تنها بر روی سهام بلکه بر روی کالا ها و انواع ارز و حتی بیش از ۹۰ شاخص مهم از جمله شاخص های NASDAQ و S&P 500 تاثیر گذار باشد.

اختیار معامله:

اختیار معامله (Option) به قراردادی دو طرفه گفته می شود که بین خریدار و فروشنده است و بر اساس آن خریدار قرارداد، حق دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد. این حق فقط اختیار می باشد و الزام و تعهدی برای آن وجود ندارد.

بر همین اساس، دو طرف توافق می کنند که در آینده معامله ای صورت گیرد. در این معامله خریدار “اختیار معامله”، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید و یا فروش دارایی موضوع قرارداد را در زمانی مشخص با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می آورد.

انواع اختیار معامله از نظر نوع قرارداد:

این اوراق از نظر نوع قرارداد به دو نوع زیر تعریف شده اند.

انواع اختیار معامله از نظر نحوه اعمال:

از نظر نحوه اعمال نیز به دو نوع زیر تقسیم می شوند.

• آمریکایی: در هر زمان تا زمان سررسید قابل اجراست.
• اروپایی: فقط در تاریخ انقضا قابل اجراست.

اختیار خرید (Call Option):

قرارداد های خرید که به آپشن خرید معروفند این حق را به خریدار می دهند که سهام مورد نظر خود را خریداری نمایند که در قیمت های مختلفی وجود دارند و به قیمت سهام وابسته می باشند.

تاریخ انقضای آپشن می تواند از ۱ ماه تا حتی بیشتر از ۱ سال باشد که با توجه به بازار ممکن است خریداری گردد و یا فروخته شود.

مبلغ مورد نظر برای آپشن، حداکثر ریسکی می باشد که یک خریدار آن را متحمل می شود و زمانی که قیمت سهام مورد نظر به یک آپشن خرید، بالاتر از قیمت اعمال می رسد، این آپشن سود آور می باشد. در این زمان می توان اختیار خرید را اجرا نمود یا آن را با فروش یک خرید با قیمت اعمال و تاریخ انقضای مشابه جبران کرد.

در واقع با اجرا کردن یک اختیار خرید می توان ۱۰۰ سهم به ازای هر آپشن از سهام مربوطه با قیمت سهام بازار، سودی برابر با اختلاف میان دو قیمت به دست آورد.

اگر آپشن خرید، فروخته شود، فروشنده حق خریداری سهام مربوطه را با قیمت اعمال به دارنده آپشن واگذار می کند که با فروش آپشن خرید، مبلغ آپشن به عنوان سود محدود به حساب معاملاتی واریز می شود.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله صکوک را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

اختیار فروش:

اختیار فروش (Put Option)، این حق را به خریدار می دهد که سهم مورد نظر خود را با قیمت اعمال و تا سومین جمعه از ماه انقضا به فروش برساند.

همانند آپشن­ های خرید، آپشن های فروش نیز در قیمت های اعمال متفاوت بسته معاملات اختیار (آپشن) به قیمت سهام مربوطه و با تاریخ های انقضای مختلف در بازار موجود می باشند.

نکته: تاریخ انقضای آن همانند تاریخ انقضای اختیار خرید می باشد.

اگر آپشن فروش، خریداری شود، خریدار آن می تواند سهام مربوطه را با قیمت مشخص شده و در تاریخ مشخص بفروشد. مبلغ پرداختی برای این آپشن ها نهایت ریسکی می باشد که اختیار فروش متحمل می گردد.

سودآوری سهام پس از سقوط قیمت در آپشن فروش:

با سقوط قیمت سهام، آپشن فروش می تواند از دو طریق زیر سود آوری داشته باشد.

روش اول:

با اجرا کردن یک آپشن فروش، می توان ۱۰۰ سهم به ازای هر آپشن به فروش رساند که سهام با قیمت بالا تر بازار فروخته شده و سپس برای خارج شدن از معامله، سهام با قیمت معاملات اختیار (آپشن) پایین تر خریده می شود.

روش دوم:

این روش جبران کردن آپشن است یعنی با سقوط قیمت سهام، مبلغ آپشن افزایش خواهد یافت و سپس با دریافت سود می تواند به فروش برود.

نحوه استفاده از اختیار معامله ها:

آپشن ها را می توان از راه های مختلفی مورد استفاده قرار داد که به منظور کسب سود از بازار ها می باشد. اصلی ترین استراتژی در استفاده از اختیار خرید و فروش، کسب سود از سرمایه های اندک می باشد که در روند بازار پیش می روند.

این آپشن ها می توانند به عنوان بیمه برای سناریو های مختلف معاملاتی به کار بروند که قابلیت های چندگانه ای دارند و تاثیر نسبتا زیادی در میزان سوددهی می گذارند.

همچنین اختیار معامله ها می توانند برای حفظ از سقوط قیمت سهم مورد نظر موثر باشند و می توان آنها را اعمال نمود یا استفاده نکرد. در واقع آپشن باعث می شود یک سهم در قیمت پایین خریداری شود و در قیمت بالا به فروش رسد.

