برای رونق بخشیدن به بورس

1399/06/31

ایجاد رونق کاذب بورس حمایت از سفته‌بازان است

«ادامه رفتارهای اقتصادی دولت در بازار سرمایه موجب رشد فزاینده تورم و در نتیجه تشدید کسری بودجه کشور در سال آینده خواهد شد». این مطلب بخشی از اظهار نظر کامران ندری، تحلیلگر اقتصادی است.ندری معتقد است: « برخی با ایجاد توهم زیان دیده شدن سهامداران،خواس

«ادامه رفتارهای اقتصادی دولت در بازار سرمایه موجب رشد فزاینده تورم و در نتیجه تشدید کسری بودجه کشور در سال آینده خواهد شد». این مطلب بخشی از اظهار نظر کامران ندری، تحلیلگر اقتصادی است.

ندری معتقد است: « برخی با ایجاد توهم زیان دیده شدن سهامداران،خواستار منفعت طلبی از حمایت‌های دولت هستند».

او برای مصداقی شدن اظهار نظر خود به «فراز» گفت: « آن هایی زیان کردند که در تیر و مرداد وارد بازار سرمایه شدند؛ البته اشتباه از دولت است که به آن ها هشدار نداد. کسانی که در 3 ماهه اول سال یا سال قبل وارد بازار سرمایه شدند بسیار هم منفعت بردند و حالا که قیمت سهام به بالاترین نقطه خود رسیده است در فکر خرید دارایی هایی هستند که قیمت آن‌ها هنوز به اندازه سهام افزایش پیدا نکرده است».

بازار سرمایه نشد؛ بازار ارز…

او در ادامه صحبت‌های خود اظهار داشت: « به این دلیل گروهی از سهامداران طی هفته‌های گذشته سهام خود را از بورس بیرون کشیدند و احتمالا در بازار مسکن یا دلار سرمایه‌گذاری خواهند کرد؛ هیچ زیانی هم متوجه سرمایه آن‌ها نشده است چرا که در هیچ بازاری نمی توانستند سرمایه گذاری با چنین حاشیه سود بالایی داشته باشند».

ندری در ادامه صحبت‌های خود با تاکید بر این نکته که سفته‌بازار اجازه نخواهند داد قیمت‌ کالاها از در بازار متعادل شود، بیان داشت:« نوسان گیران به خوبی می‌دانند دولت برای درآمد زایی نیاز به رونق بازار سرمایه دارد و به طریقی ارزش سهام شرکت‌ها را افزایش خواهد داد. همچنین که در بازارهای موازس نیز برای این گروه شرایط خوبی مهیا است، اگر ماه پیش ارز را به قیمت 23 هزار تومان خریده بودند، امروز قیمت دلار در بازار آزاد به مرز 30 هزار تومان نزدیک شده پس سفته بازان درهر 1000 دلار، سه میلیون تومان سود نصیبشان شده است».

توهم زیان دیده شدن دارند

او صحبت‌های خود را این طور ادامه داد: « این که سهامدار بازار سرمایه زیان دیده ، تو هم بسیار غلطی است. شاید هم انگیزه‌های سیاسی و منفعت طلبانه پشت این توهم سازی باشد که اجازه ندهند قیمت سهام پایین بیاید، جلوی قیمت سهامی که باید هم پایین بیاید را می‌گیرند تا بتوانند ارز و طلا و خودرو بخرند؛ سفته باز با زیرکی، آن گروه اندکی که در تیر و مرداد ماه وارد شدند را سپر کرده اند تا از دولت طلب حمایت کنند. البته خودشان می گویند فعال بازار سرمایه هستند اما من به آن ها می‌گویم « سفته‌باز».

به باور این آگاه اقتصادی: « دولت از اواخر سال 98 وارد یک بازی در بازار سرمایه شد که موجب زیان همه بخش‌های اقتصادی شده است. این داستان هنوز هم ادامه دارد».

او صحبت‌های خود را این‌طور پایان داد: برای برون رفت از شرایط فعلی یکی از راهکارها می‌تواند افزایش نرخ بهره باشد. این روند به مفهوم اعتبار بخشیدن به ریال است. اما مشخص است که اگر ریال اعتبار پیدا کند بازار سفته بازای کساد خواهد شد، پس با تمام توان جلوی این سیاست پولی را می‌گیرند»

برای رونق بخشیدن به بورس

بازار سرمایه بازویی قدرتمند برای رونق بخشی به فعالیت‌های تولیدی

عصر بازار- به گفته کارشناسان جهش ایجادشده در بورس موجب می‌شود تا تولیدکنندگان برای تامین مالی و اجرای طرح‌های موردنظر خود به بازار سرمایه نظر داشته باشند و از ظرفیت آن برای رونق بخشی به فعالیت‌های تولیدی در دست اقدام استفاده کنند.

به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از ایرنا، در ماه‌های اخیر با تشدید تحریم‌های ظالمانه دشمنان و فشار اقتصادی ناشی از آن و همچنین درگیر شدن کشور با شیوع ویروس کرونا،‌ نیاز به ظرفیت‌های مالی جدید برای مقابله با این مشکلات به‌خوبی احساس و به بازار سرمایه به‌عنوان عنصری مهم در این رابطه،‌ توجه شد.

بر اساس نگاه کارشناسان،‌ بازار سرمایه این قابلیت را دارد که با جمع‌آوری سرمایه‌های خرد مردم،‌ منابع مالی موردنیاز برای اجرای طرح‌های کلان اقتصادی را فراهم کند و از این طریق به فعالیت‌های تولیدی و صنعتی رونق بخشد.

در همین رابطه خبرنگار ما با شماری از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی در قم به گفت‌وگو پرداخت و نظر آنان را در خصوص ظرفیت‌های بازار سرمایه برای رونق هرچه بیشتر فعالیت‌های تولیدی جویا شد.

