شرح عناصر صورتهای مالی در حسابداری
عناصر صورتهای مالی در خدمات حسابداری یعنی طبقات کلی اقلام تشکیل دهنده صورت های مالی مانند تکه هایی از یک پازل هستند که توسط آن ها صورت های مالی ساخته می‌شوند . این عناصر اصلی که شامل دارایی ها ، بدهی ها ، حقوق صاحبان سرمایه ، درآمدها ، هزینه ها ، آورده صاحبان سرمایه و ستانده صاحبان سرمایه است معرف منابع اقتصادی یک واحد تجاری ؛ ادعاهای علیه با علایقی نسبت به آن منابع ؛ و آثار مالی مبادلات یا سایر رویدادهای اقتصادی که موجب تغییر در آن منابع اقتصادی یا استفاده از نسبت های مالی ادعاهای علیه آن ها شده‌اند می‌باشند .
دارایی ها
دارایی عبارت است از حقوق نسبت به منافع اقتصادی آتی یا سایر راههای دستیابی مشروع به آن منافع که درنتیجه معاملات با سایر رویدادهای گذشته به کنترل واحد تجاری درآمده است.
بدهی ها
بدهی عبارت از تعهد انتقال منافع اقتصادی توسط واحد تجاری ناشی از معاملات یا سایر رویدادهای گذشته است. درواقع بدهی ها به‌عنوان اختصاص احتمالی آتی منافع اقتصادی که درنتیجه تعهدات فعلی شخصیت حسابداری در رابطه با انتقال دارایی ها با ارائه خدمات به سایر شخصیت ها در آینده که درنتیجه مبادلات یا رویدادهای گذشته ایجادشده است، تعریف می‌گردند.
حقوق مالکانه ( حقوق صاحبان سرمایه )
حقوق مالكانه یا خالص دارایی‌ها، حق مالی (منافع) باقیمانده در دارایی‌های یک واحد تجاری پس از کسر کل بدهی‌ها از کل دارایی‌ها است. به علت اینکه حقوق مالکانه، یک حق باقیمانده است، نمی‌توان آن را مستقل از دارایی‌ها و بدهی‌ها اندازه‌گیری نمود. رابطه بین دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق مالكانه، مبنایی است برای معادله حسابداری :
حقوق مالكانه + بدهی ها = دارایی ها
که با تغییر محل عناصر تشکیل‌دهنده معادله حسابداری خواهیم داشت :
بدهی ها - دارایی ها = حقوق مالکانه
حقوق مالکانه را حقوق صاحبان سهام یا سرمایه نیز می نامند.
درآمد ها و هزینه ها
صورتهای مالی بین تغییرات در حقوق صاحبان سرمایه ناشی از معاملات با صاحبان سرمایه (به‌عنوان صاحب سرمایه) و دیگر تغییرات حقوق صاحبان سرمایه تمایز قابل می‌شود. تغییرات اخیر، درآمد و هزینه نامیده می‌شود که تعریف آنها به شرح زیر است:
درآمد
افزایش در حقوق صاحبان سرمایه بجز مواردی که به آورده صاحبان سرمایه مربوط می‌شود.
هزینه
کاهش در حقوق صاحبان سرمایه بجز مواردی که به ستانده صاحبان سرمایه مربوط می‌شود.
بر این اساس درآمد و هزینه واژه هایی کلی هستند که دربرگیرنده همه تغییرات در حقوق صاحبان سرمایه است مگر آن تغییراتی که مرتبط با آورده یا ستانده صاحبان سرمایه باشد. بنابراین درآمد دربرگیرنده درآمد ناشی از فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری (درآمد عملیاتی) و سایر انواع درآمد (نظیر درآمدهای غیرعملیاتی و سایر اقلام سود و زیان جامع) می‌باشد. به‌گونه‌ای مشابه، هزینه دربرگیرنده هزینههای تحمل شده ناشی از فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری (هزینه عملیاتی) و سایر انواع هزینه (نظیر هزینههای غیرعملیاتی و سایر اقلام سود و زیان جامع) می‌باشد.
درآمدهای عملیاتی
درآمدهای عملیاتی، جریان های ورودی ادواری دارایی‌ها یا تسویه بدهی ها و یا ترکیبی از هر دو می‌باشند که درنتیجه تحویل یا تولید کالا، ارائه خدمات با سایر فعالیت‌های درآمد زا حاصل می‌شود و تشکیل دهنده عملیات اصلی یا عمده فعالیت های یک واحد تجاری است.
هزینههای عملیاتی
هزینههای عملیاتی، مصرف ادواری دارایی‌ها و یا تحمل بدهی‌ها و یا ترکیبی از هر دو می‌باشد که درنتیجه تحویل یا تولید کالا، ارائه خدمات با سایر فعالیت‌های درآمدزایی که فعالیت‌های اصلی یا عمده واحد تجاری را تشکیل می‌دهند، به وقوع می‌پیوندند.