قیمت­ گذاری اختیار معامله اوراق بهادار:

سه مدل برای محاسبه ارزش اختیار معامله اوراق بهادار وجود دارد. این سه مدل شامل موارد زیر می باشند که هر کدام از آنها دارای مفروضات جداگانه ای هستند و در ادامه شرح داده می شوند.

• مدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهم
• مدل توزیع دو جمله ای قیمت سهم
• مدل توزیع نرمال لگاریتمی (مدل بلک شولز)

مدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهام:

در این مدل دو فرض را مورد توجه قرار می گیرد.

• فرض اول: سرمایه گذاران نسبت به ریسک بی تفاوت معاملات اختیار (آپشن) می باشند.
• فرض دوم: احتمال مساوی برای قیمت سهم بین دو حد در تاریخ انقضا وجود دارد. این روش ساده ترین روش محاسبه ارزش اختیار معامله اوراق بهادار می باشد.

بنابراین می توان گفت که اگر فرض شود سودی در طی سال پرداخت نمی گردد و این اختیار پس از یک سال منقضی شود، در نتیجه توزیع احتمال برای قیمت سهم در پایان سال و با توجه به مفروضات بالا به شکل مستطیل می باشد و برای قیمت سهم بین حد بالا و پایین دارای احتمال مساوی می باشد.

بر اساس فرض بی تفاوتی در ریسک برای سرمایه گذاران، ارزش بازاری سهم در ابتدای سال برابر با ارزش تنزیل یافته سهم در پایان سال و بر مبنای نرخ بازده بدون ریسک می باشد.

اگر فرض شود که توزیع احتمال قیمت سهم یکنواخت می باشد، پس ارزش سهم را به صورت زیر قابل محاسبه خواهد بود:

مدل توزیع احتمال یکنواخت قیمت سهام

فروض مدل Black-Scholes:

این آپشن از نوع اروپایی است و تنها در زمان انقضای آن قابل اجرا است. در مدت دوره زمانی این آپشن هیچ سود سهامی پرداخت نمی شود.

هزینه معامله ای در هنگام خرید آپشن وجود ندارد

نرخ ریسک پذیری و نوسان دارایی پایه شناخته شده و ثابت است

بازده دارایی های پایه به صورت نرمال توزیع می شود

فواید اختیار معامله:

یکی از فواید مهم آپشن ها، تطبیق پذیر بودن و توانایی آنها در برقراری ارتباط با دارایی های سنتی‌ مانند سهام شخصی می باشد که این ویژگی به سهامدار این امکان را می دهد که موقعیت خود را بر اساس شرایطی که ممکن است در بازار اتفاق بیفتد، تطبیق داده و یا تنظیم نماید.

در واقع آپشن ها، اوراق بهادار خیلی پیچیده ای هستند و اگر درست از آنها استفاده نشود ممکن است ریسک بالایی داشته باشند.

به همین دلیل است که وقتی اختیار معامله را خرید و فروش می کنیم، معمولا با جمله ای مثل این مواجه می شویم:

“اختیارات شامل ریسک ها هم می شوند و برای هرکسی مناسب نیستند. اگر توان ریسک بالا دارید، سرمایه گذاری کنید.”

نکته: اختیار معامله ها (آپشن ها) به گروه بزرگ تری از اوراق بهادار به نام اوراق بهادار مشتقه تعلق دارد.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله اوراق قرضه را به شما پیشنهاد می کنیم.

قرارداد آپشن یا اختیار معامله

قرارداد آپشن یا اختیار معامله چیست؟ چه کاربردی دارد؟ و چه زمانی از آن در بازار فارکس استفاده می شود؟ بروکر نیکس در راستای آشنایی کاربران علاقمند به فعالیت در بازار فارکس و انتشار مقالات آموزشی، اینبار مقاله قرارداد آپشن یا اختیار معامله را در اختیار شما عزیزان قرار می دهد.
قرارداد آپشن یا اختیار معامله را می توان یک ابزار مالی دانست و دارایی های پایه ای از جمله انواع کالاهای معاملاتی و جفت ارزها در این ابزار مالی مورد استفاده قرار می گیرند.
قرارداد آپشن یا اختیار معامله همانگونه که می توان از اسم آن تشخیص داد نوعی قرارداد است که به معامله گر اختیار می دهد. این اختیار شامل اختیار خرید یا اختیار فروش کالاهای معاملاتی است که موضوع قرارداد است. البته این قرارداد دارای اجزایی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت پس تا انتهای مبحث ما را همراهی کنید.

فهرست مطالب

قراردادهای آپشن یا اختیار معامله

قراردادهای آپشن یا قرارداد های اختیار خرید چیست؟

انواع قراردادهای آپشن کدامند؟

قرارداد اختيار معامله چه تفاوت و تشابهي با قرارداد آتي دارد؟

مزایای قراردادهای اختیاری چیست؟

قراردادهای آپشن یا اختیار معامله

قرارداد آپشن یا اختیار معامله به صورت یک قرارداد می باشند. این نوع قرارداد نخستین بار در سال 1973 توسط بورس شیکاگو اجرا شد و در ابتدا زیاد مورد استقبال قرار نگرفت، اما رفته رفته و در طول سالیان سرمایه گذاران زیادی از آن استقبال کردند و امروزه برای بیش از 90 نوع شاخص گوناگون که از جمله آن می توان به NASDAQ و S&p 500 اشاره کرد که قرارداد برای آنها تعریف شده است.