جهش ایجادشده در بازار سرمایه اجرای طرح‌های صنعتی را سرعت می‌بخشد

رییس دانشگاه صنعتی قم و تحلیلگر اقتصادی در این خصوص گفت: جهش ایجادشده در بازار سرمایه بهترین فرصت برای تامین مالی طرح‌های صنعتی در دست اقدام کشور است و اجرای آن‌ها را سرعت می‌بخشد.

جلال رضایی نور بیان کرد: تحریم و کرونا برای اقتصاد کشور مشکل ایجاد کرد اما در کنار آن موجب استفاده از ظرفیت‌هایی همچون بازار سرمایه شد که می‌تواند نقش مهمی در مسیر پیشرفت و توسعه ایران به‌خصوص در بخش صنعت داشته باشد.

وی افزود:‌ جمع شدن سرمایه‌های خرد در بورس و به‌کارگیری آن برای اجرای طرح‌های صنعتی،‌ سطح تولید داخلی را افزایش می‌دهد و این همان راهبردی است که می‌تواند فشار ناشی از تحریم‌های ظالمانه را تا حد زیادی کاهش دهد.

وی ادامه داد: همچنین سرمایه‌گذاری برای رونق بخشیدن به بورس در بورس علاوه بر رونق بخشیدن به فضای صنعت و تولید کشور،‌ سودآوری خوبی نیز در پی دارد و بسیاری از مردم می‌توانند با استفاده از ظرفیت بازار سرمایه،‌ درآمدزایی مطلوبی را تجربه کنند.

رضایی نور گفت: با رونق گرفتن بازار سرمایه اکنون بسیاری از جوانان به‌جای استفاده سرگرمی محور از فضای مجازی،‌ وقت خود در این فضا را برای آشنا بیشتر با بورس و فعالیت در آن اختصاص می‌دهند که این مساله نتایج اقتصادی و اجتماعی خوبی به همراه دارد.

وی بیان کرد: تسهیل شدن حضور هرچه بیشتر اقشار مختلف جامعه در بازار سرمایه به‌منظور فعالیت در آن،‌ عامل موثری برای جلوگیری از هدر رفتن سرمایه‌های خرد و مدیریت آن در راستای پیشبرد برای رونق بخشیدن به بورس اهداف موردنظر اقتصادی است.

وی ادامه داد: نگاه حمایتی دولت به بازار سرمایه نقش موثری در استقبال هرچه بیشتر مردم از این ظرفیت و جهش یافتن شاخص‌های بورس داشته است و ادامه این روند،‌ موجب رونق یافتن هرچه بیشتر بازار سرمایه و افزایش توان تامین مالی طرح‌های کلان ملی به‌ویژه در حوزه تولیدات صنعتی از این طریق می‌شود.

توان شرکت‌های دانش‌بنیان با ورود به بورس تقویت می‌شود

همچنین مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری کریمه و تحلیلگر اقتصادی در این رابطه گفت:‌ در راستای عمل به شعار جهش تولید، توان علمی و فناوری شرکت‌های دانش‌بنیان برای رفع نیازهای کشور به محصولات راهبردی با ورود به بورس و تامین‌ مالی بهتر طرح‌ها تا حد زیادی تقویت می‌شود.

علیرضا باباخان بیان کرد: بازار سرمایه ظرفیت خوبی برای تامین اعتبارات موردنیاز طرح‌های مهم و راهبردی در شرکت‌های دانش‌بنیان دارد و اکنون شرایط استفاده از این ظرفیت با توجه به جهش صورت گرفته در بورس به‌خوبی مهیا شده است.

وی با اشاره به تولید محور بودن فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان و مزایای اقتصادی آن،‌ افزود:‌ به‌طور حتم تعداد زیادی از افراد علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دانش‌بنیان هستند و مدیران این شرکت‌ها با جذب سرمایه‌گذاران می‌توانند نقش موثری در ارتقا هرچه بیشتر شاخص‌های بازار سرمایه داشته باشند.

وی ادامه داد: همچنین با ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به بورس علاوه بر تامین مالی طرح‌ها،‌ فعالیت علمی و پژوهشی جوانان نخبه کشور با رشد چشمگیری روبه‌رو می‌شود.

باباخان گفت: ارتقا یافتن توان مالی شرکت‌های دانش‌بنیان موجب می‌شود تا نیازهای کشور به محصولات راهبردی با سرعت بیشتری داخلی سازی و رفع شده و سطح تأثیرگذاری تحریم و فشارهای اقتصادی دشمنان کاهش یابد.

وی بیان کرد: متخصصان فعال در شرکت‌های دانش‌بنیان و نخبگان کشور توان خنثی ساختن فشار تحریم‌ها و تقویت اقتصاد ملی را برای رونق بخشیدن به بورس دارند که در این رابطه ورود به بازار سرمایه نقش مهمی در حمایت از این جریان تأثیرگذار دارد.

مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری کریمه ادامه داد: تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان و توانمند شدن کشور در رفع نیازهای داخلی به‌ویژه محصولات راهبردی،‌ تحریم‌ها را بی‌اثر می‌کند و موجب تقویت تعاملات اقتصادی سایر کشورها با ایران می‌شود.

رونق بورس سیاست درست دولت برای مهار نقدینگی است

استاد اقتصاد و عضو هیات علمی دانشگاه مفید قم نیز سیاست دولت برای رونق بورس به‌منظور هدایت نقدینگی به تولید را درست و اصولی دانست و گفت: رونق بورس امتیازهای متعددی ازجمله جذب نقدینگی، جلوگیری از ورود نقدینگی به بازارها غیرمولد و همچنین توزیع درآمد را به همراه دارد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین مجید رضایی دوانی با بیان اینکه اگر سرمایه‌های زیادی به سمت بازار بورس هدایت شود این بازار می‌تواند نبض اقتصاد کشور تلقی شود، گفت: به دلیل اینکه شرکت‌های متعددی به‌صورت سهامی در بورس وجود دارند و در آن اوراق بهادارمالی منتشر می‌شود، رونق بورس موجب هدایت نقدینگی جامعه به سمت تولید می‌شود.