سود یا زیان عملیاتی
اختلاف بین درآمد ها و هزینه های عملیاتی نشان‌دهنده سود یا زیان عملیاتی می‌باشد. نتیجه خالص فعالیت های اصلی و مستمر، شاخصی است که توان واحد تجاری را از نظر سودآوری به نمایش می‌گذارد.
درآمدها و هزینههای غیرعملیاتی
درآمد های غیرعملیاتی افزایش در حقوق مالکان یا خالص دارایی ها می باشند که درنتیجه مبادلات فرعی (جانبی) و یا اتفاقی واحد تجاری ایجاد می‌شوند. به‌بیان‌دیگر، درآمدهای غیرعملیاتی از آن دسته مبادلات و رویدادهای اقتصادی منتج می‌گردند که از درآمدهای عملیاتی، عملیات متوقف‌شده و سایر اقلام سود و زیان جامع ناشی نمی‌شود . هزینههای غیرعملیاتی ، کاهش‌هایی در حقوق مالکان یا خالص دارایی‌ها هستند که درنتیجه مبادلات فرعی جانبی و یا اتفاقی واحد تجاری ایجاد می‌شوند . هزینههای غیرعملیاتی از آن دسته مبادلات و رویدادهای اقتصادی ناشی می‌گردند که از هزینههای عملیاتی ، عملیات متوقف‌شده و سایر اقلام سود و زیان جامع ناشی می‌شوند
سود یا زیان عملیات در حال تداوم (مستمر)
کلیه عملیات واحد تجاری به‌استثنای عملیات متوقف‌شده، عملیات در حال تداوم تلقی می‌شود. سود یا زیان عملیات در حال تداوم به دو بخش عملیاتی و غیرعملیاتی تقسیم می‌شود که پیش‌ازاین درباره آنها به‌تفصیل بحث کردیم
هزینه های غیر عملیاتی - درآمد های غیر عملیاتی + سود یا زیان عملیاتی = سود یا زیان عملیات در حال تداوم (مستمر)
عملیات متوقف شده
یک بخش از واحد تجاری است که واگذار یا برکنار شده یا به‌عنوان نگهداری شده برای فروش طبقه‌بندی‌شده است و دارای سه ویژگی های زیر است :
بیانگر یک فعالیت تجاری با حوزه جغرافیایی عمده و جداگانه از عملیات است .
قسمت از یک برنامه هماهنگ برای واگذاری با برکناری یک فعالیت تجاری با حوزه جغرافیایی عمده و جداگانه از عملیات است .
و یا یک واحد فرعی است که صرفاً به قصاد فروش مجدد خریداری‌شده است .
سود یا زیان حاصل از عملیات متوقف شده باید به‌طور جداگانه در متن صورت سود و زیان نمایش شود.
سود خالص یا زیان خالص
بر اساس استاندارد های حسابداری ، سود خالص یا زیان خالص حال به عبارت‌دیگر، خالص دارایی های یک واحد تجاری در نتیجه مبادلات سود خالص یا زیان خالص حاکی از تغییرات ادواری در حقوق مالکان دارایی های یک واحد تجاری در نتیجه مبادلات با سایر رویداد های اقتصادی که منجر به درآمدها و هزینه‌ها می‌شوند ، می‌باشد . ازاین‌رو سود خالص با زیان خالص شامل تمام تغییرات صورت گرفته طی یک دوره در حقوق مالکان ، به‌استثنای سرمایه‌گذاری های مالکان و توزیع بین آنها و چند تغير حاد دیگر در خالص دارایی‌ها می‌باشد. ازنظر ریاضی ، سود خالص با زیان خالص با استفاده از درآمد ها و هزینه های عملیاتی و غیر عملیاتی به شکل زیر تعیین می‌شود سود یا زیان عملیات متوقف شده و درآمد ها و هزینههای غیرعملیاتی به سود یا زیان عملیاتی به سود خالص یا زیان خالص .
سود (زیان) جامع
به تغییر در حقوق صاحبان سرمایه خالص دارایی‌های یک واحد تجاری در طی یک دوره که از مبادلات و سایر رویدادها و وضعیت های حاصل از منابع غیر مالکانه ناشی می‌شود، سود (زبان) جامع اطلاق می‌شود . به بیان‌دیگر سود (زیان) جامع عبارت است از سود ( زیان ) خالص به علاوه ( منهای ) تمامی تغییرات دیگر در حقوق صاحبان سرمایه در طی دوره، به‌استثنای سرمایه‌گذاری‌های مالکان و توزیع‌های بین آنها یعنی ستانده آنها به شکل سود سهام، دریافت دارایی در تصفیه ، دریافت دارایی در باز خرید سهام توسط واحد تجاری و . .