اما ببینیم که قرارداد آپشن یا اختیار معامله به چه معنا می باشد؟

قرارداد آپشن یا اختیار معامله توافقی است که مابین دو طرف معامله صورت می گیرد و جهت تسهیل در معامله کالاهای معاملاتی از جمله ارزهای دیجیتال، سهام و… قابلیت تنظیم شدن را دارند. این نوع معاملات به ویژه جهت پایین آوردن ریسک در معاملات خرید و فروش مورد استفاده قرار می گیرند.

قراردادهای آپشن یا قرارداد های اختیار خرید چیست؟

در این بخش از قرارداد آپشن یا اختیار معامله ببینیم که قراردادهای آپشن یا قرارداد های اختیار خرید چیست؟ اختیار معامله نوعی قرارداد مالی است که بر اساس آن به خریدار حق انتخاب، اما نه تعهد( یعنی الزامی به خرید نخواهد داشت) را می دهد.

در این نوع از قرارداد آپشن یا اختیار معامله خرید کالاهای معاملاتی، اوراق قرضه و… با قیمت تعیین شده و در مدت زمانی که آن هم تعیین شده است انجام می گردد. اقلام و کالاهای نامبرده، کالاهای اساسی نامیده می شوند و در پاسخ این پرسش که خریدار این نوع قرارداد چه زمانی به سود خواهند رسید باید گفت که هر زمان که قیمت آیتم های نامبرده افزایش یابد به سود خواهند رسید.

نکته دیگر که شایان ذکر است در این رابطه دارنده این نوع قرارداد این حق را دارا میباشد که دارایی پایه را با قیمت معین در مدت زمان انقضا یا پیش از آن به فروش رساند.

انواع قراردادهای آپشن کدامند؟

در ادامه بحث در خصوص قرارداد آپشن یا اختیار معامله در این قسمت به بررسی انواع قراردادهای آپشن یا اختیار معامله میپردازیم:

از انواع رایج گزینه هایی که برای انواع قرارداد آپشن یا اختیار معامله داریم: قراردادها به سبک آمریکایی و اروپایی می باشند.

موارد سبک آمریکایی را می توان در هر بازه زمانی قبل از اتمام آن، اعمال کرد. گزینه های سبک اروپایی فقط در تاریخ انقضا قابل اجرا هستند.

جهت انعقاد قرارداد اختیاری معامله باید وثیقه یا وجه تضمین را پرداخت کند(premium).

بعضی از قرارداد آپشن یا اختیار معامله که این اجازه را در هر زمانی پیش از آنکه قرارداد سررسید شود به صاحب آن می دهد که قرارداد را اجرایی کند. این قرارداد قرارداد اختیار آمریکایی نامیده می شود.

نوع دیگری از قرارداد که قرارداد اختیار اروپایی نامیده می شود، تنها در زمان معینی قابلیت اجرا شدن دارند و قبل از آن مجاز به اجرا شدن نمی باشند. شایان ذکر است که انتخاب نام برای این نوع قراردادها به موقعیت جغرافیایی مرتبط نمی باشند و در هرجایی از دنیا میتوانید بنابر خواست و اهداف معاملاتی خود از آن استفاده کنید.

قرارداد اختيار معامله چه تفاوت و تشابهي با قرارداد آتي دارد؟

در این بخش قراردادهای آپشن یا اختیار معامله را با قراردادهای آتی مورد قیاس قرار می دهیم. هر دوی این قراردادها در واقع ابزارهای مشتق شده می باشند. معامله گران بنابر نیازشان از این نوع قراردادها استفاده می کنند. میتوان گفت که مشترکات زیادی بین آنها موجود است اما در عین اینکه مشترکات زیادی دارند یک تفاوت مهم و اساسی در نحوه اجرای این دو قرارداد نیز وجود دارد.

قراردادهای آتی بعد از آنکه سررسید شدند قابل اجرا خواهند بود. به این مفهوم که صاحبان این قرارداد موظف هستند که آیتم ها و یا دارایی های اساسی را مبادله کرده و یا معادل آن وجه نقد دریافت و یا پرداخت نمایند.

اما در مورد قرارداد آپشن یا اختیار معامله تنها در صورتی اجرا خواهند شد که صاحب قرارداد بخواهد آن را اجرا نماید. فروشنده باید آیتم معاملاتی را مبادله نماید.

Call option (کال آپشن):

قرارداد های اختیار خرید است که به خریدار حق انتخاب آیتم معاملاتی مشخص در تایم فریم مشخص و با قیمت مشخص می دهد. از جمله آیتم های معاملاتی می توان به سهام ، اوراق قرضه و هر نوع کالا یا دارایی اساسی اشاره کرد.هنگامی که قیمت افزایش می یابد ،طرف خرید قرارداد های اختیار خرید
Call option سود می کند.