وی ادامه داد: رونق بورس و ادامه داشتن عرضه سهام شرکت‌ها به این بازار، موجب جذب نقدینگی به سمت تولید و درنهایت رونق تولید می‌شود که در این صورت فرصت برای ایجاد خط‌های جدید تولید در واحدهای تولیدی عرضه‌شده در بورس فراهم می‌شود که رشد اقتصادی و افزایش اشتغال‌زایی را در پی دارد.

عضو هیات علمی دانشگاه مفید، افزود: سود ده بودن شرکت‌ها و افزایش ارزش سهام شرکت‌های عرضه‌شده در بورس نشان‌دهنده این است که آن واحد تولیدی توانسته است محصولات خود را به‌خوبی فروخته و سود مناسبی نیز کسی کرده است که این موضوع خود موجب جلب اعتماد مردم برای خرید سهام و همچنین محصول آن شرکت می‌شود.

وی، ادامه داد: رشد صعودی شاخص بورس که یا به‌واسطه عرضه برای رونق بخشیدن به بورس اولیه و یا دست‌به‌دست شدن سهام در بازار بورس است، نشان از استقبال مردم از این بازار و همچنین علامت این است که اقتصاد کشور وضعیت مناسبی دارد.

رضایی دوانی، جذب نقدینگی از بازار و هدایت آن به بخش‌های تولید را مهمترین دستاورد بورس برای مهار نقدینگی در کشور دانست و تاکید کرد: بخش زیادی از نقدینگی که می‌توانست به بازارهایی مانند طلا، ارز و زمین وارد و این بازارها و به‌تبع آن بخش زیادی از اقتصاد کشور را دچار التهاب کند، توسط بورس جذب‌شده است که این اقدامی ارزشمند است.

سیر صعودی بازار سهام ایران: «رشد»، یا «رونق کاذب»؟

اقتصاددانان می گویند که حباب بورس ایران به زودی خواهد ترکید. این در حالی است که چند مقام ایرانی به مردم نسبت به خطر از دست دادن سرمایه هایشان هشدار داده اند.

نوشته بهروز لارگانی

یک کارگزار سهام در بورس اوراق بهادار تهران در سال ۲۰۲۰ مشغول کار است. [عکس از تارنمای مردم سالاری]

دولت ایران در ماه های اخیر مدام به رشد شاخص بازار سهام اشاره کرده است. دولت روحانی از این راه سعی کرده است که سرمایه گذاران را به بورس اوراق بهادار تهران، مرجع اصلی بورس اوراق بهادار کشور، جذب کند.

بازار سهام ایران به رغم تورم بالا و پایین بودن ارزش ارز آن کشور برای مدتی طولانی روندی صعودی داشت. اما از اواخر مرداد، شاخص سهام کاهش یافته است و این روند نزولی همچنان ادامه دارد.

شاخص بازار بورس تهران روز سه شنبه ۱۷ شهریور ۲۷ هزار واحد سقوط کرد که این رقم در مقایسه با عملکرد اخیر آن بازار، اُفت شدیدی محسوب می شود. برخی اقتصاددانان می گویند که دولت قصد دارد از صندوق توسعه ملی برای حمایت بیشتر از بازار سرمایه استفاده کند. به عبارت دیگر، [دولت] تلاش می کند از طریق تقویت مصنوعی بازار اوراق بهادار، بورس را فعال نگه دارد.

علی ربیعی، سخنگوی دولت روحانی، اوایل شهریور «ادعاهای مربوط به دستکاری در بورس» را بی اساس خواند. وی ادعا کرد که «ما از دارایی های مردم در بورس محافظت می کنیم.»

ساختمان بورس اوراق بهادار تهران. [عکس از تارنمای بورس اوراق بهادار تهران]

دولت، بزرگترین عامل ایجاد حباب بورس تهران

بسیاری از اقتصاددانان سیاست های پولی دولت را تلاش هایی ناموفق برای «پررونق» جلوه دادن بازار بورس می دانند. این در حالی است که تحریم های اقتصادی و بانکی مانع از صادر کردن اکثر منابع درآمد کشور [مواد صادراتی مانند نفت، گاز و فلزات] توسط دولت شده است.

در این حال، چند برای رونق بخشیدن به بورس عامل دیگر نیز در رشد بازار بورس اوراق بهادار تهران - هر چند به میزان محدود - تاثیر گذاشته است. فعالیت واردکنندگان ایرانی به دلیل «فشار حداکثری» ایالات متحده بر ایران، به شدت محدود شده است. از این رو، آنها در بازار سهام سرمایه گذاری کرده اند و این امر تا حدودی در رشد بازار بورس اوراق بهادار تهران مؤثر بوده است.

از جمله عوامل دیگر می توان به کاهش معاملات املاک و رکود صنعت اشاره کرد. هر دوی این عوامل سرمایه گذاران را به سوی بورس اوراق بهادار سوق داده است.

منابع دولتی تزریق شده در بازار سرمایه بزرگترین نقش را در ایجاد این رونق داشته است. اما کارشناسان می گویند که این کار [این بار هم] همانند گذشته نتایج مثبتی نخواهد داشت و به رونق کاذب بورس خواهد انجامید.

کاظم موسوی، یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس ایران، در نخستین هفته شهریور ماه گفت که در واقع «در هفته های اخیر» پول نقد به بازار بورس تزریق شده است. اما به رغم این اقدام، شاخص بورس تهران طی نخستین روزهای شهریور ماه، ۸.۳ درصد کاهش یافت. این بزرگترین سقوط شاخص بازار بورس اوراق بهادار تهران در ۲۰ سال گذشته بود.

