تعیین اندازه موقعیت

تحلیل اثر روش تعیین موقعیت قله منحنی پراش در اندازه گیری تنش پسماند به روش استاندارد پراش اشعه ایکس

روش استاندارد پراش اشعه ايکس از پرکاربردترين روش‌های غيرمخرب اندازه‌گيری تنش پسماند، مخصوصا در صنايع حساس نظامی، هسته‌ای و هوافضا می‌باشد. اين روش، برای تعيين تنش پسماند از تغييرات فاصله بين صفحات کريستالی به عنوان کرنش استفاده می‌کند. با توجه به قانون براگ، ميزان دقت در اندازه‌گيری فاصله بين صفحات کريستالی به ميزان دقت تعیین اندازه موقعیت در تعيين موقعيت قله منحنی‌ پراش وابسته می‌باشد. بنابراين، ميزان دقت در اندازه‌گيری تنش پسماند به روش استاندارد پراش اشعه ايکس به دقت تعيين موقعيت قله منحنی‌های پراش وابسته می‌باشد. در اين مقاله، برای نمايش اهميت بالای روش تعيين موقعيت قله منحنی‌های پراش بر روی نتايج روش استاندارد پراش اشعه ايکس و ارائه نحوه آناليز و تحليل منحنی‌های پراش اشعه ايکس از سه روش پرکاربرد مرکز ثقل، سهمی و گوسين برای تعيين موقعيت قله منحنی‌های پراش ورق‌نوردی دو لايه مس-آلومينيوم استفاده شده و برای هر يک تنش پسماند و انحراف معيار محاسبه شده است. سپس، تأثير ضرايب مختلف مانند تأثير پس‌زمينه، ضريب جذب، ضريب لورنتز و پرتو kα2 روی نتايج بدست تعیین اندازه موقعیت آمده از روش‌های فوق بررسی شده است. برای اعتبار بخشی به نتايج روش استاندارد پراش اشعه ايکس، تنش پسماند به روش سوراخ‌کاری مرکزی نيز اندازه‌گيری شده است. نتايج بدست آمده نشان می‌دهند که تحليل تنش پسماند به روش استاندارد پراش اشعه ايکس به نوع روش مورد استفاده برای تعيين موقعيت قله منحنی‌های پراش بسيار حساس می‌باشد و روش تعيين موقعيت مرکز ثقل را می‌توان به عنوان يک روش مناسب برای اندازه‌گيری تنش پسماند به روش استاندارد پراش اشعه ايکس در نمونه‌های نورد شده معرفی نمود. بررسی تأثير پارامترهای مختلف نيز نشان می‌دهد که پرتو kα2 و پس‌زمينه، بيشترين تأثير را در نتايج روش‌های فوق دارا می‌باشند.

آشنایی با صوت سنج و انواع آن

صدا سنج وسیله ای است که به منظور اندازه گیری شدت صوت و نمایش مقدار اندازه گیری شده به کاربر بکار می رود. معمولا صدا سنج ها دارای یک میکروفون، پردازشگر الکترونیکی و صفحه نمایش می باشد. میکروفون قادر به تشخیص تغییرات کوچک در فشار هوای ناشی از صوت بوده و تغییر آنها را به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کند. این سیگنال ها سپس توسط مدار الکترونیکی پردازش شده و نمایشگر میزان سطح صدا را بر حسب دسی بل نمایش می دهد. صدا سنج ها کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف از جمله صداشناسی و تحلیل صوت، صنایع ماشین سازی ، حمل و نقل، محیط زیست، پزشکی و… کاربرد تعیین اندازه موقعیت دارد.

صوت

صوت ارتعاش یا موجی است که از یک وسیله قابل ارتجاع متصاعد می‌شود. سرعت صوت، فاصله‌ای‌ست که یک موج صوتی در مدت زمان یک ثانیه در یک سیال می‌پیماید. سرعت صوت مشخص می‌کند که این موج در بازهٔ مشخصی از زمان چه مسافتی را طی می‌کند. اندازه گیری صدا در بسیاری از صنایع به منظور حفاظت شنوایی و کنترل صدا بسیار حائز اهمیت می باشد، برای این منظور از صدا سنج ها و یا صوت سنج ها استفاده می شود.
صداسنج ها میزان صدای تولید شده را اندازه گیری و برروی صفحه نمایشLCD نمایش می دهد . میزان صدا بر حسب dB و همچنین به صورت کد های رنگی روشن بر روی صفحه نمایش داده میشود .کاربر میتواند میزان صدا را برنامه ریزی کند به صورتیکه اگر صدا شدت یافت چراغهای LEDاز رنگ سبز به قرمز تغییر یابد و عبارت OVERبر روی صفحه نمایش نشان داده شود.