با توجه به مراتب فوق ، درآمدها و هزینههای تحقق نیافته ناشی از تغییرات ارزش آن دسته از دارایی‌ها و بدهی‌هایی که اساساً به‌منظور قادر ساختن واحد تجاری به انجام عملیات نگهداری شده و به‌موجب استانداردهای حسابداری مربوطه ، مستقیماً به حقوق صاحبان سرمایه منظور می‌شود (از قبیل درآمدها و هزینههای ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود)، تنها در صورت سود و استفاده از نسبت های مالی زیان جامع گزارش می‌گردد . در مورد صورت سود و زیان جامع و اجزای تشکیل‌دهنده آن به تفصیل در مقالات مورد استفاده برای یک شرکت حسابداری بحث خواهیم کرد .
آورده و ستانده صاحبان سرمایه
گذاری مالکان (آورده مالکان) در واحد تجاری و توزیع بین مالکان (ستانده مالكان) را مبادلات مالکانه با معاملات صاحبان سرمایه می‌نامند . انتشار سهام عادی شرکت به سرمایه‌گذاری مالکان منجر می‌شود . سود نقدی سهامی که توسط شرکت اعلام و به دارندگان سهام عادی پرداخت می‌شود، توزیعی است که بین مالکان صورت می‌گیرد . انتشار سهام و پرداخت سود نقدی سهام، هر دو، از مبادلات مالکانه محسوب می‌شوند.
آورده صاحبان سرمایه عبارت است از افزایش در حقوق صاحبان سرمایه ناشی از سرمایه‌گذاری در واحد تجاری جهت کسب یا افزایش حقوق مالکانه. ستانده صاحبان سرمایه نیز عبارت است از کاهش در حقوق صاحبان سرمایه ناشی از انتقال دارایی ها به صاحبان سرمایه با ایجاد بدهی در قبال آنها به‌منظور کاهش حقوق مالکانه و یا توزیع سود .
نکته مهم : در مبادلات مالکانه درآمد با هزینه شناسایی نمی‌شود .
صورتهای مالی اساسی و عناصر تشکیل‌دهنده آن
در تشریح اهداف گزارشگری مالی گفتیم گزارشگری مالی باید اطلاعاتی در رابطه وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری ارائه نماید. صورتهای مالی ابزاری جهت دستیابی به این اهداف هستند. حال ، مختصر به توصیف محتویات چهار صورت مالی اساسی می‌پردازیم.
ترازنامه که آن را صورت وضعیت مالی نیز می‌نامند، دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق مالکانه یک واحد تجاری را در پایان هر دوره حسابداری گزارش میکند. صورت سود و زیان ؛ درآمدها و هزینههای عملیاتی و غیرعملیاتی و سود با زیان عملیات متوقف شده و در نتیجه سود یا زیان خالص را گزارش می‌نماید. بنابراین، این صورت مالی ، عایدات یک شرکت را طی یک دوره حسابداری خلاصه میکند. صورت سود و زیان جامع ، شامل خلاصه‌ای از مبادلات تأثیرگذار بر حقوق مالکانه (به‌جز مبادلات مالکانه) طی یک دوره حسابداری می‌باشد. صورت جریان وجوه نقد به‌طور خلاصه، جریانهای نقدی ورودی و خروجی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی ، بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی، مالیات بر درآمد، سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های تأمین مالی طی یک دوره حسابداری را دربر دارد.
لازم به ذکر است که یادداشت‌های توضیحی جزء لاینفک صورتهای مالی بوده و مجموعه کامل صورتهای مالی شامل موارد ذیل هستند :
- صورتهای مالی اساسی (شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد)
- یادداشت های توضیحی
اصول شناسایی (شناخت) و اندازه گیری برای عناصر صورتهای مالی
در قسمت قبل، عناصر صورتهای مالی را تعریف کردیم ، به روابط بین آنها اشاره نموده و عناصر تشکیل‌دهنده آن را معرفی کردیم . همچنین اینکه چگونه مبادلات و سایر رویدادهای اقتصادی بر این عناصر اثر می‌گذارند را موردبحث قراردادیم . اما سخنی از زمان ثبت عناصر موردنظر به میان نیامد. اصول شناسایی (شناخت) و اندازه‌گیری برای این عناصر، رهنمودی در رابطه با این موضوعات در اختیار می‌گذارند. در این قسمت به شناسایی و اندازه‌گیری عناصر صورتهای مالی می‌پردازیم.
آنچه از خاطرتان می‌گذرد در دو قسمت ارائه می‌گردد . اول ، بحث در مورد اصل بنیادین شناسایی که اساس شناسایی تمام عناصر صورتهای مالی قرار می‌گیرد. سپس بحث در مورد اصولی که بیشتر به‌طور اخص اساس اصول عمومی پذیرفته‌شده حسابداری قرار می‌گیرند. علاوه بر این، برخی اصول شناسایی و اندازه‌گیری را موردبحث قرار می‌دهیم که بدیل های دری اصول عمومی پذیرفته‌شده حسابداری هستند.