موسوی از جمله معدود مقاماتی است که نسبت به حباب بازار سهام و در نتیجه «از بین رفتن سرمایه مردم» هشدار می دهند. او به مردم هشدار داد «به سود بورس در درازمدت اعتماد نکنند.»‌

رونق «سطحی و موقتی» بازار بورس

حسن زمانی، کارشناس بازار سرمایه، به المشارق گفت که کاهش ارزش ریال در برابر دلار (حدود ۴۰ درصد در سال جاری) باعث افزایش ارزش [ریالی و صوری] سهام شرکت ها شده است.

او گفت: «حبابی که از افزایش بهای سهام و رونق بوجود آمده صوری و موقت» است.

او گفت که بسیاری از اقتصاددانان ایرانی می گویند که رونق بازار سهام ایران موقتی است. اما درباره مدت ادامه این رونق، توافق نظری وجود ندارد. تحولات اخیر نشان می دهد که ممکن است بازار بورس تهران در آینده نزدیک سقوط کند.

مولود زاهدی، اقتصاددان، به المشارق گفت که سقوط بازار بورس تهران «اجتناب ناپذیر» است. وی افزود که زمان این سقوط قریب الوقوع به میزان دخالت دولت و مقدار نقدینگی منتقل شده به آن بازار بستگی دارد.

او گفت: «سال آینده ما به طور حتم با کاهش بیشتر نرخ ارزش ریال در برابر دلار مواجه خواهیم شد. تحریم ها سبب کاهش بیشتر حجم اقتصاد خواهد شد و دولت مجبور خواهد شد بازهم پول بیشتری چاپ، و وارد بازار سرمایه کند.»

بازار سهام: ابزاری در دست دولت

برخلاف کشورهایی که اقتصاد مبتنی بر بازار دارند، نوسان های شاخص بازار بورس تهران نشان دهنده عوامل و عناصر اقتصادی نیستند. در ایران اقتصاد توسط دولت کنترل می شود و بازار سهام عملا ابزاری در دست دولت و سیاست های آن است.

به عنوان نمونه شاخص بورس تهران از اواخر سال ۱۳۹۸ چهار برابر شد و روند صعودی آن ادامه پیدا کرد. این شاخص در مرداد ماه امسال به دو میلیون واحد رسید. اما در اوایل شهریور روند نزولی آن آغاز شد و شاخص سهام تا تاریخ ۱۹ شهریور امسال ۴۳۰ هزار واحد کاهش داشت.

با توجه به شرایط اقتصادی کنونی، رشد بورس اوراق بهادار تهران، رشد معناداری نیست.

بنا بر داده های رسمی، رشد اقتصادی ایران در سه ماهه نخست سال مالی جاری ۳.۵ درصد کاهش داشته است.

به گزارش بانک جهانی، تولید ناخالص داخلی ایران در ۹ ماهه نخست سال مالی گذشته در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل از آن ۷.۶ درصد کاهش یافت.

پیش بینی می شود که اقتصاد ایران تا فروردین ۱۴۰۰ در مقایسه با سال گذشته حدود ۵.۵ درصد کوچکتر شود. همه گیری ویروس کرونا (کووید-۱۹) نیز احتمال بدتر شدن اوضاع اقتصادی را از آنچه پیشتر پیش بینی شده بود، مطرح کرده است.

در همین حال، بانک مرکزی ایران نرخ تورم کشور در ۱۲ ماهه منتهی به ۲۹ اسفند را ۴۱.۲ درصد گزارش کرده است.

آیا این مقاله را می پسندید؟

مقالات مرتبط

نگرانی از انجام فعالیت‌های غیرقانونی ناشی از طرح‌های بورس اوراق بهادار ایران- حوثی‌ها

به‌گفتۀ مقامات، ایران و حوثی‌ها قصد دارند بورسی را در صنعا تأسیس کنند که می‌تواند پوششی برای پولشویی و فرار از تحریم‌ها باشد.

زیان هنگفت ایرانیان در پی افت شدید شاخص بازار بورس

در نوسان های اخیر بازار بورس بسیاری از افراد عادی جامعه زیان های سنگینی را متحمل شده اند. این در حالی است که دولت مردم را به سرمایه گذاری تشویق کرده بود.

استقبال بالا از فروش سهام بازوی خرده فروشی غول نفتی امارات متحده عربی

آخرین اخبار

راه‌های یکی از قبایل سوریه برای انتقام گرفتن از داعش

قبیلۀ الشعیطات خاطرۀ از دست دادن حدود ٧۰۰ نفر از اعضای خود را در قتل‌عام داعش در سال ١٣٩٣ فراموش نکرده است و مصمم به از بین بردن این گروه است.

کرنش مجدد ایران در برابر چین و روسیه با عضویت در سازمان همکاری شانگهای

جمهوری اسلامی با تلاش برای برقراری روابط با شرق، اصل وجودی و مبنای تأسیس خود را زیر پا گذاشته و به ضرر خود عمل کرده است.

وحشت رژیم ایران از حضور زنان در قلب قیامی تاریخی

تظاهرات سراسری کنونی در ایران بی‌سابقه است، چراکه خاستگاه آن آزادی شخصی زنان است و این مسئله همچنان سرلوحۀ تظاهرات است.

انتقال حوثی‌ها به سوریه جهت آموزش تحت نظر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بازگشت آنها به یمن

طبق یک گزارش جدید، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سوریه یک دورۀ آموزش نظامی ۴۵ روزه برای نیروهای حوثی برگزار کرده و سپس آنها را به‌همراه مزدوران کشورهای دیگر که با ایران همسو هستند به یمن برگردانده است.