انواع صدا سنج

صوت سنج ها با توجه به نوع کاربرد به انواع تراز سنج صوت، صدا سنج از نوع جمع شونده و دوزیمتر تقسیم می شوند که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم:

1-تراز سنج صوت (SLM=Sound Level Meter)

این دستگاه برای اندازه گیری تراز فشار صوت طراحی شده است. هرچند که قابلیت و توانایی ترازسنجهای صوتی متنوع است اما به طور کلی هر تراز سنج صوت حداقل دارای یک میکروفون، مدارهای الکترونیکی و صفحه نمایش می باشد. SLM تراز فشار صوت را در یک لحظه در یک موقعیت خاص اندازه گیری می کند.
برای اندازه گیری صدا با استفاده از تراز سنج صوت، صدا سنج را در امتداد بازو در ارتفاع گوش افرادی که در معرض سروصدا هستند قرار دهید. در بیشتر صدا سنج ها، موقعیت میکروفون نسبت به منبع صوت چندان اهمیت ندارد. در دستورالعمل مربوط به هر دستگاه در مورد چگونگی قرار گرفتن میکروفون توضیح داده شده است. صدا سنج را باید قبل و بعد از هر بار استفاده کالیبره کرد. در دستورالعمل دستگاه نحوه کالیبراسیون شرح داده شده است.
در بیشتر صدا سنج ها میزان صدا در وضعیت پاسخ سریع (Fast) یا کند (Slow) قابل اندازه گیری است.
میزان پاسخ دهی، مدت زمانی است که دستگاه قبل از نمایش تراز صوت روی صفحه توانایی محاسبه میانگین را دارد. عموما اندازه گیری تراز صوتی محیط کار در وضعیت پاسخ کند (Slow) انجام می گیرد.

انواع تراز سنج های صوت (SLM)

صدا سنج ها را بر اساس استاندارد IEC 61672-1:2002 و بر حسب میزان دقت شان به دو دسته کلی کلاس 1و 2 تقسیم می کنند. صداسنج کلاس یک دقیق تر از نوع کلاس دو می باشد.
تراز سنج های کلاس یک: این نوع تراز سنج ها بسیار دقیق بوده و دارای بالاترین کیفیت و کمترین خطا می باشند و در مباحث مهندسی آکوستیک، کارهای آزمایشگاهی و تحقیقاتی بکار می رود.
تراز سنج های کلاس دو: این نوع صداسنج ها برای اندازه گیری در صدا در محیط های کاری و صنایع قابل استفاده می باشند که نسبت به نوع اول دقت کمتری دارند. هیچگونه صدا سنجی با دقت کمتر از صدا سنج نوع دوم نباید جهت اندازه گیری صدای محیط کار بکار رود.
یک صدا سنج معمولی (SLM) فقط صدای لحظه ای را اندازه گیری می کند و برای محیط های کاری با تراز صدای یکنواخت مناسب می باشد. اما در محیط های کاری با صدای ضربه ای، غیر یکنواخت و متغیر، استفاده از صدا سنج معمولی جهت تعیین میانگین مواجهه فردی با سرو صدا در یک شیفت کاری صحیح نمی باشد. بهترین روش اندازه گیری میزان مواجهه فردی استفاده از دوزیمتر صدا می باشد.

2- صوت سنج انتگرالی (ISLM= Integrating Sound Level Meter)

این دستگاه شبیه دزیمتر می باشد و تراز معادل مواجهه صوت را در یک دوره زمانی اندازه گیری می کند. البته، این دستگاه میزان مواجهه فرد با صدا را مشخص نمی کند زیرا مثل SLM دستی می باشد و امکان اتصال به بدن را ندارد.
ISLM تراز معادل صدا را در موقعیت خاص اندازه گیری می کند حتی اگر تراز صدا مرتباً تغییر کند، این دستگاه یک عدد بعنوان تراز معادل صوت را نشان می دهد.

