ارزش معاملات بورس بر بام تاریخ
دنیای اقتصاد / بازار سهام طی روز گذشته سیمای تازه‌ای از خود به نمایش گذاشت. دیروز با وجود عقب‌نشینی شاخص کل پس از ۶ صعود متوالی، رکورد ارزش معاملات خرد شکست. اغلب صاحب‌نظران ضعف بازارهای رقیب و خوش‌بینی سرمایه‌گذاران به سیگنال‌های صادره از فضای سیاسی را از عوامل اصلی ورود پول‌های تازه تحرک در سمت تقاضای بورس به بازار و شکستن رکورد معاملات برمی‌شمرند. هر چند عرضه‌های پرفشار و افزایش انگیزه‌ها برای شناسایی سود، شاخص سهام را نزولی کرد، اما اوج‌گیری ارزش معاملات احتمال بازگشت دماسنج اصلی بورس به مدار صعودی را تقویت کرد.
با هجوم سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به بورس تهران، رکورد ارزش معاملات خرد در جریان دادوستدهای روز گذشته شکست. این اتفاق در شرایطی رخ داد که نماگر اصلی سهام پس از ۶ صعود پی‌درپی تن به اصلاح داد. شاخص کل که طی این مدت جهشی ۲۱ کانالی را تجربه کرده و روز شنبه با حضور پررنگ معامله‌گران در سمت خرید با قدرت تا سطح ۳۰۴ هزار واحد پیش رفته بود، در معاملات دیروز عقب‌نشینی ۲۰۶۵ واحد را به ثبت رساند و به ارتفاع ۳۰۲ هزار واحد برگشت. فشار عمومی فروش به‌ویژه در سهم‌های کالایی بیشترین بار را بر دوش شاخص کل گذاشت. تمایل اغلب معامله‌گران برای ذخیره سود کسب شده در رالی اخیر را می‌توان مهمترین بهانه برای این عقب‌نشینی دانست. البته محافظه‌کاری معامله‌گران قبل از بازگشایی هفتگی بازار جهانی در قیمت‌ها منعکس شد و امکان تداوم رشد تقاضا در سهم‌های وابسته را سلب کرد.
ارزش معاملات خرد در پایان دادوستدهای دیروز به رکورد ۲ هزار و ۱۷۰ میلیارد تومان دست یافت. پیش از این در نهم مهر سال ۹۷ شاهد جابه‌جایی حدود ۲هزار و ۱۱۵ میلیارد تومان سهم در معاملات خرد بورس تهران بودیم که تا روز گذشته رکوردی دست‌نیافتنی به حساب می‌آمد. اما این رکورد در معاملات دیروز با تحرک چشمگیر بازیگران کوچک و بزرگ و همچنین بر اثر تداوم رشد تقاضای جدید شکست و ارزش معاملات خرد به رقم تاریخی دیگری دست یافت. جالب است بدانیم متوسط ارزش معاملات خرد از ابتدای سال تا پایان معاملات دیروز رقمی معادل یک‌هزار و ۹۵ میلیارد تومان را نشان می‌دهد. این رقم در سه هفته کاری شهریور قوت گرفت و به سطح یک‌هزار و پانصد میلیارد تومان رسید تا اینکه در نهایت، ارزش معاملات روزانه طی روز گذشته به اوج تاریخی رسید.
تقریبا تمام تحلیلگران بورسی رشدهای اخیر شاخص سهام را نتیجه ورود پول‌های تازه به بازار سهام می‌دانند تا تحول معنادار در عملکرد بنگاه‌ها. از منظر این گروه، رخنه رکود به بازارهای رقیبی چون ارز و سکه و همچنین استمرار تورم رکودی در بازار مسکن، پول‌های خرد تحرک در سمت تقاضای بورس در دست آحاد جامعه را روانه بورس تهران کرده است. در این انتقال محوری پول‌ها به سمت سهام چند عامل کلان موثر به نظر می‌رسند. در درجه نخست، چنان که می‌دانیم حرکت تاریخی بورس تهران به دلیل ماهیت اثرگذاری تورم بر درآمد بنگاه‌ها با یک فاز تاخیر نسبت به بازارهای رقیب صورت می‌گیرد. این تاخیر همواره با سرکوب‌های سیاست‌گذار(از محل تثبیت نرخ‌های فروش شرکت‌های بورسی) تشدید شده اما پس از اینکه قیمت‌ها امکان رهایی از تله سرکوب تورمی را پیدا کنند، بازار سهام وارد فاز رونق می‌شود. حرکت قیمت‌ها طی هفته‌های گذشته در بخشی از گروههای تولیدکننده اقلام ضروری نظیر دارو و غذا در تالار سهام موید این الگوی تاریخی در بورس تهران ارزیابی می‌شود. در این بین، ثبات کمیاب بازار ارز با حضور موثر بازارساز و همچنین طرح سناریوهای خوش‌بینانه به سیگنال‌های سیاسی هم در اجماع دارندگان وجوه مازاد ریالی و هجوم به سمت سهام قابل چشم‌پوشی نیست. در واقع، اخبار سیاسی چنان اثر فراگیری بر معاملات سهام گذاشته که سایر بهانه‌ها نظیر تورم دارایی شرکت‌های زیان‌ده نیز در مدل‌های تصمیم‌گیری بورس‌بازان جای خود را در بین محرک‌های قیمت باز تحرک در سمت تقاضای بورس کرده و همچنان یکی از نیرومندترین عوامل اثرگذار در بازار به شمار می‌رود. بهترین نمونه برای مشاهده تاثیر این نیروهای هم‌افزا رصد رونق فزاینده معاملات سهام خودرویی است.
ذخیره بازدهی در رشد نامتوازن
با وجود تاثیر همه‌جانبه تقاضای جدید، توزیع نقدینگی و شتاب رشد قیمت در گروههای مختلف بورسی همچنان نامتوازن است. این عدم تقارن در حرکت صعودی بازار را می‌شود با رصد بازدهی دو شاخص اصلی بورس تهران دید. دیروز در حالی که شاخص کل پس از ۶ صعود متوالی عقب نشست، نماگر هم‌وزن با کاهش فشار عرضه و تداوم تقاضا در سهم‌های کوچک و متوسط برای هفتمین روز متوالی در محدوده مثبت باقی ماند.