اصل بنیادین شناسایی (شناخت)
شناسایی عبارت است از فرآیند رسمی ثبت اثرات مالی یک مبادله یا رویداد اقتصادی دیگر مشمول آن اطلاعات در صورتهای مالی به‌عنوان یک دارایی، یک بدهی، یک درآمد، یک هزینه، یا نظير آن. شناسایی هم شامل شناسایی اولیه (ثبت) یک قلم و هم شامل تغییرات متعاقب در مبلغ ثبت شده آن قلم می‌شود. با استناد به اصل بنیادین شناسایی، یک‌قلم که از یک مبادله یا رویداد اقتصادی دیگر ناشی می‌گردد درصورتی‌که ضوابط زیر را برآورده سازد ، باید شناسایی شود (در صورتهای مالی گزارش گردد) :
قلم مورد نظر تعریف یک عنصر صورت های مالی را در برگیرد.
قلم موردنظر دارای خاصه‌ای (صفتی) باشد که بتوان آن را به شکل قابل اتکایی در قالب ریال (واحد پولی) ، اندازه‌گیری نمود.
شواهد کافی مبنی بر وقوع تغییر در یک عنصر صورتهای وجود داشته باشد. وجود شواهد، رفع ابهام است به‌عبارت دیگر ، هر چه در مورد یک قلم، شواهد بیشتری وجود داشته باشد و هر چه کیفیت این شواهد بیشتر باشد ، در مورد وجود ، ماهیت و اندازه‌گیری آن قلم ابهام کمتری وجود خواهد داشت و آن قلم از اتکاپذیری بیشتر برخوردار خواهد بود.
این سه ضابطه شناسایی در مورد تمام عناصر صورت های مالی کاربرد دارند و مشمول محدودیت قانونی منافع بر هزینه ها قرار می‌گیرند . منافع مورد انتظار از شناسایی یک قلم باید از هزینههای مورد انتظار ارائه و استفاده از اطلاعات موردنظر بیشتر باشد . علاوه بر این، فقدان اهمیت ، برخورد اقتضایی را توجیه استفاده از نسبت های مالی میکند . توجه کنید چگونه این سه ضابطه شناسایی پیشگفته ، به همراه محدودیت فزونی منافع بر هزینه‌ها و آستانه اهمیت، خصوصیات کیفی و تعاريف عناصری که در بخشهای قبلی مورد بحث قرار گرفت را تکمیل کرده و به هم پیوند می دهند .
قبل از بحث پیرامون اصل های مشخص تری که اساس اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری قرار می‌گیرند، باید بر ضابطه شماره ۲ شناسایی تعمق ورزیم، زیرا ممکن است روشن نباشد منظور از واژه "خاصه" یا "صفت" در ضابطه ۲ چیست خاصه یا صفت به ویژگی یک‌قلم اطلاق می‌گردد. برای مثال، خاصه‌های یک دارایی شامل حجم آن، رنگ آن و وزنش می‌باشد. استفاده‌کنندگان صورتهای مالی به خاصه‌های مالی نظیر بهای تمام‌شده تاریخی یا قیمت های جایگزینی جاری یک قسم علاقمند هستند. گرچه ضابطه شماره ۲ اجازه میدهد هر خاصه‌ای گزارش شود، ولی خاصه منتخب باید به‌طور قابل‌اتکایی قابل اندازه‌گیری برحسب ریال باشد.
صفر تا صد حقوق صاحبان سهام در صورت های مالی
طبق گفته ی شرکت حسابداری ، ترکیب این بخش از ترازنامه واحدهای تجاری را شکل حقوقی آنها مشخص می کند. به طور کلی واحدهای تجاری به دو گروه سهامی و غیر سهامی تفکیک می شوند. از آنجا که منظور ما از واحدهای تجاری شرکت های سهامی است، تنها به توضیح بخش حقوق صاحبان سهام این شکل از واحدهای تجاری می پردازیم:
همانگونه که می دانید در معادله حسابداری تفاوت میان دارایی ها و بدهی ها، سرمایه مالکانه است که در شرکت های سهامی به آن حقوق صاحبان سهام می گویند. معمولا حقوق صاحبان سهام برمبنای منبع تامین کننده آن تفکیک می گردد. قانون تجارت نیز مبنای دیگری برای تفکیک مولفه های تشکیل دهنده حقوق صاحبان سهام می باشد. براساس قانون تجارت، مبلغ سرمایه قانونی و افزایش و کاهش آن دارای الزامات خاصی است و بنابراین باید به طور مجزا انعکاس یابند. همچنین براساس مواد 138 و 140 قانون تجارت، یک بیستم از سود قابل تخصیص باید به اندوخته قانونی منتقل شود تا زمانی که اندوخته قانونی به ده درصد سرمایه شرکت برسد. این اندوخته قابل انتقال به سرمایه نیست و تحت هیچ شرایطی به جز شرایط تصفیه قابل استفاده از نسبت های مالی تقسیم نمی باشد.
سرمایه
زمانی که یک شرکت سهامی برای تامین مالی اقدام به انتشار سهام می کند. در حقیقت سرمایه و دارایی هایش را معادل وجه نقد دریافتی افزایش می دهد. تفاوت میان مبلغ اسمی سهم و مبلغ دریافتی شرکت را صرف/کسر سهام می گویند.