3-دزیمتر صدا (NOISE DOSIMETER)

در اندازه گیری و ارزیابی میزان مواجهه کارگر با صدای محیط کار دقیق ترین روش دوزیمتری است. دستگاه دزیمتر صدا، کوچک، سبک و قابل اتصال به فرد می باشد. (به کمر فرد متصل می شود) و میکروفون آن به یقه در نزدیکی گوش متصل می گردد. چون در این روش کلیه زمان های مواجهه کارگر با ترازهای مختلف در طول شیفت محاسبه و با استفاده از تراز معادل دوز دریافتی کارگر در یک شیفت کاری اندازه گیری می شود، این روش برای بررسی میزان مواجهه فرد در طول یک شیفت بسیار دقیق می باشد. برخی منابع به جای کلمه دوزیمتر از دستگاه سنجش مواجهه فردی تعیین اندازه موقعیت استفاده کرده اند.

در انتخاب و خرید یک صدا سنج به موارد زیر توجه فرمایید:

• دقت اندازه گیری
• محدوده فرکانس
• دامنه دینامیک
• محدوده اندازه گیری صوت
شبکه های اندازه گیری :A,B,C,D,Lin
• زمان اندازه گیری
• نوع دستی و اتوماتیک
• نوع نمایشگر و دقت آن
• قابلیت اتصال به کامپیوتر و ذخیره اطلاعات

شاخص ها و مقیاس های اندازه گیری

معرفی شاخص های اندازه گیری و تعیین اندازه موقعیت روش های تهیه آن ها موضوع این صفحه می باشد. قبل از مطالعه مطالب، ویدئوی زیر را ملاحظه نمایید که بخشی از بسته آموزشی مفاهیم پایه تحلیل آماری می باشد. برای دریافت آموزشهای ویدئویی SPSS به محصولات و بسته آموزشی spss در وب سایت دیگر این شرکت آماری مراجعه نمایید.

0- فیلم تشریح مقیاس های اندازه گیری (سطوح سنجش) متغیرها

در ویدئوی زیر با انواع مقیاس های اندازه گیری آشنا خواهید شد:

1- مقیاس اندازه تعیین اندازه موقعیت گیری چیست؟

آنچه در هر مطالعه مورد توجه قرار می گیرد، اندازه گیری ویژگی ها یا صفات اشخاص و اشیا است بوسیله اعداد یا نمرات نسبت داده شده.

مثلا وقتی برای سنجش نگرش مردم نسبت به مجموعه های تلویزیونی از پرسشنامه استفاده می کنیم، برای تعیین نمره ی هر شخص عدد یا اعدادی را در نظر می گیریم. بسته به اینکه چه چیزی و چگونه اندازه گیری می نماییم اعدا د به دست آمده ویژگی تعیین اندازه موقعیت های متفاوتی خواهند داشت.این ویژگیهای متفاوت اعداد را مقیاس های اندازه گیری می نمامیم.

2- انواع مقیاس های اندازه گیری

مقیاس های اندازه گیری را در چهار سطح می توان اندازه گیری کرد:

2-1- مقیاس اسمی

اندازه گیری اسمی مستلزم جای دادن اشیا یا افراد در طبقاتی است که از نظر کیفی با هم متفاوت هستند.

یک مثال ساده در این مورد متغیر جنسیت است. در سطح اندازه گیری اسمی استفاده از اعداد تنها به منظور مشخص کردن طبقات می باشد و هیچ رابطه ای که با اعمال ریاضی مطابقت کند بین آن ها وجود ندارد. اعداد به کار رفته در یک مقیاس اسمی معرف مقدار مطلق یا نسبی هیچ ویژگی نیستند.

2-2- مقیاس ترتیبی

مقیاس های ترتیبی برای ما امکان رتبه بندی ترتیب سطوح متغیر مورد بررسی را فراهم می آورد.