ما را اینجا پیدا کنید

نظر شما دربارۀ گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت ایران که در کشورتان فعالیت می‌کنند، چیست؟

افزایش احتمال درگیری شرکا و بدهکاران چین در پی بالا رفتن تنش‌ها

به‌گفتۀ یک تحلیلگر، چین از قدرت اقتصادی فزاینده‌اش به‌عنوان ابزاری برای مجبور کردن یا ترغیب دیگر کشورها با هدف رعایت اولویت‌های سیاست خارجی یا اصول روابط بین‌الملل خود استفاده می‌کند.

بورس کالا چیست ؟

بورس کالا تعریفی مشابه تعریف بورس دارد؛ بورس کالا بازاری است متشکل و سازمان یافته که در آن به طور منظم کالاهای معین با روش‌هایی از قبل تعریف شده مورد معامله قرار می‌گیرند. در این بازار تعداد زیادی عرضه‌کننده و خریدار از طریق کارگزاران اقدام به معامله می‌کنند.

درحال حاضر زمینه های فعالیت بورس کالای ایران عبارتند از :
• فلزات و مواد معدنی (کانی های فلزی)
• محصولات شیمیایی و پتروشیمی
• محصولات کشاورزی
• معاملات آتی ( Future )

تاریخچه بورس کالا در ایران

در راستای تحقق اهداف برنامه سوم و چهارم توسعه، که مطابق با آنها شورای عالی بورس موظف به راه‌اندازی و گسترش بورس‌های کالایی در ایران شناخته شده بود، بورس فلزات در شهریور ۱۳۸۲ (نخستین بورس کالایی در ایران) و بورس کالای کشاورزی در شهریور ۱۳۸۳ آغاز به فعالیت کردند.

بر مبنای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱ آذر ۱۳۸۴، مجلس شورای اسلامی) و با تصویب شورای عالی بورس، شرکت بورس کالای ایران در آذر ۱۳۸۵ با درهم آمیختن بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل شد و پس از پذیره‌نویسی و برگزاری مجمع عمومی، از مهر ۱۳۸۶ کار خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد.

مهمترین اهداف بورس کالا

• ایجاد بازاری منسجم ، سازمان یافته و قانونمند برای تسهیل داد و ستد نقدی و آتی کالا ، که در آن قیمت ها به صورت شفاف و در اثر تقابل آزاد عرضه و تقاضا کشف می شود.
• سامان دهی بازار کالاهای خاص نظیر محصولات فلزی کشاورزی ، انرژی و پتروشیمی از طریق مکانیزم اجرائی ناظر بر تعهدات و منافع طرفین معامله.
• کشف قیمت کالاها براساس تعامل و تقابل عرضه و تقاضا و نیاز بازار.
• حذف واسطه گری و واسطه های غیرضروری در معاملات و خرید و فروش مستقیم بین فروشنده و خریدار.
• کاهش نوسانات مخل بازار و امکان انتقال ریسک.
• کاهش ریسک بین فروشنده و خریدار به دلیل اجرای عملیات از طریق اتاق پایاپای.
• امکان انجام معاملات نقدی و آتی کالا با استفاده از ابزارهای مناسب .
• فراهم سازی تسهیلات مالی برای خرید و فروش.
• تحلیل آماری وضعیت بازار و ارائه خدمات مشاوره در پیش‌بینی نوسانات بازار کالاها به منظور کمک به طرفین معاملات در برنامه ریزی و انجام به موقع تعهداتشان.
• حرکت از یک بازار سنتی به سمت بازار مدرن سرمایه و کالا و تعامل بهتر و قوی تر با بازارهای بین المللی.
• استفاده از مکانیزم فروش سلف در جهت کسب نقدینگی برای بنگاه های تولیدی
• استفاده از مکانیزم معاملات آتی در جهت کاهش ریسک بازار و نیز رونق بخشیدن به بازار کالا و حفظ منافع تولید کنندگان و مصرف کنندگان

مراجعه کنندگان به بورس کالا

• دسته اول کسانی هستند که می‌خواهند از ریسک نوسان کاذب قیمت ها در امان باشند و در واقع بورس‌های کالا، به عنوان خطرپوش شناخته می‌شوند، مانند تولیدکنندگان کالا، مصرف‌ کنندگان عمده.
• دسته دوم، بر خلاف گروه اول کسانی هستند که از نوسانات قیمت استفاده کرده و سود خود را حداکثر می کنند. در بورس‌های کالا، این گروه با نام سوداگران (Speculator) شناخته می‌شوند.

قدیمی ترین بازار های بورس کالا دنیا

1. بورس تجاری شیکاگو (CME) با ۱۷۰ سال سابقه
2. بورس فلزات لندن (LME) با ۱۳۰ سال سابقه با ۱۳۰ سال سابقه
3. بورس کالای نیویورک (NYMEX)
4. بورس کالای توکیو (TOCOM)
5. بورس کالای شانگهای (SHFE)
6. بورس کالای هند (MCX)

قراردادهای قابل معامله در بورس کالا

همه داد و ستدها در بورس کالا در قالب قراردادهای استاندارد انجام می‌گیرد. به طور کلی، قراردادهای زیر برای داد و ستد هر کالا وجود دارد:

• قرارداد نقدی spot
• قرارداد سلف forward
• قرارداد نسیه credit
• قرارداد آتی
• قرارداد اختیار معامله option
• قراردادهای صلح
• قراردادهای خاص موضوع ماده ۱۰ قانون مدنی
• قراردادهای معاوضه swap

قرارداد نقدی (spot):

خریدار کل مبلغ قرارداد را به همراه کارمزد کارگزار، نقدی پرداخت می‌کند و فروشنده می‌بایست حداکثر ظرف سه روز، کالای مورد معامله را به خریدار تحویل دهد.