پوت آپشن(put option ) :

بر اساس این قرارداد به صاحب آن این حق داده می شود اما (نه تعهد) که می تواند مقدار تعیین شده از دارایی اساسی در بازه زمانی معین با قیمتس که از پیش مشخص شده به فروش برساند به این قیمتی که از قبل مشخص شده است قیمت اعتصاب گفته میشود(Strike price )

مزایای قراردادهای اختیاری چیست؟

تا به اینجا با مفهوم قراردادهای آپشن یا اختیار معامله آشنا شدیم در این بخش می خواهیم ببینیم که قرارداد آپشن یا اختیار معامله چه مزایایی دارند؟

می توان گفت که قراردادهای آپشن یا اختیار معامله نیز همچون دیگر ابزارهایی که در بازارهای مالی کاربرد دارند دارای نقاط ضعف و قدرتی هستند در اینجا به برخی از نقاط قوت آنها اشاره می کنیم :

• به عنوان یک دستگاه ریسک مورد استفاده قرار می گیرد و می تواند استراتژی های مربوط به پایین آوردن ریسک را برای سرمایه گذاران فراهم نماید.
• این نوع قراردادها دارای انعطاف پذیری بالایی هستند.
• در این نوع قراردادها امکان استفاده از ترکیب راهبردهای معاملاتی و ویژه فراهم می شود.

همچنین به تریدرها و سرمایه گذاران استراتژی های منعطف تر و پیچیده تری از جمله اسپرد و ترکیباتی را می دهند قادرند در هر سناریویی از بازار به معامله گران سود بالقوه بدهند.

• در تمامی روندها کاربرد دارد.
• امکان استفاده از چند معامله همزمان با هم وجود دارد.

سخن پایانی

قرارداد آپشن یا اختیار معامله یکی از راهها و شیوه های سرمایه گذاری است. چنانچه می دانید راههای سرمایه گذاری در بازار متفاوت هستند. با این وجود هدف هرکسی از این بازار متفاوت می باشد. اما آنچه که مهم است تمامی معامله گران به دنبال یک هدف واحد در بازارهای مالی هستند و آن کسب سود است.
قرارداد آپشن یا اختیار معامله دارای اجزا و عناصری می باشند از این قرار:
سایز(size): یعنی تعداد قراردادهای مورد معامله،
تاریخ انقضا: که بعد از آن تاریخ قادر به اعمال تغییرات نمی باشد.
قیمت معامله است که در آن کالای معاملاتی خرید یا فروش می شود :Strike price
وجه تضمین یا وثیقه است :premium
همچنین به انواع قرارداد آپشن یا اختیار معامله اشاره کردیم و همینطور مزایای آن را برشمردیم.
در پایان با امید به آنکه مقاله فوق برای شما خواننده گرامی مفید واقع شده باشد ما را از نظرات و تجربیات خود آگاه سازید.شایان ذکر است در صورت نیاز به مشاوره و هرگونه پرسش و معاملات اختیار (آپشن) پاسخ مشاورین بروکر نیکس از طریق چت آنلاین در اسرع وقت پاسخگوی شما خواهند بود.

قرارداد آپشن و هرآنچه در این مورد باید بدانید

قرارداد آپشن یا اختیار معامله، از ابزارهای بازار مشتقه ( Derivative Market )، می باشد، این قراردادها ابزار جدیدی هستند که روی دارایی های پایه مانند سهام منعقد می گردند. اختیار معاملات حقی است که شما با پرداخت یک مبلغ برای خودتان رزرو می کنید. دلایل متعددی وجود دارد که این بازار را برای معامله گران ایرانی محبوب نموده است، یکی از دلایل محبوبیت بازار آپشن در بین ایرانیان، کسب سود از ریزش قیمت سهام می باشد. در حالت معمول، ارزش سهام شما با رشد قیمت افزایش می یابد و میزان سود شما بیشتر می شود، اما اگر قیمت سهام افت کند، به دنبال آن میزان زیان شما در معامله نیز لحاظ می شود. این در حالی است که شما با شناخت قرارداد معاملات آپشن می توانید حتی از ریزش دارایی خود نیز کسب سود نمایید. این بازار مناسب تمام معامله گرانی است که به دنبال سرمایه گذاری هایی فراتر از بازار سهام، اوراق بدهی و . هستند. این بازار گزینه های متنوعی در اختیار سرمایه گذاران قرار می دهد، از سوی دیگر ریسک معاملات در این بازار بالا می باشد. ممکن است تصور کنید که ورود به دنیای اختیار معامله کار معامله گران حرفه ای است، این فرضیه کاملاً غلط است، هر معامله گری با هر سطحی از دانش، می تواند با آموزش بازار آپشن، وارد این عرصه شده و موفق عمل نماید. اگر شما هم به دنبال آشنایی با این مبحث هستید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

قرارداد آپشن چیست؟

قرارداد آپشن ( Options Contract )، توافقی است که به معامله گر این امکان را می دهد که دارایی خود را با قیمت از پیش تعیین شده و در موعد مقرر، بخرد یا بفروشد. این قراردادها در ایران با نام اختیار معامله (اختیار خرید، اختیار فروش) شناخته شده اند. از بازار آپشن در بیت کوین، سکه، بورس، سهام و بازارهای جهانی استفاده می شود . این قراردادها از شاخص‌های اقتصادی به وجود آمده‌اند و مناسب کاهش ریسک در معاملات بر اساس حدس و گمان می باشند.