شرکت های سهامی مجاز به انتشار دو نوع سهام عادی و ممتاز هستند. در ایالات متحده و کشورهای غربی سهام ممتاز به سهامی اطلاق می شود که دارنده آن حداقل نسبت به دریافت مبلغ ثابتی براساس درصدی از ارزش اسمی سهام خود محق است، همچنین به هنگام تصفیه نسبت به سهامداران عادی در اولویت قرار دارند. ولی در ایران به دلیل ضرورت مطابقت قوانین با شرع مقدس اسلام، ایمن گونه حقوق برای سهامداران ربوی تلقی می شود و تنها امتیازاتی مربوط به حق رای برای آنها در نظر گرفته می شود. در حقیقت، سهام ممتاز تصریح شده در قوانین ایران، بیش از آنکه شبیه به سهام ممتاز باشد، نوعی سهام عادی با امتیاز ویژه می باشد.
اندوخته ها
اندوخته ها مبالغی هستند که شرکت به منظور تقویت بنیه مالی، ملاحضات مدیریتی، الزامات قانونی و همچنین حفظ حقوق بستانکاران، یا استفاده از مزایای مالیاتی از سود قابل تقسیم شرکت ها کسر می شود. توزیع این مبالغ بین سهامداران محدود یا ممنوع می باشد. مثلا تهیه اندوخته قانونی براساس قانون تجارت الزامی است و تقسیم آن بجز در زمان تصفیه ممنوع می باشد، اما تهیه اندوخته طرح و توسعه اختیاری است و شرکت می تواند به شرط تصویب مجمع به تقسیم آن اقدام نماید. در صورتی که افزایش سرمایه شرکت ها از محل اندوخته های اختیاری یا سود انباشته صورت گیرد در حقیقت سهامداران از مزایای مالیاتی عدم تقسیم سود استفاده نموده اند.
اندوخته قانونی، اندوخته طرح و توسعه و اندوخته عمومی از جمله اندوخته هایی هستند که معمولا در ترازنامه شرکت ها یافت می شود.
سود (زیان) انباشته
عنوان سود (زیان) انباشته، مجموع سود های تقسیم نشده یا تخصیص نشده را پس از کسر زیان های وارده نشان می دهد. این مبلغ نشان دهنده ی سرمایه گذاری مجدد سهامداران از محل درآمدهای حاصل از فعالیت های شرکت استفاده از نسبت های مالی استفاده از نسبت های مالی استفاده از نسبت های مالی می باشد.
صورت سود و زیان
صورت سود و زیان گزارش، عملکرد مالی مربوط به یک دوره مالی واحد تجاری می باشد. براساس استاندارد نحوه ارائه صورت های مالی، صورت سود و زیان باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
2.هزینه های عملیاتی
3.سود یا زیان عملیاتی
4.هزینه های مالی
5.سایر درآمدها و هزینه های غیر عملیاتی
6.مالیات بر درآمد
7.سود یا زیان فعالیت های عادی
8.اقلام غیر مترقبه
10.سود یا زیان خالص
براساس همین استاندارد، علاوه بر موارد بالا، ممکن است به موجب سایر استاندارد های حسابداری ارائه اقلام اصلی و جمع های فرعی دیگری نیز در صورت سود و زیان الزامی باشد یا برای ارائه عملکرد مالی واحد تجاری به نحو مطلوب، ضرورت داشته باشد.
چنانچه وقوع برخی رویدادها، صرف نظر از ماهیت غیر معمول یا تناوب آن، در محیط حاکم بر عملیات واحد تجاری (اعم از اقتصادی،مقرراتی،جغرافیایی و غیره) مورد انتظار باشد، آثار آنها بر عملیات واح تجاری در زمره فعالیت های عادی تلقی می شود. اقلام غیر مترقبه نیز، اقلامی با اهمیت و بسیار غیر معمول هستند که منشا آنها رویدادهایی خارج از فعالیت های عادی شرکت می باشد و انتظار نمی رود به طور منظم یا مکرر واقع شود. مصادره اموال شرکت در یک کشور خارجی و یا بلایای طبیعی نمونه هایی از این اقلام هستند. بنابراین دو ویژگی تکرارشوندگی و معمول بودن، وجه تمایز درآمدها و هزینه ها از یکدیگر می باشند.
درآمد
درآمد را افزایش در حقوق صاحبان سهام به استثنای آورده صاحبان سرمایه تعریف می کنند. مفهوم درآمد، هر دو گروه ((درآمد عملیاتی)) و ((درآمد غیر عملیاتی)) را در بر می گیرد. درآمد عملیاتی، درآمدی است که از فعالیت اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل می گردد و با عناوین مختلفی از قبیل فروش، حق الزحمه، سود تضمین شده، سود سهام و حق امتیاز نشان داده می شود.
نوشته شده توسط شرکت حسابداری و مالی آینده سازان فراز کام
ماهور سیدی
شرکت حسابداری حسابداری آینده سازان فراز کام با مدیریت آقای منوچهری خدمات مالی را با کمترین قیمت ارائه میکند لطفا در خصوص حسابداری تلفیق هم صحبت کنید .