قرارداد سلف (forward):

خریدار کل مبلغ را در زمان انجام معامله پرداخت می‌کند و فروشنده متعهد می‌شود کالا را در تاریخ و زمان معین به خریدار تحویل دهد.

قرارداد نسیه (credit):

خریدار کالا را فوراً تحویل می‌گیرد و بهای آن در تاریخ سررسید، به فروشنده پرداخت می‌کند.

قرارداد آتی:

فروشنده مطابق قرارداد صلح، مقدار معینی از دارایی مشخص را در مقابل مبلغی معین به دیگری صلح می‌کند. فروشنده دارایی مورد مصالحه را در سررسید مشخص تحویل می‌دهد و خریدار نیز مبلغ مورد مصالحه را در سررسید می‌پردازد. طرفین در قالب شرط ضمن عقد به اتاق پایاپای وکالت می‌دهند که از وجه‌الضمان آنها متناسب با نوسانات قیمت در بورس به طرف دیگر اباحه برای رونق بخشیدن به بورس تصرف کند. هر یک از طرفین می‌توانند قبل از سررسید با انعقاد قرارداد صلح دیگری، شخص ثالثی را جایگزین خود در قرارداد صلح اولیه نمایند و پس از تسویه، از قرارداد خارج شوند. کلیه قراردادها در زمان سررسید مقرر تسویه خواهند شد.

قرارداد اختیار معامله (option):

که خود بر دو نوع اختیار خرید و اختیار فروش است: آ) قرارداد اختیار خرید: عرضه کننده کالا، حق خرید مقدار معینی از کالایی مشخص و منطبق با استاندارد بورس را در زمان معین و با قیمت مشخص به طرف قرارداد مصالحه می‌نماید، بدون آنکه طرف دیگر ملزم به خرید آن باشد. ب) قرارداد اختیار فروش: قراردادی است که به عنوان شرط ضمن عقد لازم که به موجب آن (خریدار) حق فروش مقدار معینی از کالایی مشخص و منطبق با استاندارد بورس را در زمان معین و با قیمت مشخص با طرف دیگر مصالحه می‌نماید بدون آنکه طرف دیگر (فروشنده) ملزم به فروش آن باشد.

قراردادهای صلح :

قراردادهای خاص موضوع ماده ۱۰ قانون مدنی: بورس کالای ایران درصدد آن است که پس از انجام مراحل کارشناسی حقوقی این نوع قراردادها را اجرا کند.

قراردادهای معاوضه (swap):

مبادله یک دارایی فیزیکی یا یک تعهد در برابر یک دارایی فیزیکی یا تعهدی دیگر، به منظور تمدید یا کاهش زمان سررسید معامله و یا افزایش (کاهش) نرخ برگه‌های معاملاتی جهت حداکثر نمودن درآمد معاملاتی و یا کاهش هزینه‌های مالی آن.

بازگشت رونق به بورس با ورود منابع صندوق توسعه ملی

1399/06/31

انتقال یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه، گام بزرگی برای متعادل کردن بورس به شمار می‌رود که به نظر کارشناسان با اجرایی شدن آن، هیجانات بازار کنترل و صف‌های فروش جمع می‌شود و رونق دوباره به بورس باز می‌گردد.

به گزارش فراسرمایه ، فعالیت مجموعه‌ای از حقوقی‌ها و حقیقی‌ها برای بازگرداندن رشد به روند معاملات بورس در چند روز اخیر را نمی‌توان نادیده گرفت و طبق جلسات برگزار شده رییس سازمان بورس با مجموعه‌ای از سهامداران حقوقی قوی بازار مانند بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری تصمیم به حمایت این سهامداران از بازار گرفته شد و با رقمی که در نظر گرفته بودند اقدام برای رونق بخشیدن به بورس به حمایت از این بازار کردند.

شورای عالی بورس، هفته گذشته در جلسه‌ای که با حضور اعضای شورای عالی بورس برگزار شد، مصوباتی را جهت تقویت و عمق بخشیدن بازار سرمایه، کاهش ریسک، افزایش نقدشوندگی، اطمینان بخشی و تکمیل ابزارهای بازارسرمایه ابلاغ کرد که یکی از این مصوبات تنظیم روند بازار از طریق صندوق تثبیت بازار سرمایه به صورت بلندمدت بود.

حسن قالیباف، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار بعد از اتمام جلسه، پیگیری وصول منابع حاصل از یک درصد صندوق توسعه ملی به سازمان بورس را یکی از مصوبات شورای عالی بورس در این جلسه عنوان کرد و گفت: صندوق توسعه ملی مکلف است یک درصد از منابع سالانه خود را (از سال ۱۳۹۴ به بعد) به ازای هر سال، نزد بانک عامل در صندوق تثبیت بازار سرمایه به صورت بلندمدت (حداقل ۲۰ ساله) سپرده‌گذاری کند.

صندوق تثبیت بازار سرمایه

سازمان بورس، صندوقی را تحت عنوان صندوق تثبیت بازار سرمایه در اختیار دارد که عدد بزرگی در این صندوق قرار دارد و درصدی از کارمزد معاملات و درآمد سازمان به منظور حفظ نقدشوندگی وارد این صندوق می‌شود.

نکته قابل توجه برای استفاده از این صندوق‌ها این است که در شرایط عادی و طبیعی بازار نمی‌توان از منابع این صندوق استفاده کرد بلکه استفاده از آن بیشتر برای روزهایی است که اتفاق پیش‌بینی نشده‌ای رخ می‌دهد که به شدت بر روند کوتاه‌مدت بازار تاثیرگذار خواهد بود و قیمت سهام با کاهش شدید مواجه می‌شود، با توجه به وضع پیش آمده منابع این صندوق در این موقعیت بنا بر صلاحیت مدیریت، وارد سمت تقاضا در بازار می‌شود و از طریق جمع‌آوری صف‌های فروش، قیمت‌ها را به ثبات می‌رسانند.