اگرچه شاخص کل طی روز گذشته اصلاحی معادل ۲۰۶۵ واحد را تجربه کرد اما همین نماگر از ابتدای شهریور تا قبل از معاملات دیروز به بازدهی خیره‌کننده ۱۴ درصد رسیده است. در واقع، شاخص کل در این رالی تنها سه افت محدود را ثبت کرده و در ۱۲ روز از ۱۵ روز کاری شهریور در حال ثبت جهش ۲۱ کانالی بوده است. از این منظر، طبیعی بود که طی روز گذشته بازیگران سهام در اندیشه ذخیره بازدهی کسب شده در نقش فروشنده فعال شوند. البته شناسایی سود هم متاثر از فضای کلی حاکم بر بازار متقارن نبود و در برخی از تک‌سهم‌ها و البته غول‌های کالایی شاهد افت قیمت و فشار بر شاخص کل بودیم. با وجود این، حضور پول‌های جدید مجالی برای میدان‌داری عرضه‌های شدید را نداد و قیمت‌ها پس از خروج فروشندگان از جریان معاملات، خیلی زود از کف روزانه فاصله گرفتند و نماگر هم‌وزن را به محدوده مثبت آوردند.
مروری بر جبهه‌های فعال بورسی
بیشترین تاثیر منفی بر شاخص کل طی معاملات روز گذشته از ناحیه افت قیمت در غول‌های پتروشیمی و فلزی-معدنی رقم خورد. اگرچه آخرین خبرها در بازار جهانی به نفع قیمت کامودیتی‌ها انتشار یافت اما حضور موثر سهامداران در سمت فروش این سه صنعت بزرگ بورسی-که ۴۵ درصد از ارزش کل بورس تهران را در اختیار دارند- از غلبه احتیاط سهامداران قبل از بازگشایی هفتگی بازار جهانی پرده برداشت. این اتفاق در شرایطی رخ داد که سهام گروه خودرویی و بانکی در جذب منابع خرد و رشد قیمت موقعیت پیشتاز خود را حفظ کردند. روز گذشته همزمان با اوج‌گیری ارزش معاملات، حدود ۴۰۰ میلیارد تومان از کل جریان نقدینگی(حدود ۱۸ درصد) به معاملات سهام خودرویی‌ها اختصاص یافت و متوسط قیمت‌ها در این گروه افزایشی معادل ۶/ ۱درصد را به ثبت رساند. ضمن اینکه حضور پررنگ خریداران خرد در گروه خودرویی ادامه یافت. دیروز سهامداران حقیقی در ادامه روند پرقدرت تقاضای خود مالکیت حدود ۶۵ میلیارد تومان از سهام خودرویی را به نفع خود رقم زدند.
خودرویی‌ها طی این مدت، یعنی از آغاز شهریور به رشد متوسط ۲۰ درصدی دست یافته‌اند که ۶ واحد درصد از شاخص کل بیشتر است. البته پیشتازی خودرویی‌ها فقط در قیمت نبوده، بلکه این گروه بیشترین قدرت را در جذب منابع خرد طی بیش از سه هفته اخیر از خود به نمایش گذاشته است. ارزش کل معاملات بورس تهران از ابتدای شهریور رقمی معادل ۲۲هزار میلیارد تومان است که ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد آن در سهام گروه خودرو گردش داشته است. در واقع، حدود ۱۲ درصد از کل ارزش معاملات در سهام خودرویی نقل و انتقال پیدا کرده که در مقایسه با دو گروه بزرگ پتروشیمی و فلزات به ترتیب ۱۹ و ۲۵ درصد بالاتر است.
تداوم رونق بی‌مهار سهام خودرویی را می‌توان پیامد دو عامل عمده دانست. یکی مساله افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی‌ها و دیگری خوش‌بینی به خبر‌های دریافتی از بهبود رابطه ایران با غرب و عقب‌نشینی احتمالی آمریکا از تحریم‌ها؛ در غیر این صورت و با منطق تحلیل بنیادی نمی‌توان روند پرسرعت قیمت در سهام خودرویی را توجیه کرد. همین رشد پیوسته با محوریت تورم دارایی و رویاپردازی در مورد عقب‌نشینی آمریکا نگرانی‌هایی را از سوی تحلیلگران سهام در پی داشته است. برخی تحلیلگران معتقدند که چنین رشدهایی که از مدار سودآوری به سمت سناریوپردازی‌های غیرواقع‌بینانه سوق یافته، می‌تواند با یک تلنگر واکنش‌های هیجانی معکوسی را در پی داشته باشد و اثرات سوء خود را در قالب رکود معاملاتی در بلندمدت به بازار سهام تحمیل کند.
با وجود این، همچنان بخشی از بازار با همین منطق در حال فعالیت در بازار است و اعتنای چندانی به تحلیل‌های بنیادی ندارد و عمدتا بر اثر روایت‌های تورمی حاکم بر بازار و پیروی از موج‌های دسته‌جمعی، خود را به شکل رشدهای حداکثری و صف‌‌نشینی‌های طولانی در بخشی از بازار نمایان کرده است. تاثیر این ذائقه بورسی را می‌توان در چرخش تند قیمت در نماد بانک پارسیان طی روز گذشته به وضوح دید. قیمت این نماد که روز گذشته تحت فشار فروش در دامنه منفی قیمت باز شد، درست پس از انتشار پیشنهاد افزایش ۶۸۵ درصدی سرمایه از سوی هیات‌مدیره ضمن جهش قیمت تا سقف مجاز روزانه سنگین‌ترین صف خرید بازار را به نام خود ثبت کرد. جالب است که بدانیم افزایش سرمایه این بانک (با زیان انباشته تقریبا ۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومانی) با هدف خروج از شمولیت ماده ۱۴۱ لایحه اصلاحی قانون تجارت و به اصطلاح برای فرار از ورشکستگی پیشنهاد شده است.