انواع معاملات آپشن

آموزش بازار آپشن را با توضیح دو اصطلاح مهم این حوزه، آغاز می کنیم. اختیار خرید و اختیار فروش.

اختیار خرید چیست؟

اختیار خرید یا (Call Option) ، به زبان ساده، ودیعه ای است معاملات اختیار (آپشن) که برای هدف خاصی در آینده در نظر گرفته می شود. برای مثال شما می خواهید حق خرید زمینی را در منطقه ای در آینده داشته باشید، فقط در صورتی خواهان استفاده از این حق هستید که مجوزهای لازم از جانب شهرداری صادر شده باشد. شما می توانید حق خرید زمینی را به قیمت 500میلیون تومان از صاحب زمین در هر مقطعی در سه سال آینده خریداری کنید. لازم به ذکر است که صاحب زمین این اختیار را رایگان واگذار نمی کند، بلکه در قبال این حق، اصطلاحاً اجرت این کار را دریافت می کند. در این مثال ممکن است شما به صاحب زمین حدوداً 12 میلیون تومان پرداخت نمایید. به مبلغی که شما پرداخت می‌کنید قیمت اعمال یا Strike Price می‌گویند. با خرید این حق، بعد از 2 سال که مجوزهای آن منطقه صادر شد و قیمت زمین های آن ناحیه افزایش یافت، فارغ از افزایش قیمت، چون شما دوسال پیش حق خرید یک قطعه زمین را خریده اید، می توانید تنها با پرداخت 500 میلیون تومان صاحب اصلی آن زمین شوید. ولی در صورتی که بعد از 4 سال، مجوزهای لازم از جانب شهرداری برای آن زمین ها صادر شد، یعنی یک سال بعد از انقضای قرارداد، اجرتی که پرداخت کرده ایدرا از دست داده اید و اکنون شما با پرداخت قیمت واقعی زمین در بازار آزاد می توانید صاحب زمین شوید.

اختیار فروش چیست؟

اختیار فروش یا ( Put Optio)، برعکس اختیار خرید است، و شما در این معامله صاحب حق فروش می شوید. برای مثال شما سهام دار سهم اپل هستید و نگرانید در دو سال آینده دچار رکود قیمت شود. شما می خواهید اطمینان داشته باشید که در صورت نزول بازار، ارزش دارایی شما بیش از ده درصد کم نشود. اگر سهام اپل در حال حاضر با ارزش ۲۵۰۰ دلار خرید و فروش می‌شود، شما می‌تواند قرارداد حق فروش را خریداری کنید که به شما این حق را می‌دهد که سهم را در هر زمانی در دو سال آینده به قیمت ۲۲۵۰ دلار بفروشید. اگر ظرف ۶ ماه بازار ۲۰ درصد سقوط کند، شما توانسته اید ۲۵۰ امتیاز به‌دست بیاورید، زیرا سهمی که دو هزار دلار قیمت داشته را با قیمت دو هزار و ۲۵۰ دلار فروخته اید. حتی اگر قیمت آن سهم به صفر برسد شما فقط همان ده درصد را ضرر کرده اید. به صورت کلی می توان گقت که اختیار فروش مانند بیمه کردن سرمایه می باشد

نحوه ی کار معاملات آپشن

معاملات آپشن را می توانید از طریق کارگزاری ها و به کمک حساب آنلاین انجام دهید. قبل از معامله توجه به: میزان سرمایه، بازه ی زمانی برای سرمایه گذاری و تحولات قیمتی که پیش بینی شده برای دارایی های پایه، الزامی است. در صورتی که احساس کردید قیمت دارایی اصلی، قبل از تاریخ انقضا کاهش می یابد، می توانید از فروش اختیار خرید استفاده کنید و بالعکس. گزینه هایی که بر اساس سهام و به عنوان اختیار سهام شناخته می شوند، معمولا یک راهنمای خوب برای معامله گران تازه وارد در حوزه ی اختیار معاملات است.

روش تعیین قیمت در معاملات آپشن

تعیین قیمت در معاملات آپشن به دو اصل بستگی دارد: ارزش ذاتی و ارزش زمانی. ارزش ذاتی نشان دهنده ی پتانسیل سود آپشن بر اساس تفاوت بین قیمت اعمال و قیمت فعلی دارایی است، و ارزش زمانی برای برآورد قیمت آپشن را می‌توان با استفاده از مدل‌های مختلف محاسبه کرد . قیمت سهام، قیمت اعمال و تاریخ انقضا معمولاً در قیمت‌گذاری آپشن‌ها موثر می باشند. قیمت سهام و قیمت اعمال بر ارزش ذاتی تاثیر می‌گذارد، تاریخ انقضا می‌تواند بر ارزش زمانی تاثیر بگذارد.

مزایا و معایب معاملات آپشن

معاملات آپشن مانند سایر استراتژی های سرمایه گذاری مزایا و معایبی دارد که دانستن این نکات برای جلوگیری از اشتباهات در دنیای معامله گری، ضروری است.