سازمان بورس برای حمایت از بازار در برخی مواقع که اتفاق بحرانی در این بازار رخ می‌دهد و نیازمند نقدینگی می‌شود از منابع موجود در این صندوق استفاده می‌کند و از این طریق، معاملات بازار را به ثبات می‌رساند.

نقدینگی موجود در این صندوق ممکن است از طریق صندوق توسعه ملی و صندوق توسعه ارزی تامین شود و در آخر، سازمان بورس به واسطه این صندوق‌ها معاملات بازار را کنترل خواهد کرد، این اقدام و استفاده از منابع این صندوق نیازمند ارزنده بودن قیمت سهام و دور بودن آن سهم از قیمت حبابی است در غیر اینصورت نمی‌توان از سهم مورد نظر حمایت کرد.

خاصیت اهرمی صندوق تثبیت بازار سرمایه

در این زمینه «ماشاءالله عظیمی»، عضو شورای عالی بورس گفت: صندوق تثبیت بازار سرمایه به منظور ایجاد ثبات در آشفتگی بازار سهام وارد میدان می‌شود.

عظیمی افزود: بازار سرمایه بازار متشکلی است که چهار بورس (بورس تهران، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی) در آن فعالیت دارند، در این بازارها که تامین مالی، خرید و فروش سهام، کالا و اوراق صورت می‌گیرد، مصوبه و قانونی وجود دارد که صندوق توسعه ملی می‌تواند سالی یک درصد از منابع خود را در صندوق تثبیت بازار سرمایه سپرده‌گذاری کند.

عضو شورای عالی بورس گفت: این موضوع باید در نظر گرفته شود که بیشتر شرکت‌های حاضر و فعال در بورس شرکت‌های فعال در حوزه معدن، فولاد، سیمان، پتروشیمی، پالایشی و فناوری داروسازی و بهداشتی‌ها هستند که استفاده از منابع صندوق توسعه ملی می‌تواند کمک‌کننده برای سرمایه‌گذاری زیرساختی این شرکت‌ها باشد.

وی خاطرنشان کرد: در خصوص استفاده از منابع این صندوق دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد که اعضای شورای عالی بورس با حضور نمایندگان مجلس و رییس بانک مرکزی اعلام کردند بهتر است برای بهبود وضعیت بازار، یک درصد منابع صندوق توسعه مالی مورد استفاده قرار گیرد تا از این طریق و در چنین شرایطی به معاملات بازار ثبات و آرامش ببخشند و کمک‌کننده به حفظ حقوق مردم که اخیرا از این بازار استقبال کرده‌اند، باشد.

عظیمی با بیان اینکه درصدی از درآمد نفتی وارد صندوق توسعه ملی می‌شود، اظهار داشت: این صندوق باید در طرح‌ها و زیرساخت‌های کشور تسهیلاتی را به صورت سالیانه دهد که این منابع برگشت پذیر است و بلاعوض نیست.

نماینده اتاق تعاون در شورای عالی بورس اظهار داشت: اجازه داده شده تا صندوق توسعه ملی در برخی از طرح‌ها سرمایه‌گذاری کند و بعد در یک بازه زمانی تعیین شده تسهیلات مورد نظر را پس بگیرند، این تصمیم از جمله اقدامات لازمی بود که در شورای عالی بورس تصویب شد.

وی با اشاره به اینکه استفاده از برای رونق بخشیدن به بورس برای رونق بخشیدن به بورس صندوق تثبیت بازار ابزاری برای کمک به متعادل سازی بازار است که خاصیت اهرمی دارد و به طور حتم در بهبود وضعیت بازار تاثیرگذار خواهد بود، گفت: این صندوق ضمن تبدیل کردن سمت بازار از عرضه به تقاضا و جمع آوری صف فروش، در زمان لازم همان سهم‌ها را در بازار عرضه خواهد کرد.

عظیمی خاطرنشان کرد: استفاده از صندوق تثبیت بازار سرمایه یکی از ابزارهایی است که در قانون پیش‌بینی شده است و می‌توان با کمک آن در کنار دیگر تصمیمات اتخاذ شده بازار را تقویت کرد.

اعلام آمادگی صندوق توسعه ملی برای سپرده‌گذاری در صندوق تثبیت بازار سرمایه

در کنار اقدامات انجام شده مسوولان حاضر در سازمان بورس و نیز اعضای شورای عالی بورس، «علی ربیعی» سخنگوی دولت، از تصمیم جدید جلسه ستاد اقتصادی دولت در حمایت از بازار سرمایه با اختصاص یک درصد از دارایی صندوق توسعه ملی در صندوق تثبیت بازار سرمایه در جهت پایداری بورس خبر داده بود که در نهایت با توجه به تلاش‌های صورت گرفته روز چهارشنبه (۲۶ شهریور ماه) بود که صندوق توسعه ملی، برای اجرای مفاد تکالیف قانونی و به منظور حمایت و تقویت بازار سرمایه، آمادگی خود را جهت سپرده‌گذاری در صندوق تثبیت بازار سرمایه اعلام کرد.

در قانون رفع موانع تولید مصوب سال ۱۳۹۴ برای پایداری بازار سرمایه پیش‌بینی شده بود سالانه یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بورس اختصاص یابد، که سرانجام با پیگیری‌های دولت این مصوبه به اجرا درآمد.

هزینه‌ای برای چاپ پول صرف نمی‌شود

کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند، طبق برآوردها عدد حاصل از اختصاص یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی، حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان باشد که به اعتقاد آنها معوقات مانده از سال ۹۴ تا ۹۹ می‌تواند در بازار سرمایه تحولات قابل توجهی ایجاد کند.