هیجان برای بازگشایی بازار نفت
دیروز سهام پالایشی در شرایطی که اغلب سهم‌های بزرگ کالایی زیر فشار عرضه بودند، روندی مثبت داشتند. به نظر می‌رسد حمله به تاسیسات نفتی عربستان و انتظار برای بازگشایی جهش‌وار بازار نفت در معاملات سهام پالایشی اثر مثبت داشته است. هر چند از منظر تحلیلی رابطه مستقیمی بین افزایش قیمت نفت و حاشیه سود پالایشگاه‌ها وجود ندارد، اما پالایشی‌های بورس تهران طبق سنتی نانوشته از این محل همواره تقویت شده‌اند. تحلیلگران بازار جهانی با اشاره به حجم خسارت حمله حوثی‌ها به پالایشگاه‌هاى سعودى اهداف قیمتی ۱۰۰ دلار را برای هر بشکه نفت برآورد کرده‌اند؛ موضوعی که علاوه بر سهامداران پالایشی می‌تواند برای کل بورس تهران جالب توجه باشد.
انتظار بهبود تحرک نمادهای بنیادی و صادرات محور
برای بازار امروز با توجه به انتشار برخی اخبار مثبت در خصوص تزریق بخشی از منابع صندوق توسعه ملی و همچنین انتشار اوراق تبعی از سوی برخی سهامداران عمده، انتظار بهبود تحرک‌های سمت تقاضا در شرکت‌های بنیادی و صادرات محور خواهیم بود. ب
آنچه در بازار دیروز گذشت
به گزارش بورس نیوز ، روز گذشته نیز شاهد قفل شدن معاملات تقریبا تمامی نمادهای بازار سرمایه در صف‌های فروش سنگین بودیم. ارزش معاملات در حد بسیار پایینی بود و حتی از روز گذشته نیز کمتر بود. بدون در نظر گرفتن معاملات اوراق بدهی، ارزش معاملات خرد در کل بازار بورس و فرابورس به کمتر از ۴.۰۰۰ میلیارد تومان رسید که در حدود ۹۰ درصد کاهش را نسبت به روز‌های اوج بازار نشان می‌دهد.
شاخص کل با افت ۳۷ هزار و ۱۸۵ واحدی به یک میلیون و ۵۷۰ هزار واحد رسید تا از سطح حمایتی خود در مرحله قبلی افت قیمت‌ها نیز پایین‌تر بیاید. این در حالی است که در بازار روز گذشته بسیاری از نمادهای همچنان متوقف بودند. از جمله نمادهای متوقف شده می‌توان به نمادهای گروه پالایشگاهی، "صبا"، "شستا"، "خودرو"، "تاپیکو" و "پترول" اشاره کرد.
همچنین در پایان معاملات دیروز و با توجه به اطلاعیه شفاف سازی سایپا در خصوص رشد نرخ فروش محصولات شرکت، این نماد نیز به عنوان یکی از نمادهای با صف فروش سنگین متوقف شد.
به نظر می‌رسد که هدف از توقف این نمادها، اجرای قوانین و مقررات نبود و بلکه صرفا کاهش فشار فروش بر بازار با حذف برخی نمادهای لیدر از معاملات منفی این روز‌های بازار است.
شاخص کل هم وزن نیز به روند کاهشی خود ادامه داد و با بیش از ۱ درصد کاهش دیگر به ۴۳۲ هزار و ۲۵۱ واحد تنزل یافت.
اخبار بازار سرمایه
شاید مهمترین خبر شب گذشته را بتوان اعلام سخنگوی دولت در تخصیص یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به امر بازارگردانی در بازار سرمایه از طریق صندوق تثبیت بازار عنوان نمود. ربیعی عنوان نمود که از اول هفته آینده سپرده‌گذاری ۱ درصد از دارایی‌های صندوق توسعه ملی صورت خواهد گرفت. بحث‌ها در خصوص میزان منابع مالی کمک شده از سوی این صندوق با توجه به مانده ارزی آن و همچنین نحوه حمایت‌های قابل انجام توسط مدیران صندوق تثبیت بازار از دیشب در فضای رسانه‌ای اقتصادی کشور آغاز شده و به نظر می‌رسد که دقت و اجرای صحیح بازارگردانی توسط این صندوق می‌تواند منجر به منطقی‌تر شدن روند معاملات در بازار سرمایه شود.
همچنین مقرر شده که در یک شنبه هفته آتی جلسه‌ای توسط ایمیدرو با هدف بررسی نحوه حمایت شرکت‌های بزرگ صنعتی از سهام زیرمجموعه‌ها و احتمال تشکیل صندوق بازارگردانی مرتبط با آنها صورت بگیرد.
در خبری دیگر از بازار، دو شرکت تامین سرمایه ملت و سرمایه گذاری غدیر در هفته آتی به عنوان اولین شرکت‌های بازار سرمایه، نسبت به انتشار مرحله جدید اوراق تبعی فروش به منظور ارائه پیشنهاد بیمه سهام دو شرکت مذکور به سهامداران، اقدام خواهند کرد.
در واقع، سهامداران با پرداخت بخشی از منابع مالی خود در سمت خرید اوراق تبعی، نسبت به کسب بازدهی حداقلی مشخص شده در شرایط این اوراق و قیمت قابل بازخرید توسط سهامداران عمده مطمئن خواهند بود و بخشی از فشار فروش فعلی در بازار سرمایه با این اقدامات می‌تواند تخفیف یابد.
در خبری دیگر از بازار، امروز شاهد عرضه اولیه ۱۵ درصد از سهام شرکت توسعه عمران امید خواهیم بود. این شرکت که در حوزه ساخت واحد‌های تجاری و مسکونی و عملیات‌های پیمانکاری مرتبط فعالیت دارد، از جمله شرکت‌های زیرمجموعه تدبیر و ستاد اجرایی فرمان امام محسوب می‌شود. قیمت تعیین شده جهت عرضه اولیه سهام این شرکت در بازه ۱.۶۶۰ تا ۱.۷۵۰ ریال محاسبه شده و سهمیه هر کد معاملاتی نیز ۱.۲۰۰ سهم است.
بازار امروز
برای بازار امروز با توجه به انتشار برخی اخبار مثبت در خصوص تزریق بخشی از منابع صندوق توسعه ملی و همچنین انتشار اوراق تبعی از سوی برخی سهامداران عمده، انتظار بهبود تحرک‌های سمت تقاضا در شرکت‌های بنیادی و صادرات محور خواهیم بود. با این حال، انتظار برای جمع شدن کامل صف‌های فروش را می‌بایست به هفته آتی واگذار نمود. در هفته آینده نحوه بازگشایی نمادهای متوقف فعلی از جمله نمادهای پالایشگاهی و خودرویی و همچنین نماد شستا، مسیر و جهت کلی بازار را در میان مدت مشخص خواهد ساخت.