نقدشوندگی بالای معاملات آپشن نسبت به سایر حوزه های سرمایه گذاری، مزیت بسیار مهمی است، به گونه ای که می توان با مبالغ کمتر هم شروع به سرمایه گذاری نمود.

اختیار معامله ابزاری است برای تنوع در سبد سرمایه گذاری و هم چنین سپری است برای جلوگیری از ضررهای مالی، که در ادامه منجر به کسب سود بیشتر برای معامله گر خواهد داشت.

اختیار معامله می تواند بسیار پر ریسک تر از خرید سهام، اوراق قرضه و .. باشد. پیش بینی روند قیمت در سهام کار آسانی نیست و اگر تحلیل درست در دست نباشد، ممکن است اوراق بهادار اشتباهی را خریداری نمایید. به صورت کلی اگر ریسک پذیر باشید می توانید از خطرات این قراردادها در امان باشید.

معاملات اختیار (آپشن)

1 -نحوه ارسال سفارش در نمادهای اختیار همانند سایر نماد ها می باشد و کافیست نماد های مورد نظر را در دیدبان اضافه و یا در قسمت ارسال سفارش جستجو نمایید

2 -بعد از انتخاب و یا جستجوی نماد – در قسمت جزئیات نماد ، اطلاعات قرارداد مانند اندازه قرارداد-تاریخ سررسید- وجه تضمین و قیمت اعمال نمایش داده خواهد شد.

3 -از قسمت خرید و فروش با توجه به 5مظنه اصلی سفارشات، با وارد نمودن تعداد و قیمت دلخواه می توانید اقدام به ارسال سفارش در قراردادهای اختیار نمایید.

نکته : برای ارسال سفارش فروش اختیار خرید و یا فروش اختیار فروش در صورتیکه سفارشات فزاینده باشد، وجه تضمین اولیه نیز محاسبه و از قدرت خرید کسر خواهد شد.

4 -همچنین بعد از ثبت سفارش ، از قسمت وضعیت سفارشات تب سفارشات باز – سفارش ثبت شده قابل مشاهده و تا زمانیکه سفارش انجام نشده باشد قابل ویرایش و یا حذف می باشد.

5 -در صورت انجام سفارش و یا به منظور اطلاع از میزان موقعیت های باز ، از تب موقعیت های باز در قسمت وضعیت سفارشات – موقعیت های باز ، قابل مشاهده می باشد

6 -وضعیت حساب مشتری نیز در بالای صفحه در کنار قدرت خرید قابل مشاهده است. در صورتیکه این آیتم برای کاربر فعال نیست بایست از قسمت تنظیمات ، نمایش وضعیت اختیار را فعال نماید

وضعیت عادی :مجموع کل وجوه تضمین لازم بعلاوه مبالغ مسدود شده سفارشات، کوچکتر یا مساوی مانده مشتری باشد.

وضعیت در خطر :: مانده مشتری کوچکتر از مجموع وجوه تضمین بعلاوه مبالغ مسدود شده سفارشات، و بزرگتر از حداقل وجه تضمین بعلاوه مبالغ مسدود شده سفارشات، باشد.

وضعیت اخطار افزایش وجه تضمین :مانده مشتری کوچکتر از حداقل وجه تضمین بعلاوه مبالغ مسدود شده سفارشات، باشد.

نکته : در صورتیکه وضعیت مشتری درخطر و یا اخطار افزایش وجه تضمین باشد تا زمانی که وضعیت حساب مشتقه عادی نگردد کاربر امکان ثبت سفارش فزاینده را نخواهد داشت و به منظور عادی سازی حساب باید اقدام به افزایش موجودی و یا بستن موقعیت های خود نماید.

نحوه تسویه نقدی و فیزیکی آپشن سهام

1 -در تاریخ سررسید قرارداد اختیار ، دارنده موقعیت می تواند از منوی برنامه وارد صفحه تسویه اورق مشتقه شود.

2 -از صفحه باز شده با توجه به زمان نمایش داده شده در ستون " آخرین مهلت ثبت درخواست " کاربر می تواند با توجه به تعداد موقعیت های باز اقدام به ثبت درخواست خود نماید.

در این فرم امکان انتخاب وضعیت های مختلف برای تسویه نقدی به شرح زیر در نظر گرفته شده است:

موافقت با تسویه به کسر : با انتخاب این گزینه در صورتیکه بخشی از قرارداد شما قابل تسویه نقدی باشد شما موافقت خود را اعلام می نمایید. به عنوان مثال در صورتیکه اندازه قرار داد 1000 باشد تعداد سهم قابل تخصیص جهت تسویه نقدی 750 سهم باشد شما با توجه به تایید آیتم بالا ،برای 750 سهم تسویه نقدی صورت خواهد گرفت و برای الباقی 250 سهم مانده ، فرآیند تسویه نقدی و فیزیکی انجام معاملات اختیار (آپشن) نمی شود و به عبارتی 250 سهم مانده سوخت می شود.

اعمال حداکثری : با انتخاب این گزینه تمامی موقعیت های باز شما در نماد مربوطه در روز تسویه نقدی شرکت داده خواهد شد.

تعداد درخواست برای تسویه : شما در این کادر هر میزان در تعداد موقعیت های خود که تمایل به تسویه نقدی دارید را می توانید نمایید.