برای مثال چهارویژگی داشتن روابط عمومی قوی، تجربه کافی، تحصیلات مرتبط و کارکردن به صورت مستقل، را در نظر می گیریم و از پاسخگویان می خواهیم این صفات را برحسب درجه اهمیت آن ها از 1 تا 5 رتبه بندی کنند. به این ترتیب تفاوت ارجحیت هر مقوله از دید پاسخگو تعین می شود.

با این حال یکی از مشکلات مقیاس ترتیبی آن است که هرچند محقق می تواند تفاوت های مورد نظر را برحسب بزرگتر- کوچکتر بودن، بهتر-بدتر بودن و غیره رتبه کند ولی قادر نیست فاصله ی این تفاوت ها را بدست آورد. به عبارت دیگر مقادیر حاصل در مقیاس ترتیبی فاقد معنای کمی و عددی هستند. علت این امر آن است که در مقیاس ترتیبی هیچ مبدأی وجود ندارد تا ارزش ها نسبت به آن سنجیده شوند.

2-3- مقیاس فاصله ای

ویژگی عمده ی مقیاس فاصله ای آن است که به ارزش های آن نمره های عددی تعلق می گیرد. این مقیاس علاوه بر آن که اطلاعات مربوط به مقیاس های طبقه ای و ترتیبی را در بر دارد، اطلاعات اضافی در مورد تفاوت ها به دست می دهد.

برای مثال دو دمای 30 و 40 درجه در نظر بگیرید. این دو دما با یکدیگر تفاوت دارند، دمای 40 بیشتر از 30 است و همچنین دقیقا 10 درجه تفاوت وجود دارد. به این ترتیب در این مقیاس می توان روشهای آماری مختلف مانند محاسبه میانگین، واریانس، همبستگی و.. را انجام داد.

لازم به ذکر است که این مقیاس از نقطه ی صفر مطلق شروع نمی شود ولی می توان برای آن صفر قراردادی برگزید. به طور مثال اگر سه نفر در یک آزمون روانشناسی نمرات 30 و 15گرفته باشند نمی توان گفت نمره 30 معرف دو برابر بودن دانش فرد نسبت به فرد با نمره 15 است.

2-4- مقیاس نسبتی

این مقیاس نه تنها دارای تمام ویژگی های مقیاس های ذکر شده است بلکه دارای مبدأ مطلق یا صفر حقیقی نیز می باشد و بنابراین امکان محاسبه نسبت های مختلف از لحاظ صفت مورد نظر در این مقیاس وجود دارد.

متغیرهایی مانند سن، نرخ مرگ و میر، وزن، قد افراد، جمعیت و … از این دست هستند.کلیه ی اعمال آماری و ریاضی را می توان بر روی این مقیاس انجام داد.

مطالب فوق بخشخی از بسته آموزشی مفاهیم پایه و تعاریف اصطلاحات تحلیل آماری (آموزش ویدئویی) بود. اگر مایلید این اموزش ویدئویی را دریافت نمایید به لینک زیر در سایت دیگر مجموعه اطمینان شرق مراجعه نمایید:

برای روشن شد تمایز بین مقیاس های مختلف اندازه گیری فرض کنید می خواهیم نظر بینندگان تلویزیونی را درباره مجموعه های ایرانی بپرسیم. نوع تعیین اندازه موقعیت سؤالاتی که براساس مقیاس های معین طرح می شود مانند زیر است :

اسمی : کدامیک از مجموعه های تلویزیونی را تماشا می کنید؟

ترتیبی : مجموعه های تلویزیونی مورد توجه شما تا چه حد منعکس کننده واقعیت های زندگی است؟

خیلی زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم

فاصله ای : بهره هوشی مجموعه تلویزیونی مورد علاقه خود را حدس بزنید؟

نسبتی : هفته ای چند ساعت مجموعه ی تلویزیونی تماشا می کنید؟

4- روش تهیه مقیاس ها

4-1- طیف لیکرت

طیف لیکرت یک مقیاس فاصله ای است (در صورتی که کد کذاری گردد) که از آن می توان برای سنجش توانایی، حساسیت، عقیده و باور، رضایت، ارزش ها و همچنین نگرش افراد به مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، مذهبی و … استفاده کرد. مراحل تهیه مقیاس لیکرت عبارتست از:

• 1- ابتدا تعداد زیادی گویه مربوط به موضوع مورد نظر جمع آوری می شوند.
• 2- این گویه ها به تعدادی پاسخگو داده می شوند تا میزان موافقت یا مخالفت خود را روی یک مقیاس 5 درجه ای از کاملا موافق تا کاملا مخالف مشخص کنند. البته این مقیاس دارای 7 درجه نیز می تواند باشد.
• 3- محاسبه نمره کلی برای هر پاسخگو با جمع کردن نمرات بدست آمده برای هر گویه و با توجه به مثبت یا منفی بودن سؤال انجام می شود.
• 4- در هر مقیاس محقق به تناسب اهداف و فرضیه های تحقیق خودممکن است حدود 20 تا 30 گویه را تهیه کند. وی بایستی به تحلیل گویه ها بپردازد یعنی ارزش عددی پاسخگو در هر گویه باید با مجموع ارزش های عددی به دست آمده از کل گویه ها در مقیاس مقایسه شود. گویه هایی که با نمره ی کل همبستگی پایین یا منفی دارند باید حذف شوند، زیرا آن ها آنچه را که نمره کل اندازه می گیرد نمی سنجند.

4-2- مقیاس تراکمی یا مقیاس گاتمن

این مقیاس که توسط لوئیس تعیین اندازه موقعیت گاتمن و همکاران او در دوران جنگ جهانی دوم و در جریان مطالعه بر روی سربازان آمریکایی ساخته شد، شامل مجموعه ای از گویه ها برای سنجش نگرش هایی است که یک بعدی هستند.

سعی گاتمن بر این بود که مقیاسی بسازد که در آن پاسخ به هر گویه را بتوان از روی جمع نمرات به دست آمده از کل مقیاس تعین کرد. چند نمونه از گویه هایی که طبق مقیاس گاتمن تهیه شده اند عبارتند از : نمایش برنامه های خشونت آمیز در تلویزیون برای جامعه مضر است، به کودکان نباید اجازه تماشای برنامه های خشونت آمیز داده شود، مدیران شبکه های تلویزیونی نباید اجازه پخش برنامه های خشونت آمیز را بدهند، دولت باید نمایش برنامه های خشونت آمیز را ممنوع کند.

به این ترتیب تعداد گویه هایی که شخص با آن موافق است نمره کل شخص را در مقیاس گاتمن تشکیل می دهد. در این مقیاس با در اختیار داشتن امتیاز کل هر پاسخگو می توان نگرش او را پیش بینی کرد. این مقیاس در علوم سیاسی، جامعه شناسی، پژوهش های افکارسنجی و مردم شناسی مورد استفاده قرار می گیرد.

4-3- مقیاس افتراق معنایی

مقیاس افتراق معنایی ابزاری برای سنجش معنای مفاهیم است که توسط آزگود و دستیارانش طراحی شده است (آزگود، سوسیو تانبنام،1957). پاسخ دهندگان مفاهیمی مانند اشخاص، اشیا، رفتارها، ایده ها و… را در قالب یک مجموعه صفات دوقطبی با استفاده از مقیاس های 7 نقطه ای رتبه بندی می کنند. به عنوان مثال برای رفتاری چون مصرف سیگار مجموعه صفات ، خوب – – – – – – – بد ، قوی – – – – — – ضعیف ، فعال – – – – – – – منفعل ، اندازه گیری می شوند.

پژوهش در مورد افتراق معنایی نشان می دهد که به طور واقعی هر موضوعی را می توان با استفاده از چنین روشی اندازه گیری کرد. مانند رتبه بندی مواد خاص (نوشیدنی ها)، مکان ها (مراکز دانشجویی)، افراد (حسابداران)، ایده ها (کاهش مالیات) و رفتارها (استفاده از وسایط حمل و نقل عمومی).

بسیاری از پژوهش ها نشان می دهند که مفاهیم به طور کلی در سه بعد اساسی با یکدیگر مرتبط هستند، بعد ارزشیابی یعنی صفاتی چون خوب- بد، مهربان- خشن، بعد فعالیت مانند فعال- منفعل، سریع- آهسته و بعد قدرت همچون ضعیف- قوی، بزرگ- کوچک.