تحرک در سمت تقاضای بورس
- اعضای کانون
- قوانین و آیین نامه های سازمان بورس و اوراق بهادار
- مصوبات سازمان بورس و اوراق بهادار
یک دقیقه با کانون
تحلیل برتر
برنامه های کانون
هیئت سازش
شنبه بازار سرمایه
دوشنبه بازار سرمایه
ارتباط باما
با پایان فصل پاییز، پرونده فعالیت بورس تهران در ۹ماهه ابتدایی سال با بازدهی ۶۲ درصدی بسته شد. فصل سوم سال در حالی به پایان رسید که شاخص کل در این مدت افت محدود ۰/۸ درصدی را به‌جای گذاشت. از نکات بارز توجه طی این مدت می توان به حمایت قابل‌توجه حقوقی‌ها از بازار در دو ماه آبان و آذر اشاره کرد.
به گزارش روابط‌عمومی کانون به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، بورس تهران پرونده فعالیت خود در نیمه نخست سال را در حالی بست، که این بازار در این مدت بیش از ۶۶ درصد بازدهی مثبت به ثبت رساند، شاخص کل نیز با عبور از مرز ۱۶۰ هزار واحد گواهی بر جذابیت روز افزون این بازار برای سرمایه گذاری بود.
با اتمام فصل پاییز، بررسی روند معالات بازار سهام حکایت از تغییر مسیر و چرخش نگاه سهامداران در مقاطع زمانی مختلف دارد. سه ماهه سوم سال برای شاخص بورس تهران با افت محدود ۰.۸ درصدی همراه شد. شاخص کل در آخرین روز شهریور در کانال ۱۵۷هزار واحد قرار داشت که این رقم در آخرین روز معاملاتی پاییز به ۱۵۶هزار واحد رسید.
از سوی دیگر میانگین ارزش معاملات بورس نیز طی این بازه زمانی در مسیر نزولی قررار گرفت. به طوریکه میانگین این مولفه از یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در تابستان به ۸۰۰ میلیارد تومان در پاییز رسید. در خصوص بحث تغییر مالکیت نیز حقوقی ها طی این مدت تحرک بیشتری در بازار داشتند. حقیقی های بورس که در تابستان در عمده روزها بازیگردان های اصلی بازار بودند، در پاییز محتاط تر رفتار کرده و عمدتا در سمت عرضه فعال بودند.
اما در بحث صنایع بورسی، طی این مدت صنعت زراعت با بازدهی ۳۸.۵ درصدی در صدر صنایع پربازده قرار گرفت. از نکات بارز عملکرد صنایع می توان به چرخش نگاه سهامداران به سمت کوچکترهای بورسی اشاره کرد.
در این مدت تحولات زیادی در زمینه های سیاسی و اقتصادی در کشور رخ داد که از مهمترین آن ها می توان به اعمال تحریم های یکجانبه دولت آمریکا بر ایران، نگرش های جدید در بازار ارز و افت شدید قیمت دلار اشاره کرد.
پیشتازی بورس در برابر رقبا
مهرماه برای سهامداران بورسی، با خوش یمنی بسیاری همراه بود. ثبت تقاضاهای سنگین در این مدت توانست بر عرضه ها غالب شود و شاخص کل بازدهی بیش از ۱۷ درصدی را به ثبت برساند. در آن سو؛ ارز و سکه پس از مدت طولانی در شیب نزول قرار گرفتند و بازدهی منفی به ثبت رساندند. به این ترتیب بازار سهام با بازدهی چشمگیر، گوی سبقت را از دیگر رقبا ربود. در ابتدای مهرماه موج نقدینگی وارد شده به بازار تشدید شد و سقف‌شکنی‌های پی‌درپی در کارنامه شاخص کل به ثبت رسید. این جهش‌ها به چند کانال‌شکنی طی یک روز منجر می‌شد. ارزش روزانه معاملات خرد سهام نیز با رشد قابل توجه حتی مرز ۱۵۰۰ میلیارد تومانی را نیز پشت‌سر گذاشت. شاخص بورس در اولین ماه پاییز در حالی در کانال ۱۸۷ هزار و ۸۰۰ واحد قرار گرفت که بازدهی بورس از ابتدای سال از مرز ۹۵ درصد عبور کرد.
اما همزمان با شروع هشتمین ماه سال، بازار شاهد تغییر مسیر سهامداران در معاملات بود.
بی شک آبان ماه یکی از مهمترین ماه های سیاسی و اقتصادی ایران بود. سایه ریسک های سیستماتیک بر سر بازار منجر به عقب نشینی سهامداران در سمت خرید شد، به این ترتیب شاخص کل در آبان ماه حدود ۶ درصد نزول داشت. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که پیش تر بسیاری از کارشناسان بورسی، آغاز روند اصلاحی قیمت ها، بعد از موج قوی صعود را خبر داده بودند. بر همین اساس قسمتی از افت قیمت ها در این ماه را می توان به دلیل اصلاح قیمتی در بسیاری از سهام بیان کرد.
اما بیشترین افت ماهانه شاخص بورس طی چند سال اخیر مربوط به ماه آذر است. در این ماه شاخص کل افتی حدود ۱۱ درصد داشت و به کانال ۱۵۶ هزار واحد بازگشت. در این ماه اثرات مستقیم روند بازارهای جهانی به خوبی در بورس تهران دیده شد. کشمکش ها در خصوص سطح تولید نفت جهانی در این مدت منجر به افت شدید قیمت این کالای مهم شد. از سوی دیگر با وجود آتش بس اعلام شده میان آمریکا و چین و خاتمه موقت جنگ تجاری این دو کشور، کامودیتی ها همچنان نتوانسته اند در مسیر رشد قرار بگیرند. از سوی دیگر موضوع مهم دیگری که معاملات بورس در این ماه را تحت تاثیر قرار داد جو هیجانی و تسری نگاه موج سواران برخی سهامداران به دیگر حاضران این بازار بود. با توجه به اینکه مواضع ایران در برابر تحریم های آمریکا تا حد زیادی روشن شده است و ایران در زمینه صادرات نفت توانسته به راهکارهای خوبی برسد اما همچنان گروهی از سهامداران با فروش سهام خود، رفتار ریسک گریزانه ای از خود نشان می دهند.