موافقت با اعمال در صورت کسری موقعیت : این امکان فقط در زمانی کاربرد دارد که قبل از تاریخ تسویه، کاربر قبلا فیلد تعداد درخواست برای تسویه را وارد کرده باشد و در زمان تسویه تعداد موقعیت های وی کمتر از تعداد درخواستی باشد. در این صورت با انتخاب این گزینه حداکثر تعداد موقعیت باز موجود در دارایی کاربر در تسویه نقدی شرکت داده میشود. مثال در صورتیکه کاربر تعداد 20 موقعیت خرید قبلا داشته و در کادر مربوط به تعداد درخواست برای تسویه تعداد 10 موقعیت را وارد کرده باشد درصورتیکه تعداد موقعیت کاربر قبل از شروع تسویه تغییر کند مثال تعداد موقعیت باز کاربر در روز تسویه به 9 موقعیت کاهش یافته باشد. در روز تسویه 9 موقعیت مانده ، جایگزین 10 موقعیت وارد شده قبلی میشود.

3 -بعد از تکمیل اطلاعات داخل فرم می بایست در بروی ثبت درخواست کلیک نمایید.

4 -با اعلام پایان یافتن زمان ثبت درخواست تسویه نقدی از سمت مدیریت فناوری بورس می بایست منتظر اعلام نتایج تسویه نقدی باشید پس از اعلام ، در ستون " تعداد موقعیت اعمال شده " تعداد موقعیت تخصیص یافته نمایش داده می شود و محاسبات مربوط به تسویه نیز بروز رسانی می گردد.

1 -پس از اتمام زمان تسویه نقدی و مشخص شدن نتایج آن ، زمان تسویه فیزیکی شروع می شود ( در حال حاضر زمان شروع تسویه فیزیکی یک روز پس از انجام تسویه نقدی می باشد ) به منظور ثبت درخواست کافیست بر روی تب درخواست تسویه فیزیکی اختیار کلیک نمایید.

در این فرم امکان انتخاب وضعیت های مختلف برای تسویه فیزیکی به شرح زیر در نظر گرفته شده است:

موافقت با تسویه در زیان/بی تفاوت : با انتخاب این گزینه در صورتیکه قرارداد شما حتی در شرایط در زیان و یا بی تفاوت باشد موافقت خود را با تسویه فیزیکی اعالم می نمایید.

اعمال حداکثری : با انتخاب این گزینه تمامی موقعیت های باز شما در نماد مربوطه )این تعداد با توجه به باقیمانده تعداد موقعیت های شما پس از تسویه نقدی نمایش داده می شود ( در تسویه فیزیکی شرکت داده خواهد شد.

تعداد درخواست برای تسویه : شما در این کادر هر میزان از تعداد موقعیت های خود که تمایل به تسویه فیزیکی دارید را وارد می نمایید.

5 -بعد از تکمیل اطلاعات داخل فرم می بایست در بروی ثبت درخواست کلیک نمایید و منتظر اعلام نتایج تسویه فیزیکی از مدیریت فناوری بورس ( معمولا بروز رسانی روز کاری بعد انجام می شود ) باشید.

لازم به ذکر است جهت ثبت درخواست تسویه فیزیکی – دارندگان موقعیت اختیار خرید باید به میزان مبلغ مورد نیاز جهت تسویه موجودی حساب خود را شارژ نمایند.

مبلغ مورد نیاز جهت تسویه فیزیکی :

مبلغ کارمزد تسویه + ( تعداد موقعیت × اندازه قرارداد × قیمت اعمال نماد )

اصطلاحات و محاسبات ثبت سفارش قرارداد های اختیار :

سفارشهای ارسالی از طریق دسترسی به معاملات برخط با یکی از چهار حالت زیر انجام خواهد شد:

• اخذ موقعیت خرید فزاینده : اخذ موقعیت خرید جدیدی است که باعث افزایش تعداد موقعیت های باز خرید شخص A در یک نماد معاملاتی می گردد. به عبارتی دیگر لازمه اخذ موقعیت خرید فزاینده در یک نماد معاملاتی، این است که شخص A در همان نماد فاقد هر گونه موقعیت باز بوده و یا در همان نماد دارای موقعیت باز خرید باشد.

نحوه محاسبه مبلغ لازم برای ثبت سفارش : کارمزد خرید +(اندازه قرارداد ×حجم سفارش × مبلغ سفارش)

• اخذ موقعیت خرید کاهنده (بستن موقعیت باز فروش): اخذ موقعیت خرید جدیدی است که باعث کاهش تعداد موقعیت های باز فروش شخص A در یک نماد معاملاتی می گردد. به عبارتی دیگر لازمه اخذ موقعیت خرید کاهنده در یک نماد معاملاتی، این است که شخص A در همان نماد دارای تعدادی موقعیت باز فروش باشد. در صورتی که حجم سفارش جدید خرید شخص A در هر نماد معاملاتی در هر سفارش، بزرگتر از تعداد موقعیت های فروش موجود شخص A منهای حجم سفارش های خرید موجود شخص A در همان نماد باشد، مازاد این رقم به منزله اخذ موقعیت خرید فزاینده محسوب می‌گردد .