نسبت قیمت به فروش چگونه به سهامداران کمک میکند؟/ مزیت‌های استفاده از P/S
یکی از ابزارهای مالی که میتواند به سهامداران جهت انجام معاملات درست و قابل پیش بینی کمک کند، ابزار نسبت قیمت به فروش P/S است که چند روزی است توسط سازمان بورس به صفحه هر نماد در سایت بورس وارد شده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، تحلیل پذیری بازار سرمایه در هر برهه‌ای از زمان میتواند به سهامداران جهت انتخاب درست سهم کمک قابل توجهی بکند. موارد زیادی هم در مباحث تحلیل تکنیکال و هم در مباحث تحلیل بنیادی وجود دارد که میتواند به مشخص شدن وضعیت فعلی و آینده سهم استفاده از نسبت های مالی کمک کرده و چراغ راهی برای معامله گران باشد. به عبارت دیگر، نسبت‌‌های مالی مقادیری عددی هستند که با هدف به دست آوردن اطلاعات معنادار از صورتهای مالی یک شرکت استخراج می‌شوند.
یکی از مواردی که میتواند در تحلیل هر سهم مورد استفاده قرار بگیرد، نسبت قیمت به فروش (P/S) است. این نسبت یکی از مهمترین مولفه‌‌هایی است که در سنجش وضعیت بنیادی یک شرکت مورد استفاده تحلیلگران قرار می‌گیرد. این نسبت، کمک شایانی در سنجش روند شرکت در میزان تولید و فروش میکند. اساسا برای سهامداران، تعیین این که سهام، بالاتر و یا پائین تر از ارزش ذاتی خود قیمت گذاری شده و در نسبت بالا و یا در نسبت پائین در حال معامله هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
کارشناسان معتقدند رشد فروش ثابت و قوی وسیل‌ای برای رشد شرکت است، بدین معنی که رشد شرکت باید از رشد فروش آغاز شود. در شرکت هایی که زیان و یا جریان نقدی منفی دارند و یا در شرکت‌های رشد یافته سیکلی و با سود نزدیک به صفر، این نسبت میتواند کمک بیشتری برای داشتن برآورد صحیح نسبت به شرکت به سهامداران بکند.
* شیوه محاسبه نسبت قیمت به فروش
P/S از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول، قیمت است. برای این منظور می توانید از قیمت پایانی یا قیمت آخرین معامله استفاده کنید. بخش دوم، فروش شرکت به ازای هر سهم خواهد بود. برای این کار لازم است میزان فروش کل شرکت (به ریال) بر تعداد سهم های شرکت تقسیم شود.
* با P/S چگونه تحلیل کنیم؟
نسبت P/S یک شرکت کاملا مرتبط با میزان حاشیه سود شرکت است. هر چه حاشیه سود یک شرکت بزرگ تر باشد نسبت P/ S شرکت نیز افزایش پیدا می کند. به همین دلیل این نسبت صنعت به صنعت متغیر است. P/ S در صنایع خدماتی بسیار بیشتر از صنایع تولیدی است؛ زیرا حاشیه سود در صنایع خدماتی به دلیل کم بودن هزینههای سربار، بسیار بیشتر از صنایع تولیدی است.
* مزیت های P/S بر سایر ابزارهای تحلیلگری
یکی از اصلی ترین و مهم ترین مزایای استفاده از این نسبت، سخت بودن دستکاری میزان فروش نسبت به دستکاری سود حاصل شرکت در صورت های مالی است. چون میزان فروش صرفا از قرارداد‌های فروش شرکت به دست می‌‌آید و این در حالی است که محاسبه میزان سود در گرو دخیل کردن چند پارامتر و صورت مالی مختلف است.
به عبارت دیگر، به نظر می‌رسد با توجه به امکان دستکاری کمتر فروش نسبت به سود و همچنین پایداری بیشتر فروش نسبت به سود و جریان نقدی، محاسبه این نسبت میتواند دقت تحلیل و ارزیابی شرکت مورد نظر را افزایش دهد.
از دیگر سو، یک سرمایه‌گذار باید ارزش واقعی شرکت و قیمت سهام آن را بداند تا بتواند با قیمت فعلی آن سهم در تابلو معاملات مقایسه کند و در نهایت تصمیم ورود به سهم و یا خروج از سهم را با خیالی آسوده تر اتخاذ کند. سرمایه گذار باید اطلاعات بنیادی شرکت و صورت های مالی میان دوره ای که در سامانه کدال استفاده از نسبت های مالی منتشر می‌شود را بررسی کند و ببیند اصلا سهم ارزش خرید دارد یا نه؛ اصلا عملکرد شرکت در سال گذشته چگونه بوده است و یا شرکت برای سال جاری و یا آینده چه برنامه ای دارد و بعد وارد سهم شود؛ یکی از ابزارهایی که می تواند این تحلیل را به سهامداران ارائه کند، نسبت P/S است. زیرا میزان فروش شرکت در آن لحاظ شده و افراد می توانند بر اساس آن تصمیم به معامله بگیرند.