نگاه بورس به بازارهای جهانی
یکی از مهمترین مولفه ها برای تعیین استراتژی سهامداران، بررسی روند بازارهای جهانی به خصوص نفت وکامودیتی هاست، با توجه به اینکه بیش از نیمی از ارزش بازار سهام ایران را صنایع صادرات محور وکالایی تشکیل می دهد، توجه به این موارد از این حیث قابل اهمیت است. مهمترین موضوعی که طی این مدت قیمت نفت را تحت تاثیر قرار داد موضوع صادرات نفتی کشورمان در زمان تحریم ها بود. از نیمه‌های اردیبهشت ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شد و در میانه های آبان ماه ناعادلانه ترین تحریم ها را علیه ایران آغاز کرد. اگرچه بسیاری از قدرت‌ها از جمله اروپا، روسیه و چین با آمریکا در فشار علیه ایران همراهی نکردند، اما پایبندی آمریکا به سیاست‌های یکجانبه در قبال ایران و همچنین تداوم جنگ تجاری با شرکای قدیمی خود، نگرانی از آینده تحریم‌ها را در بین مردم بیشتر کرد.
در کش و قوس این تصمیمات بازارهای جهانی با کمبود نفت مواجه شدند و قیمت طلای سیاه با رشد قابل توجهی همراه شد. اما در این میان و تنها چند روز مانده به آغاز دور جدید تحریم ها، موضوع انتخابات میان دوره ای آمریکا، این کشور را مجبور به عقب نشینی کرد.
به این ترتیب، یک روز پیش از آغاز تحریم‌های نفتی علیه ایران، یعنی ۱۴ آبان، خزانه‌داری آمریکا ۸ کشور را از تحریم‌های نفتی علیه ایران معاف کرد و آنها را مجاز دانست که در بازه شش ماهه به خرید نفت از ایران ادامه دهند.
در اوایل فصل پاییز بسیاری از کارشناسان بین المللی پیش بینی قیمت ۱۰۰ دلاری را برای نفت داشتند، اما رفته رفته روند تولیدات نفت کشورهای اوپک و غیر اوپک به گونه ای طی شد که در آخرین روز آذر ماه قیمت نفت برنت به ۵۴ دلار و۶ سنت رسید. برخی از کارشناسان بین المللی انرژی معتقدند دلایل این سقوط ناگهانی را می توان در افزایش ذخایر نفت خام و افزایش مورد انتظار تولید شیل و همچنین افزایش تولید نفت جستجو کرد.
در این میان برخی از منابع خبری نیز اعلام کردند که با وجود تحریم‌های یکجانبه خزانه‌داری آمریکا، ایران کماکان در حال صادرات حجم قابل ملاحظه‌ای از نفت خام است. تاثیر منفی این اخبار نیز بازار نفت ملموس بود.
حمایت قاطعانه حقوقی ها در پاییز
بورس تهران از حیث فعالیت بازیگران در سه ماهه سوم سال به نفع بازیگران بزرگ بازار بود. با وجود اینکه در مهرماه حقیقی ها حضور چشمگیری در سمت خرید داشتند، اما این حقوقی ها بودند که در آبان وآذر حمایت بیشتری از بازار داشتند. در مجموع معاملات مهرماه، ۱۳۷۶ میلیارد تومان از پرتفوی سهامداران عمده به سبد سهامداران حقیقی منتقل شد. همچنین در ماه مزبور، در مجموع بیش از ۸۴ میلیارد و ۱۶۶ میلیون سهم به ارزش حدود ۲۵ هزار و ۵۵۰ میلیارد معامله که یک رکورد بی‌سابقه در طول تاریخ معاملات بورس تهران به شمار می‌رود.
با پایان یافتن آبان ماه، حقوقی ها پس از هفت ماه توانستند مسند تغییر مالکیت بازار را در اختیار بگیرند. حقیقی ها که در ۷ ماهه ابتدایی سال با تزریق قابل توجه نقدینگی به سمت بازار سهام آمدند، در این ماه تحت تاثیر ریسک هایی که پیش تر توضیح داده شد، در سمت عرضه فعال بودند. به این ترتیب در هشتمین ماه سال تغییر مالکیت بورس تهران به ۷ میلیارد تومان و به نفع حقوقی ها پایان یافت.
در مجموع روند این مدت بورس حاکی حضور ۹ هفته ای حقوقی ها در سمت تقاضا بوده است. بازیگران بزرگ طی این مدت عمده حمایت خود را در صنایعی چون فلزات، معادن، پتروپالایشی ها و بانک ها داشتند.
در آن سو حقیقی ها طی این مدت خرید قابل توجه ای در نمادهای خودرویی داشتند. رایانه، موادغذایی، انبوه سازی و قندوشکر از دیگر صنایعی بودند که مورد توجه بازیگران خرد قرار گرفتند.
دغدغه‌های بورسی برنامه ششم
مدیرعامل تامین سرمایه بانک ملت درخصوص گنجانده شدن احکام مرتبط با بازار سرمایه از سوی دولت در برنامه ششم،گفت:دولت باید به صورت شفاف، دستگاه‌های اجرایی متولی (نظیر وزارت اقتصاد و یا بانک مرکزی) را مکلف به توسعه همه جانبه زیرساخت ابزارهای نوین تامین مالی کند و به صورت مشخص سهم تامین مالی اقتصاد کشور را از طریق بازار سرمایه به صورت سالانه در طول 5 سال برنامه ششم تعیین کند.