منبع : پایه های پژوهش در علوم رفتاری، نوشته پل سی کازبی ترجمه دکتر حجت الله فراهانی و دکتر حمیدرضا

کانون دانش پژوهان طلیعه خوزستان

چگو نه می توان با استفاده از منحنیهای زمان سیر موقعیت زمین لرزه هایی را که درست در زیر لرزه نگار رخ نداده باشند ،تعیین کرد .یکی از راهها تعیین مرکز زلزله به روش s-p است.
برای این کار اولین موجهای s و pرا در روی تعیین اندازه موقعیت لرزه نگاشتهای حدداقل سه ایستگاه لرزه نگاری تشخیص داد .
آنگاه باید تعیین کرد که موج چه مدت بعد از موج p به ایستگاه وارد شده است .اختلاف زمان بین رسیدن دو موج در روی منحنیهای زمان سیر به وسیله فاصله قائم بین دو منحنی مشخص می شود بنابراین می توان فاصله بین مرکز زلزله از یک لرزه نگار راباتوجه به منحنیهای زمان سیر بدست آورد .
برای این کار باید ببینیم که در چه فاصله ای اختلاف زمانی بین دو منحنی همان مقداری است که در لرزه نگاشت اندازه گیری شده است.این کار را می توان با قرار دادن لرزه نگاشت روی منحنی زمان سیر (در صورتی که مقیاس زمانی آنها یکسان باشد )نیز انجام داد.

برای تعیین موقعیت مرکز زلزله باید حداقل فاصله مرکز زلزله از سه ایستگاه معلوم باشد .برروی یک نقشه دایره ای به مرکز ایستگاه لرزه نگاری وبه شعاع فاصله بین ایستگاه ومرکز زمین لرزه رسم می کنیم .مرکز زلزله باید در جایی روی ژیرامون دایره قرار گیرد .با رسم دایره های مشابهی برای دیگر ایستگاههای لرزه نگاری که زلزله را ثبت کرده باشند. یک نقطه تقاطع بدست می اید که موقعیت مرکز زلزله را مشخص می کند.
معمولا محل تقاطع یک نقطه نیست .زیرا در این کار از منحنیهای زمان سیر میانگین جهانی استفاده شده است .در حالی که زمان سیر محلی ممکن است کمی متفاوت باشد .به علاوه واقعیت شاید مهمتر آن باشد که زمین لرزه در سطح اتفاق نیافتاده بتاشد ،بلکه در جایی در زیر زمین رخ داده است.

عمق کانون زمین لرزه: اندازه گیری عمق کانون زلزله بسیار مشکلتر از تعیین موقعیت مرکز سطحی آن است .برای این کار اختلاف زمان رسیدن فازهای موج pرا که در مسیرهای مختلفی در درون زمین طی کرده اند ،مورد استفاده قرار میدهند .بنابراین با اندازه گبری فاصله زمانی رسیدن دو فاز وبا دانستن تغییرات سرعت نسبت به عمق ،عمق کانون زلزله قابل محاسبه است .نتایج به دست آمده از این روشها در مورد زلزله های عمیق دقیقتر است .به هر حال عمق بدست امده با این روشها با +- ۱۵کیلومتر خطا همراه است.

زمین لرزه هایی که به طور غیر عادی عمیق اند ،به چند طریق میتوان تشخیص داد .اولا امواج سطحی این زلزله ها به طور غیر معمولی ضعیف اند .ثانیا زلزله در منطقه خیلی وسیعی احساس می شود با لرزشهایی که در تمام نقاط به یک اندازه شدید است.در زلزله های کم عمق معمولا شدت تکانها به سرعت از مرکز زلزله کاهش می یابد.

عمق کانون زلزله ها متفاوت است .منشا اکثر زمین لرزه ها در اعماق کمتر از ۷۰کیلومتر است که به انها زمین لرزه هلای کم عمق می گویند.ولی زلزله های عمیق تر زیادی نیز ثبت شده است.

کانون عمیق ترین زلزله ها حدود ۷۰۰کیلومتری زیر سطح زمین .زمین لرزه های به عمق ۷۰تا ۳۰۰کیلومتری ،زمین لرزه های با عمق متوسط وبین ۳۰۰تا ۷۰۰کیلومتر را زمین لرزه های عمیق می خوانند .