نحوه محاسبه مبلغ لازم برای ثبت سفارش : کارمزد خرید +(اندازه قرارداد ×حجم سفارش × مبلغ سفارش)

نکته : در صورت انجام معامله همه یا بخشی از سفارش، امکان آزادسازی وجوه تضمین اخذشده (به شرط آن که حساب در اختیار کارگزار شخص A در حالت عادی باشد) در حالت LIFO فراهم می شود. حالت LIFO بدین شرح است که در هنگام بستن موقعیت های فروش، ابتدا برای موقعیت های فروش اخذشده در روز جاری، با ترتیب زمانی معکوس، وجوه تضمین اولیه مسدودشده متناظر هر کدام را آزاد نموده و سپس برای موقعیت های فروش اخذشده در روزهای قبل، با توجه به وجه تضمین لازم روز قبل، اقدام به آزادسازی وجوه مسدود می‌شود.

• اخذ موقعیت فروش فزاینده اخذ موقعیت فروش جدیدی است که باعث افزایش تعداد موقعیت های باز فروش شخص A در یک نماد معاملاتی می گردد. به عبارتی دیگر لازمه اخذ موقعیت فروش فزاینده در یک نماد معاملاتی، این است که شخص A در همان نماد فاقد هر گونه موقعیت باز بوده و یا در همان نماد دارای موقعیت باز فروش باشد.

نحوه محاسبه مبلغ لازم برای ثبت سفارش :

حجم سفارش ×(وجه تضمین اولیه +ضریب کارمزد فروش × مبلغ سفارش × اندازه قرارداد )

نکته : در صورت انجام معامله همه یا بخشی از سفارش، متناسب با حجم سفارش معامله شده ، مبلغی معادل وجه تضمین اولیه در حساب در اختیار کارگزار شخص A مسدود می ماند.

• اخذ موقعیت فروش کاهنده (بستن موقعیت باز خرید): منظور از اخذ موقعیت فروش کاهنده، اخذ موقعیت فروش جدیدی است که باعث کاهش تعداد موقعیت-های باز خرید شخص A در یک نماد معاملاتی می گردد. به عبارتی دیگر لازمه اخذ موقعیت فروش کاهنده در یک نماد معاملاتی، این است که شخص A در همان نماد دارای تعدادی موقعیت باز خرید باشد. در صورتی که حجم سفارش جدید فروش شخص A در هر نماد معاملاتی در هر سفارش، بزرگتر از تعداد موقعیت های خرید موجود شخص A منهای حجم سفارش های فروش موجود شخص A در همان نماد باشد، مازاد این رقم به منزله اخذ موقعیت فروش فزاینده محسوب می‌گردد.

نحوه محاسبه مبلغ لازم برای ثبت سفارش :

حجم سفارش × ضریب کارمزد فروش × مبلغ سفارش × اندازه قرارداد

• اخذ موقعیت فروش با استفاده از اعتبار امکان‌پذیر نمی‌باشد.

• امکان ثبت سفارش فروش معتبر تا لغو و یا معتبر تا تاریخ برای معاملات اختیار (آپشن) اخذ موقعیت فروش امکان پذیر نمی باشد.

• در تمامی حالت های ذکر شده در هنگام ارسال سفارش، حساب کاربر بایست دارای مانده کافی به مبلغ سفارش باشد (این نکته در هنگام ثبت سفارشات کاهنده به منظور بستن موقعیت در شرایطی که وضعیت حساب مشتری عادی باشد الزامی است و فقط در شرایطی که وضعیت حساب مشتری در وضعیت هشدار و یا اخطار قرار دارد سفارشات کاهنده بدون چک کردن مانده ارسال می شود )

وجوه تضمین :

• وجه تضمین اولیه : وجه تضمینی که برای تضمین ایفای تعهدات در زمان اتخاذ موقعیت باز فروش متناسب با موقعیت های باز و بر اساس ظوابط وجه تضمین از دارنده موقعیت باز فروش دریافت می شود.

در انجام محاسبات مربوط به وجه تضمین اولیه، محاسبه VI1 توسط شرکت مدیریت فناوری انجام شده و نتیجه آن به شرکت‌های OMS اطلاع داده می‌شود و منظور از VI2 ، مبلغ حاصل از فروش قرارداد اختیار معامله بر اساس حجم و قیمت سفارش فروش مشتری میباشد.

• وجه تضمین لازم : وجه تضمینی است که به طور روزانه متناسب با موقعیت های باز و براساس ظوابط وجه تضمین، تعیین می شود . اگر وجه تضمین پرداخت شده از حداقل وجه تضمین کمتر معاملات اختیار (آپشن) باشد باید تا وجه تضمین لازم افزایش یابد.

در انجام محاسبات مربوط به وجه تضمین لازم ، محاسبه VR1 , VR2 توسط شرکت مدیریت فناوری انجام شده و نتیجه آن به شرکت‌های OMS اطلاع داده می‌شود.

• حداقل وجه تضمین : برابر با درصد از وجه تضمین لازم می باشد. ضریب توسط بورس تعیین می‌شود. در حال حاضر این ضریب برابر با 70 درصد می باشد.