به گزارش TSEpress به نقل ازسنا مدیرعامل تامین سرمایه بانک ملت در تحلیلی جامع از نخستین سال اجرای برنامه ششم توسعه در سال 95 به موارد مهم و دغدغه هایی اشاره کرد که باید برای تحرک بخشی به بازار سهام در بودجه سال آینده مورد توجه قرار گیرد. علی قاسمی با اشاره به شرایط فعلی اقتصاد کشور، اتخاد سیاست‌های کوتاه‌مدت نظیر بسته‌های خروج از رکود دولت برای تحریک سمت تقاضای اقتصاد اجتناب‌ناپذیر دانست. در این میان با توجه به افزایش بار بدهی‌های دولت به نظام بانکی و پیمانکاران، دولت باید در نظام بودجه‌ریزی خود، اتکای اصلی خود را به تسویه بدهی‌های خود گذارد تا از این طریق ضمن این که فضای پیش‌روی بانک ها برای تسهیلات‌دهی باز شود، پیمانکاران با دریافت منابع خود قادر باشند، در امر پروژه‌های عمرانی و زیربنایی کشور مشارکت فعال تری داشته باشند. این کارشناس بازار سرمایه به تغییر الگوی تامین مالی از بانک محوری به سمت بازار محوری در برنامه ششم توسعه اشاره کرد که با در نظر گرفتن جزئیات آن در بودجه سال 1395 می‌توان ضمن کاهش فشار بر نظام بانکی و کاهش فشارهای ناشی از استقراض از بانک مرکزی، دسترسی دولت به منابع غیرتورمی را نیز تسهیل کرد. او از رشد اموال مازاد بانک ها به عنوان یکی از الزامات تغییر رویکرد نظام تامین مالی در بودجه سال 1395 و برنامه ششم توسعه نام برد که با قفل شدن دارایی‌های نظام بانکی تحرک در سمت تقاضای بورس در مطالبات غیرجاری، سیستم تامین مالی اقتصاد ایران که در حدود 90 درصد به نظام بانکی متکی است، بیش از پیش دچار مشکل شده است. این خبره بازار سرمایه با اشاره به محور اول بسته اقتصاد مقاومتی، یکی از کارکردهای بازار سرمایه را تجهیز منابع برای سرمایه‌گذاری مولد ذکر کرد که طراحی ابزارها و نهادهای مالی به منظور پررنگ‌تر شدن نقش بازار سرمایه در تامین مالی بنگاه‌ها به عنوان اولین محور بسته اقتصاد مقاومتی مورد تاکید قرار گرفته است. او همچنین به بند نهم بسته اقتصاد مقاومتی اشاره کرد که اصلاح و تقویت همه‌جانبه نظام مالی کشور را با هدف پاسخگویی به نیازها و ایجاد ثبات در اقتصاد ملی مورد تاکید قرار داده است. بازتعریف روشن نقش بازار سرمایه و بازار تحرک در سمت تقاضای بورس پول قاسمی بر بازتعریف روشن نقش بازار سرمایه و بازار پول و تعامل این دو و تبیین یک نقشه راه مناسب همراه با تعریف شاخص های سنجش حرکت و هم افزایی مناسب تاکید کرد. او از بند «الف»، ماده ۸۳، بند «ب» ماده 97 و بند «الف» ماده 220 قانون برنامه پنجم توسعه به عنوان برخی از احکام مرتبط با بازار سرمایه کشور که در برنامه پنجم توسعه مورد نام برد که به رغم باز بودن راه تامین مالی از طریق بازار سرمایه و انتشار ابزارهای تامین مالی اسلامی در این قانون، کماکان به زیرساخت‌های روش‌های تامین مالی اسلامی از طریق بازار سرمایه اشاره نشده است. مدیرعامل تامین سرمایه بانک ملت ادامه داد: در واقع در برنامه پنجم توسعه، بار اصلی تامین مالی اقتصاد کشور همچنان بر دوش بانک‌ها گذاشته شده است. او درخصوص گنجانده شدن احکام مرتبط با بازار سرمایه از سوی دولت در برنامه ششم،گفت:دولت باید به صورت شفاف، دستگاه‌های اجرایی متولی (نظیر وزارت اقتصاد و یا بانک مرکزی) را مکلف به توسعه همه‌جانبه زیرساخت ابزارهای نوین تامین مالی کند و به صورت مشخص سهم تامین مالی اقتصاد کشور را از طریق بازار سرمایه به صورت سالانه در طول 5 سال برنامه ششم تعیین کند. او با توجه به سهم بازارهای پول و سرمایه در تامین مالی در سال گذشته، عنوان کرد: در حال حاضر تامین مالی اقتصاد عمدتاً در بانک‌ها متمرکز است و بازار پول از کارکرد اصلی خود یعنی تامین مالی کوتاه‌مدت فاصله گرفته است. بر این اساس سیاست‌گذار باید دستگاه‌های متولی بازار سرمایه را مکلف کند سهم تامین مالی اقتصاد کشور را از طریق بازار سرمایه و به صورت خطی در طی سالهای برنامه پنجم افزایش دهد. او این گونه توضیح داد: به عنوان مثال با هدف‌گذاری بلندمدت (5 ساله)، سهم تامین مالی از طریق بازار سرمایه را در انتهای برنامه ششم، به 35 درصد تعیین کند و در طول 5 سال برنامه ششم، سالانه، 6 واحد درصد آن افزایش دهد. مرور برخی الزامات این کارشناس بازار سهام معتقد است که برنامه پنجم توسعه در شرایطی نوشته شده است که شرایط تحریم‌ها، اقتصادی بسته را ایجاب کرده است. بنابراین، چنانچه از متن برنامه پنجم بر می‌آید، روش‌های تامین مالی عمدتاً بر بازارهای داخلی (نظیر بانک و بازار سرمایه) متمرکز بوده است و تقریباً توجهی به تامین مالی خارجی نشده است. در این راستا و به منظور کاهش بار تامین مالی بانک ها، ضرورت دارد در برنامه ششم توسعه، ابعاد تامین مالی خارجی نظیر انعقاد قراردادهای اقتصادی مانند BOT و قراردادهای مشابه، جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) و سایر روش‌های تامین مالی نظیر استقراض از موسسات مالی و بانک های بین المللی، فاینانس و ریفانانس و یوزانس به طور کامل آورده شود. او به منظور توسعه همه جانبه نظام تامین مالی