لرزه شناسان در یافته اند که تقریبا تمام زمین لرزه های متوسط وعمیق از مناطق موازی با دراز گودالهای اقیانوسی منشا گرفته اند .

با توجه به مرکز وعمق زمین لرزه ها ما در مورد مناطق زلزله خیز چه می آموزیم ؟سالانه حدود ۸۵۰۰۰۰زمین تعیین اندازه موقعیت لرزه کوچک وبزرگ توسط لرزه نگارها به ثبت می رسد .لرزه شناسان مراکز این زمین لرزه ها را روی نقشه هایی موسوم به نقشه های لرزه خیزی پیاده می کنند .

اکثر زمین لرزه ها در مناطق لرزه خیز خطی یا کمربند های زلزله روی میدهد مناطق لرزه خیز منطبق بر دراز گودالها وژشته های اقیانوسی وبرخی رشته کوههای قاره ای هستند .اکثر زمین لرزه های مخرب در مناطق لرزه خیز رخ میدهند .ولی گاهی نیز زمین لرزه های بزرگ خیلی دور از مناطق لرزه خیز روی میدهد که علت وقوع انها چندان روشن نیست

اصول کارکرد موقعیت یابی اکوستیک USBL در زیر آب

در روش­ موقعیت یابی اکوستیک USBL در زیر آب باید حداقل سه فرستنده (Transceiver) و یک جواب دهنده (Transponder) وجود داشته باشد. در روش USBL تعداد سه یا بیشتر فرستنده برروی شناور مبدا نصب می شود و یک جواب دهنده نیز برروی وسیله زیر آبی (مانند ربات زیردریایی ROV (زهپاد) یا خزنده های کف دریا) متصل می­شود. در ابتدا یکی از فرستنده های روی شناور یک موج اکوستیک با فرکانس مشخص را منتشر و transponder نیز بعد از تشخیص این موج یک پالس اکوستیک با فرکانسی متفاوت و مشخص را تولید می کند. در سمت transceiver به محض این که موج پاسخ دریافت شد مدت زمان بین ارسال پالس اولیه و برگشت پالس پاسخ اندازه گیری می­شود و به این ترتیب با داشتن سرعت انتشار موج می­توان فاصله قطری تا وسیله مورد نظر را به دست آورد. اما داشتن فاصله تا وسیله مورد نظر کافی نیست و باید جهت آن نسبت به شناور مبدا نیز اندازه گیری شود. و نقطه تفاوت روش USBL با دیگر روش هاست. در سیستم USBL فرستنده و گیرنده های (transceivers) در فاصله بسیار کمی از هم قرار دارند که باعث شده است این سیستم حجم بسیار کمی را اشغال کند. برای پیدا کردن زاویه قرار گیری وسیله زیرآبی اختلاف فاز موج های دریافت شده توسط دو گیرنده در راستای baseline یا در واقع خطی که دو transceiver را به هم متصل می کند اندازه گیری می­شود. از آنجایی که در روش USBL فاصله و زاویه وسیله زیرآبی نسبت به فرستنده-گیرنده­های( transceiver ) نصب شده شده روی کشتی شناور اندازه گیری می­شود، برای بدست آوردن موقعیت جهانی جسم زیر آب باید سنسورهای دیگری برروی کشتی شناور نصب شوند تا هم Roll – Yaw – Pitch شناور و هم موقعیت جهانی آن را اندازه بگیرند و سپس با در نظر گرفتن این داده ها موقعیت جهانی جسم زیر اب قابل بدست آوردن باشد.

دقت موقعیت یابی سیستم USBL به فاصله قطری جسم مورد نظر از شناور و عمق آب بستگی دارد. عملکرد این سیستم در آبهای کم عمق و در فاصله­های نزدیک تر به جسم بهتر است. همچنین از دیگر پارامترهای تاثیر گذار بر دقت سیستم USBL عملکرد سنسورهای متصل شده برروی کشتی شناور در تعیین موقعیت و زاویه قرارگیری آن است.

اصول عملکرد موقعیت یابی زیر آب با سنسور USBL برای ربات زیردریایی (ROV یا زهپاد)