استفاده از نسبت های مالی
هدف از تهیه صورت های مالی
اطلاعاتی در باره وضعیت مالی ، عملکرد مالی و جریانهای نقدی واحد تجاری را ارائه می کند که می تواند برای تصمیم گیری های اقتصادی استفاده کنندگان مفید است. هم چنین صورت های مالی نتایج مباشرت مدیریت نسبت به منابعی که به آن سپرده شده است را نشان می دهد.
به صورت کلی صورت ها مالی اطلاعات زیر را در باره واحد تجاری ارائه می کند :
درآمد ها و هزینه ها ، شامل سودها و زیان ها
آورده مالکان و توزیع منابع بین آنها
مجموعه کامل صورت های مالی شامل موارد زیر است :
صورت وضعیت مالی به تاریخ پایان دوره
صورت سود و زیان برای دوره
صورت سود و زیان جامع برای دوره
صورت تغییرات در حقوق مالکانه برای دوره
صورت جریانهای نقدی برای دوره
یادداشت های توضیحی
صورت وضعیت مالی
این صورت وضعیت مالی یک شرکت را در یک تاریخ معین نشان می دهد. این صورت نشان دهنده معادله اصلی حسابداری یعنی دارایی = بدهی + حقوق مالکانه می باشد.
این صورت نشان می دهد که شرکت ها چقدر منابع و دارایی در شرکت دارند مثل زمین ، ساختمان ، وسایل و تجهیزات ، وجه نقد ، طلب از دیگران و . . زمانی که از دارایی های شرکت بدهی ها و اسناد پرداختنی شرکت چون تسهیلات دریافتی را کسر کنیم ، آنچه باقی خواهد ماند استفاده از نسبت های مالی متعلق به سهامداران است و تحت عنوان حقوق مالکانه شناخته می شود.
صورت سود و زیان
این صورت نشان دهنده عملکرد مالی شرکت در یک بازه زمانی (دوره مالی ) است . با استفاده از این صورت می توان سود ده یا زیان ده بودن شرکت را دید.
در این صورت اطلاعاتی از قبیل ، درآمد ها و هزینه های شرکت ارائه می شود. این صورت برای سرمایه گذاران دارای اهمیت بیشتری است زیرا از مهم ترین معیارها جهت انتخاب سهام یک شرکت میزان سودآوری آن شرکت می باشد.
صورت سود و زیان جامع
گزارشی است که کلیه تغیرات افزایشی یا کاهشی ناشی از درآمد ها یا هزینه ها اعم از تحقق یافته و یا تحقق نیافته را طی دوره مالی رانشان دهد . در این گزارش اقلامی چون سود و زیان تسعیر ارز و مازاد تجدید ارزیابی و . نشان داده می شود. صورت سود و زیان جامع باید موارد زیر را به ترتیب نشان دهد :
سود یا زیان خالص دوره طبق صورت سود و زیان
سایر درآمدها و هزینه های شناسایی شده به تفکیک
صورت تغییرات در حقوق مالکانه
تغییرات در حقوق مالکانه واحد تجاری از ابتدا تا پایان دوره گزارشگری ، افزایش یا کاهش خالص دارایی ها را طی دوره نشان می دهد.این تغییرات جمع درآمد ها و هزینه های ناشی از فعالیت های واحد تجاری طی دوره ، شامل سود ها و زیان ها را نشان می دهد.
صورت جریانهای نقدی
اطلاعات جریان های نقدی برای استفاده کنندگان صورت های مالی مبنایی است برای ارزیابی توانایی شرکت در ایجاد نقد و معادل نقد و ارزیابی نیازهای شرکت برای استفاده از جریان های نقدی . به صورت کلی این صورت جریان ورود و خروج وجه نقد را نشان می دهد .
یادداشت های توضیحی
این صورت اطلاعاتی از قبیل مبنای تهیه صورت مالی و رویه های حسابداری استفاده شده در تهیه آن ، اطلاعاتی که درجایی از صورت های مالی افشا نشده اند و اطلاعات تکمیلی برای تک تک اقلام موجود در صورت های مالی که برای درک صورت های مالی مفید است.
استفاده از اهرم مالی در شرکت های بورسی
یک شرکت سهامی میتواند کسب و کار خود را با استفاده از دو روش گسترش دهد. در روش اول، میتواند سهام بیشتری منتشر کند و از پولی که سرمایه گذاران جدید با خرید سهام، وارد شرکت می‌کنند، در پروژه‌های جدید سرمایه گذاری کند، کارخانه‌ها و محصولات جدید تولید کند و حضور خود را در بازارهای داخلی و بین‌المللی پررنگ‌تر کند. ولی اگر این کار را بکند، باید سود بسیار زیادی را که از محل پروژه‌ها و سرمایه گذاری های جدید عاید شرکت می‌شود، بین تعداد زیادی از سهامداران قبلی و جدیدی که به‌تازگی با خرید سهام شرکت وارد شده‌اند، تقسیم کند.