خارجی، پیشنهاد داد که سهم تامین مالی خارجی در طول سالهای اجرای برنامه ششم به طور مشخص آورده شود و دستگاه‌های متولی، مکلف به اجرای آن و پیاده‌سازی زیرساخت‌های مرتبط با آن شوند. او هدف از این امر را افزایش سهم تامین مالی خارجی و ورود تکنولوژی‌ها نوین به داخل کشور از یک سو و کاهش بار تامین مالی بر نظام بانکی از سوی دیگر ذکر کرد. قاسمی به ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه‌ی پنج‌ساله ششم توسعه از سوی مقام معظم رهبری اشاره کرد که این سیاست‌های کلی بر پایه محورهای سه‌گانه «اقتصاد مقاومتی»، «پیشتازی در عرصه‌ی علم و فناوری» و «تعالی و مقاوم‌سازی فرهنگی» و با درنظرگرفتن واقعیت‌های موجود در صحنه داخلی و خارجی تنظیم شده است. او ادامه داد: در واقع تحقق اهداف برنامه‌ی ششم، به ارائه الگوی برآمده از تفکر اسلامی در زمینه پیشرفت که به‌کلی مستقل از نظام سرمایه‌داری جهانی است، کمک می کند. به صکوک توجه ویژه شود او به بندهای پنجم، ششم، هشتم برنامه ششم توسعه اشاره کرد که به موجب این بندها، گسترش ابزارهای تامین مالی در بازار سرمایه کشور از ضروریات گسترش نظام تامین مالی در بازار سرمایه و کاهش فشار تامین مالی بر بانک ها محسوب می‌شود. بر این اساس او از انواع صکوک اسلامی به عنوان ابزارهایی نام برد که به موجب آنها می‌توان نظام تامین مالی را گسترش داد. او ادامه داد: اگر چه انواع صکوک (اجاره، استصناع و مرابحه) به عنوان روشی اسلامی و مورد قبول شرع تلقی می‌شود ولی کماکان به دلیل عمیق نبودن بازار سرمایه کشور، در سطح محدود مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ بر این اساس لازم است در برنامه ششم توسعه با توسعه بیشتر زیرساخت‌های مرتبط با سایر ابزارهای تامین مالی، ضمن تنوع بخشی به انواع ابزارها، سهم بازار سرمایه را نیز از کل تامین مالی اقتصاد کشور افزایش داد. به گفته او؛ در میان محصولات مالی اسلامی، صکوک اجاره یک محصول متمایز به شمار می‌رود که محبوبیت زیادی بین سرمایه‌گذاران مسلمان به دست آورده است. از سمت ناشران نیز این ابزار بسیار کارآمد برای تامین مالی ارزیابی می‌شود. او در تقسیم‌بندی ابزارهای تامین مالی برای اجرای بند پنجم سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه، به ابزارهـای مـالی غیـر‌انتفـاعی کـه براسـاس قراردادهـای وقـف و قـرض‌الحـسنه طراحـی شده‌اند مانند اوراق قرض‌الحسنه اشاره کرد. ابزارهای مالی انتفاعی با نرخ‌های سود معین که براساس عقود مبادله‌ای طراحـی شـده‌انـد مانند اوراق مرابحه، اجاره، استصناع یا سفارش ساخت به عنوان دسته دوم و در نهایت ابزارهای مالی انتفاعی با نرخ‌هـای سـود انتظـاری کـه براسـاس عقـود مـشارکتی طراحـی شـده‌انـد مانند اوراق مـشارکت، مـضاربه، مزارعـه و مـساقات به عنوان دسته سوم محسوب می‌شوند. او همچنین در خصوص بند هشتم برنامه ششم توسعه، عنوان کرد: با مشخص شدن تکلیف مذاکرات هسته‌ای و اجرای فرآیند لغو تحریم‌ها از ماه آینده، جذب سرمایه‌گذاری خارجی (سرمایه ایرانیان مقیم خارج و سرمایه‌گذاری خارجی fDI، انعقاد قراردادهای BOT، فاینانس و یوزانس) می‌تواند به عنوان ابزار کارآمد کمک‌کننده نظام تامین مالی کشور باشد و فشار تامین مالی بر نظام بانکی را تا حدود زیادی کاهش دهد. مدیرعامل تامین سرمایه بانک ملت با اشاره به کاهش رشد اقتصادی دنیا، پیش بینی کرد که این کاهش به معنی کاهش تقاضا برای کالاهای پایه نظیر مس، فولاد، روی و از همه مهم‌تر نفت خام و سایر کالاهاست. بنابراین، از منظر تقاضا، چشم‌انداز مثبتی برای رشد قیمت نفت که سهم زیادی از بودجه سالانه دولت دارد نمی‌توان تصور کرد. او همچنین از عرضه نفت ایران به بازارهای جهانی در پی لغو تحریم‌ها به عنوان عامل کاهش قیمت یا در بهترین حالت باعث عدم افزایش قیمت نفت نام برد. پذیرش تورم بر این اساس او با توجه به کاهش درآمدهای دولت به موجب چشم‌انداز کاهشی قیمت نفت و قرار داشتن وضعیت اقتصادی کشور در شرایط رکودی به عنوان عواملی نام برد که دولت را ناچار به اتخاذ سیاست‌های انبساطی و تحریک تقاضا می کند؛ سیاست‌هایی که یقیناً نتیجه‌ای جز پذیرش تورم ندارد. او از ایجاد کارگروه تامین مالی خارجی توسط دولت، راه اندازی موسسات رتبه‌بندی اعتباری، راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری خارجی به عنوان پیشنهاداتی نام برد که با لحاظ شدن در بودجه 1395 و برای پیشبرد سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه، می‌توانند رسیدن به رشد 8 درصدی در طول سالهای اجرای برنامه ششم را فراهم سازند. به گفته او؛ بین روش‌های گوناگون تامین مالی خارجی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی یکی از کارآمدترین و تاثیرگذارترین روش‌ها به‌ویژه از منظر کشورهای میزبان است. یک پیشنهاد کارا قاسمی با اشاره به فراهم آمدن محیط قانونی و مقرراتی لازم به عنوان پیش‌نیاز اساسی ورود و فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی در کشور، پیشنهاد داد که به منظور