همچنین در کنار این صحبت کارشناسان، برخی از اقتصاددانان دغدغه و اعتراض‌هایی را مبنی بر هزینه اضافه برای چاپ پول برای اجرای این اقدام داشتند که در این‌خصوص «محمدابراهیم آقابابایی»، رییس هیات عامل صندوق تثبیت بازار سرمایه اظهار داشت: همه مباحث مطرح شده در خصوص چاپ پول اشتباه است بلکه قرار است این سپرده‌گذاری از تسهیلاتی که این صندوق سال‌های گذشته داده است و اکنون بازپرداخت آن به صورت ریال انجام می‌شود، صورت گیرد؛ بنابراین قرار است یک درصد اعلام شده برای صندوق تثبیت بازار سرمایه از این محل پرداخت شود.

وی خاطرنشان کرد: برای مثال صندوق توسعه ملی در گذشته برای بهبود وضعیت یک صنعت ۱۰ میلیارد دلار تسهیلات پرداخت کرده است که بخشی از بازپرداخت آن به صورت ریال و بخشی دیگر به صورت ارزی است، صندوق توسعه ملی از بازپرداخت آن بخش که به صورت ریال بوده و به صندوق توسعه ملی بازگشته است را در صندوق تثبیت بازار سرمایه سپرده‌گذاری می کند.

آقابابایی افزود: پولی را که صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه می‌دهد، برای رونق بخشیدن به بورس نوعی سرمایه‌گذاری است که اصل پول و سود آن در آینده قابل بازگشت دوباره به صندوق توسعه ملی است.

رییس هیات عامل صندوق تثبیت بازار سرمایه در پاسخ به سوالی مبنی بر زمان اختصاص یک درصد از دارایی صندوق توسعه ملی در صندوق تثبیت بازار سرمایه گفت: تاکنون تاریخ دقیقی برای آن مشخص نشده اما کلیات این طرح مورد تایید قرار گرفته است و پیگیری‌ها همچنان ادامه دارد، جلسه‌ای را هم در هفته جاری برای اجرای هر چه زودتر این اقدام برگزار خواهیم کرد.

وی درباره رقم کمک صندوق توسعه ملی برای بهبود بخشیدن معاملات بازار سرمایه گفت: رقم دقیق سپرده گذاری در این صندوق آن توسط صندوق توسعه ملی اعلام شود و زمانبندی اجرای این سپرده گذاری نیز با تعامل صندوق توسعه ملی و سازمان بورس بزودی تعیین خواهد شد.

سرمایه‌گذاری در بورس، سپری برای تورم

این تصمیم خوش‌بینی‌هایی را میان سرمایه‌گذاران برای بهبود وضعیت معاملات بازار ایجاد کرد و برخی از کارشناسان اجرایی شدن این تصمیم را فرصتی دوباره برای بازار سرمایه می‌دانند که ممکن است دوباره بورس را به روزهای اوج خود بازگرداند، «عظیم ثابت»، کارشناس بازار سرمایه به تاثیر انتقال یک درصد از منابع توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: ساز و کار این اقدام تاکنون مشخص و اعلام نشده است اما این اتفاق یکی از اقدامات مثبتی است که در چند وقت گذشته برای بازار در نظر گرفته شده است.

وی ادامه داد: این اقدام صندوق توسعه ملی برای این حرکت‌ها که زیربنایی برای سرمایه‌گذاری مولد خواهد بود بسیار مثبت است اما به شرط آنکه ساز و کار آن به درستی طراحی شود.

ثابت خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری در بورس سپری برای تورم است؛ بنابراین این اقدام نمی‌تواند با آثار تورمی همراه باشد، فقط در ابتدا باید مشخص شود بانک مرکزی ملزم به رعایت سیاست پولی برای مبلغی که قرار است وارد صندوق تثبیت بازار سرمایه شود، می‌شود یا خیر.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: در ابتدا باید دید این صندوق قرار است در چه بازه زمانی و با چه مکانیزمی فعالیت کند زیرا فعالیت صندوق تثبیت برای رونق بخشیدن به بورس بازار سرمایه به نوعی جبران بازارگردانی را می‌کند.

وی با بیان اینکه بازارگردانی حرفه‌ای برای مدیریت نوسانات بازار است، افزود: استفاده از صندوق‌های توسعه و تثبیت بازار سرمایه برای حمایت از بازار در شرایط سخت است مانند شرایطی که در یک ماه گذشته در بازار شاهد بودیم.

ثابت با بیان اینکه به دلیل بزرگ شدن بازار سرمایه استفاده از صندوق تثبیت بازار سرمایه حرکت مثبتی تلقی می شود و نیازمند آن است که مکانیزم آن به درستی طراحی شود، گفت: در چند روز اخیر وجود اخبار متعدد و مثبتی مانند بازارگردانی حرفه‌ای، فروش اوراق تبعی برای بهبود وضعیت بازار بودیم که در کنار آنها اگر صندوق تثبیت و توسعه بازار سرمایه همکاری خوبی داشته باشند در بهبود وضعیت بازار بیشتر تاثیرگذار خواهند بود.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: با توجه به اینکه ۳۰ درصد از کارمزد کارگزاری‌ها به توسعه بازار سرمایه اختصاص پیدا کرده است، بنابراین همه این مسایل در کنار یکدیگر باعث می‌شود تا هیجانات موجود در بازار کنترل شوند.

انتقال یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه تیر خلاصی برای بهبود وضعیت بازار است که از سوی سازمان بورس در کنار دیگر اقدامات به کار گرفته شده در نظر گرفته شد، موافقت صندوق توسعه ملی برای این اقدام امیدی را به بازار تزریق کرده و اکثر سهامداران در انتظار آغاز اجرای این طرح و مشاهده تاثیر آن در این بازار هستند.