اما روش دوم: شرکت میتواند بدهی های خود را افزاش دهد. این کار میتواند از طریق اخذ وام بانکی یا انتشار اوراق مشارکت باشد، به این کار استفاده از اهرم مالی برای شرکت می‌گویند.
مزیت استفاده از اهرم مالی در این است که سودهای افزایش یافته بین تعداد زیادی از سهامداران توزیع نمی‌شوند. عیب کار هم در اینجاست که اگر برنامه‌های توسعه‌ای شرکت نتیجه‌بخش نباشند (فرض کنیم که محصول جدیدی که سه سال برای آن‌وقت صرف شده بود، یک‌چیز به‌دردنخور از آب دربیاید) و سود شرکت رشد چندانی نکند، شرکت زیر بار قرض بسیار زیادی رفته که احتمالاً عمده سود سهامداران باید صرف بازپرداخت بدهی ها شود و ضرر زیادی عاید سهامداران خواهد شد. چراکه بانک ها و دارندگان اوراق مشارکت به این موضوع اهمیت زیادی نمی‌دهند. آنها سودشان را می‌خواهند. ولی سهامداران چه می‌شوند؟ آنها دینی ندارند و فقط مجبور خواهند بود تا سود کمتری را بپذیرند و قیمت سهامشان نیز با کاهش روبرو خواهد شد.
نسبت های اهرمی ابتدایی
تعداد زیادی از نسبت های اهرمی وجود دارند که به شما می‌گویند یک شرکت چه مقدار اهرم مالی دارد، ولی همه آنها به یک‌چیز واحد می‌رسند: مقایسه بدهی ها با سرمایه شرکت. احتمالاً شناخته‌شده‌ترین آنها هم نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام است. این نسبت به شکل زیر نوشته می‌شود:
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام= مجموع حقوق صاحبان سهام/مجموع بدهی ها
این نسبت نشان میدهد که چه مقدار از رشد شرکت به‌وسیله پول‌های قرض گرفته شده تأمین می‌شود. اگر این نسبت واقعاً پایین باشد، بدین معنی خواهد بود که بیشتر تلاش انجام شده برای رشد شرکت به وسیله سرمایه سهامداران انجام گرفته است. اگر نسبت بالا باشد، یعنی شرکت مجبور بوده تا برای حفظ توسعه خود پول قرض کند.
در مثالی که ما از ابتدای دوره آموزشی با آن همراه بودیم، این نسبت بدین شکل است:
پس نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام شرکت در سال ۱۳۹۵ برابر با ۰٫۳۲ بوده است. آیا این زیاد است؟ کم است؟ یا خوب است؟ خب، این سؤال پیچیده‌ای است. بهترین راه برای پاسخ به آن این است که:
- همین نسبت را برای سایر رقبای شرکت ببینید.
- همین نسبت برای شرکت را در طول چند سال بررسی کنید.
- گزارش سالانه شرکت را تحلیل کنید تا ببینید که شرکت برای بالا یا پایین بردن این نسبت (در صورت وجود) چه‌کارهایی ممکن است انجام داده باشد و سپس تصمیم بگیرید که آیا این استراتژی هوشمندانه‌ای است که استفاده از نسبت های مالی جواب میدهد یا خیر.
همیشه این را به خاطر داشته باشید: استفاده از اهرم مالی واقعاً میتواند باعث رشد فوق‌العاده شرکت شود، ولی با خود ریسک نیز به همراه دارد چون رشد ممکن است آن‌طور که انتظار می‌رفته، محقق نشود.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری از دوره آموزشی فهم ترازنامه
تا حالا شما باید اصول ارزیابی یک شرکت را درک کرده باشید. این بدان خاطر است که ترازنامه کلید فهم سلامت مالی شرکت است. به این مورد مثل ویزیت سالیانه دکترتان فکر کنید. وقتی‌که به‌صورت سالانه نزد دکتر می‌روید، او هر بار همان چیزهای اصلی را بررسی میکند: وزنتان، ضربان قلب، فشارخون شما، تست خون، تست ادرار، نحوه خوابتان و… . این‌ها اصول بنیادی بدن شما هستند و آشکار می‌کنند که آیا همه‌چیز خوب و سالم است، یا مشکلی وجود دارد که باید بیشتر موردبررسی قرار گیرد؟
به‌طور مشابه، اگر شرکتی در حال انباشته کردن بدهی باشد و مقدار زیاد بدهی های کوتاه‌مدتش دارایی هایش را ببلعند، ممکن است نشانه‌ای باشد مبنی بر اینکه همه‌چیز آن‌قدرها هم خوب نیست. ترازنامه به شما چیزهایی را در یک نگاه خواهد گفت و در کنار سایر صورتحساب های مالی، داستان اینکه شرکت کجا بوده و به کجا خواهد رفت را برایتان روایت میکند.
دیدگاه شما