تامین مالی خارجی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت های اقتصادی، کارگروه تخصصی توسط دولت و با مشارکت بخش خصوصی تاسیس شود. او با توجه به آغاز فرایند لغو تحریم‌ها طی ماه‌های آتی، بر ضرورت تاسیس موسسات رتبه‌بندی اعتباری با مشارکت موسسات معتبر رتبه‌بندی بین‌المللی تاکید کرد. به گفته او؛ ورود این موسسات برای اطمینان سرمایه‌گذار خارجی از میزان ریسک اقتصادی و سیاسی کشور و میزان ریسک شرکت‌های بورسی و غیر بورسی کاملاً حیاتی است و به صورت قوی به جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمک می‌کند. او تاکید کرد که برای جذب واقعی تحرک در سمت تقاضای بورس سرمایه‌گذاری خارجی برای فعالیت‌های اقتصادی و تکمیل فرایند تامین مالی خارجی، چنین موسساتی در اسرع وقت راه‌اندازی شود. چرا که رتبه‌بندی اوراق مشارکت بین‌الملل (و حتی اوراق داخلی) توسط موسسات معتبر، بخش زیادی از ریسک‌های پیش‌روی شرکت‌های منتشر‌کننده اوراق را کاهش می‌دهد و در نتیجه نیازی به ارائه نرخ‌های سود بالا بر روی اوراق فوق نیست. این کارشناس بازار سرمایه از راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری خارجی به عنوان دیگر مواردی نام برد که همزمان با شروع لغو تحریم‌ها می‌تواند باعث ورود بخش عظیمی از منابع ارزی و سرمایه ارزی به کشور شود. او ادامه داد: منابع چنین صندوق‌هایی (بسته به حجم منابع) می‌تواند در پروژه‌های اقتصادی، ساخت و ساز، پروژه‌های زیربنایی، بازار سرمایه و سایر بخش‌های مولد اقتصادی سرمایه‌گذاری شود و به تحرک در سمت تقاضای بورس عنوان عامل محرک تقاضای بخش واقعی اقتصاد، به رونق اقتصادی کمک کند. به گفته او؛ برای تاسیس چنین صندوق‌هایی و بالابردن اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی به آن، به موسسات رتبه‌بندی اعتباری نیاز مبرم است تا با کاهش ریسک این صندوق‌ها، سرمایه‌گذاران خارجی در مقیاس وسیع جذب چنین صندوق‌هایی شوند.
چند رسانه
خودنمایی شاخص کل هم وزن در تالار بورس/ تحرک خریداران فرصت طلب در بازار متعادل
اخبار بورس پایشگر- بازار سهام امروز در آستانه تعطیلات دو روزه عید فطر شاهد بازاری متعادل اما با تکاپوی خریداران فرصت طلب در سهم‌های ریالی مثل خودرویی‌ها و بانک‌ها بود.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پایشگر ، امروز یکشنبه ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس تهران با افزایش ۳.۱۸۰ واحدی به رقم یک میلیون و ۵۲۵ هزار واحد رسید. شاخص کل هم وزن اما با افزایش ۴.۵۱۳ واحدی عدد ۴۱۹ هزار و ۶۱۹ واحد را به نمایش گذاشت.
شاخص بازار اول اما با ۳.۷۷۰ واحد افزایش به رقم یک میلیون و ۱۷۱ هزار واحد دست یافت و شاخص بازار دوم نیز با ۱.۹۴۴و احد افزایش، عدد ۲ میلیون و ۹۰۳ هزار واحد را تجربه کرد.
در بورس تهران امروز ۹ میلیارد و ۵۵۱ میلیون سهم و اوراق مالی قابل معامله در ۶۱۴ هزار و ۷۷۶ نوبت داد و ستد شد که ارزشی بالغ بر ۵ هزار و ۵۱۴ میلیارد تومان را در برداشت.
در فرابورس نیز شاخص کل این بازار با ۳۵ واحد کاهش به رقم ۲۰ هزار و ۹۴۰و احد تحرک در سمت تقاضای بورس دست یافت. در این بازار، طی روز جاری ۵ میلیارد و ۶۳۵ میلیون سهم و اوراق مالی قابل معامله به ارزش بیش از ۱۷۳.۹۳۷ میلیارد تومان معامله شد که از این رقم ۱۷۱.۴۱۰ میلیارد تومان ناشی از عملیات بازار باز بانک مرکزی در بازار اوراق بدهی فرابورس بود.
اصلی ترین نمادهای تأثیر گذار بر رشد شاخص کل بورس تهران امروز “شبریز” با ۲۰۲۴ واحد، “وتجارت” با ۵۵۶ واحد و “حکشتی” با ۴۲۷ واحد افزایش بودند در مقابل اما نمادهای معاملاتی شرکت‌های “فملی” با ۸۰۲ واحد، “نوری” با ۷۵۱ واحد و “فولاد” با ۵۸۷ واحد کاهش، بالاترین تأثیر منفی بر روی شاخص کل بورس تهران را به خود اختصاص دادند.
حجم و ارزش معاملات سهام امروز در مقایسه با دیروز اندکی بهتر بود هر چند که در آستانه تعطیلات دو روزه تقویمی فردا و پس فردا، معامله گران دست به نقد بیشتری دیده می‌شد.
در بازار امروز گروه قندی‌ها و تک سهم‌های بازار دومی همچون سیمانی‌ها در حالی در کانون توجه معامله گران کوتاه مدت نگر بود که در گروههای شاخص ساز ریالی همچون خودرویی‌ها و بانک‌ها و تک سهم‌های حمل و نقل همچنان فرصتی برای خریداران در روند متعادل معاملات بازار امروز بود که در برخی نمادها در حول و حوض صفر تابلو دنبال می‌شد.
اصلی ترین اخبار تأثیر گذار بر بازار امروز نیز دستور رئیس جمهور مبنی بر بازنگری پیرامون افزایش دستمزد و همچنین ابلاغ تعدیل افزایش تعرفه برخی اقلام صادراتی در گمرک بود. همچنین اخبار پیرامونی برجام و مناقشه روسیه و اوکراین همچنان برای رصد تغییرات قیمتی در بازارهای جهانی قابل اهمیت است.
در گزارش‌های اقتصادی نیز رشد اقتصادی ایران در کنار سیاست‌های بانک مرکزی در قبال سرمایه گذاری‌های بانک‌ها قابل تأمل است.
به نظر می‌رسد پس از تعطیلات دو روزه عید فطر، بازار سهام روز معاملاتی خود را با تقویت تقاضا در گروه خودرویی‌ها و بانک‌ها آغاز کند.
دیدگاه شما