اگر موفق به خرید این نوع اوراق نشدید، زیاد نگران نباشید. عرضهکنندگان این اوراق در واقع بهنوعی کف قیمتی سهام مورد نظر در شش ماه یا یک سال بعد را مشخص کردهاند و بسیار بعید است که در تاریخ سررسید، قیمت سهام مورد نظر پایینتر از آن قیمت باشد
منظور از قراردادهای اختیار معامله چیست؟
معمولا برداشت ما از بازار بورس جایی است که عدهای خریدار و فروشنده در آن به خرید و فروش سهام شرکتها و اوراق بهادار مختلف مشغول هستند اما این تنها بخشی از اتفاقی است که در بورس میافتد و در بورس کالا و اوراق بهادار کشور بازارهای مختلفی وجود دارند و معاملات گوناگونی در این بازارها انجام میشود. امروز قرار است به سراغ یکی از این ابزارهای معاملاتی یعنی قراردادهای اختیار معامله برویم و شما را با مفهوم این نوع از قراردادها و چگونگی کارکرد آنها بیشتر آشنا کنیم. با ما همراه شوید.
قرارداد اختیار معامله چیست؟
قراردادهای اختیار معامله و قرارداهای آتی از مهمترین ابزارهای مشتقه در بازار بورس کالا و اوراق بهادار کشور به شمار میروند و به دلیل این که مفهوم جدیدی در بازار بورس ایران هستند، بسیاری از سهامداران آشنایی زیادی با این قراردادها ندارند.
در یک معامله ساده شما معمولا برای دریافت یک کالا یا خدمات مبلغی را پرداخت و کالا یا خدمت مورد نیاز خود را هم دریافت میکنید اما در قراردادهایی مانند قرارداد اختیار معامله به خریدار حق خرید یا فروش کالای مورد معامله در تاریخی معین با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده داده میشود.
چگونگی کارکرد قرارداهای اختیار معامله
برای این که با کارکرد قرادادهای اختیار معامله بیشتر آشنا شوید، کار را با یک مثال آغاز میکنیم. فرض کنید در فرودین ماه 1400 که قیمت هر سکه 8 میلیون تومان است شما اختیار خرید این کالا را با همین قیمت در تاریخ اسفند 1400 از یک فروشنده خریداری و مبلغ 200 هزار تومان را هم به عنوان قیمت اختیار معامله مشخص میکنید. حال شما این اختیار را دارید که کالای مورد نظر را در سررسید مشخص شده با همان قیمت 8 میلیون تومان از فروشندهای که با او قرارداد اختیار معامله بستهاید، خریداری کنید.
در این شرایط اگر قیمت کالای مورد نظر افزایش پیدا کند مثلا در همین مثال قیمت سکه به 10 میلیون تومان برسد، شما سود کردهاید. نکته جالب در اینجا این است که شما اختیار معامله را خریداری کردهاید و اجباری برای انجام معامله مورد نظر ندارید.
یعنی اگر قیمت کالایی که خریداری کردهاید کاهش پیدا کرده باشد مثلا در همین مثال به 7 میلیون تومان رسیده باشد، میتوانید از اختیار خود استفاده نکنید. در این صورت تنها به اندازه همان مبلغی که به عنوان قیمت قرارداد اختیار معامله باید پرداخت کنید، یعنی 200 هزار تومان دچار ضرر میشوید.
شما میتوانید قراداد اختیار معامله را برای فروش یک کالا هم اعمال کنید. به این معنا که شما به عنوان خریدار قرارداد اختیار معامله، حق فروش یک دارایی را با قیمت مشخص در زمان تعیین شده خریداری میکند.
برای نمونه در همان مثال قبلی خریدار قرارداد، حق فروش سکه با همان قیمت 8 میلیون تومان را برای اسفند 1400 با همان قیمت اختیار معامله 200 هزار تومان از یک فروشنده خریداری میکند. در این حالت او میتواند در زمان سررسید کالای مورد نظر را با قیمت تعیین شده به فروشنده قرارداد بفروشد.
حال در نظر بگیرید که در اسفندماه قیمت سکه به 7 میلیون تومان رسیده باشد، در این شرایط خریدار قرارداد اختیار معامله سود میکند اما در صورتی هم که قیمت سکه به 10 میلیون تومان رسیده باشد وی میتواند از اختیار خود برای فروش کالای مورد نظر استفاده نکند.
همانگونه که احتمالا از این مثال متوجه شده باشید قراردادهای اختیار معامله یا آپشنها به دو دسته قرادادهای اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم میشوند.
اختیار خرید (Call Option)
در قراردادهای اختیار خرید حق خرید یک دارایی از پیش به خریدار قرارداد اختیار معامله داده میشود. کسانی به سراغ قرادادهای اختیار خرید میروند که منتظر افزایش قیمت دارایی هستند و میخواهند از این طریق با این نوع از قراردادهای به سود برسند. آنها قرارداد را با قیمت روز یک کالا خریداری میکنند تا در آینده با افزایش قیمتها به سود مورد نظرشان دست پیدا کنند.
اختیار فروش (Put Option)
قراردادهای اختیار فروش برعکس اختیار خرید هستند و در این قراردادها حق فروش یک دارایی با قیمت تعیین شده از قبل به معامله کننده داده میشود. در این حالت درست برعکس قراردادهای اختیار خرید صاحب قرارداد امیدوار به کاهش قیمتها است و با پیشبینی که از کم شدن قیمت یک دارایی دارد، دست به انعقاد قراردادهای اختیار فروش میزند.
بعضی نکات مهم در قراردادهای اختیار معامله
- برای آغاز فعالیت در بازار مشتقه علاقهمندان به حضور در معاملات این بازار باید از کارگزاریهایی که مجوز معاملاتی برای قرادادهای بازار مشتقه را دارند کد معاملاتی دریافت کنند.
- زمان تسویه قراداد اختیار معامله، تاریخ سررسید مشخص شده در همان قرارداد است که در پایان روز معاملاتی این تسویه انجام میشود. کارمزد معامله نیز در همان روز به حساب سازمان بورس، کارگزار مربوطه و .. واریز میشود.
- قرادادهای اختیار معامله به دو سبک اروپایی و آمریکایی قابل اجرا هستند. در سبک اروپایی خریدار معامله تنها در زمان سررسید مشخص شده در قرارداد میتواند از حق خرید و فروش خود استفاده کند، اما در سبک آمریکایی خریدار در طول زمانی که مشخص شده است میتواند معامله را اجرایی و از حق خود برای خرید یا فروش یک کالا استفاده کند.
- معامله در بازار مشتقه بورس کالا روی یک دارایی پایه مانند سکه یا زعفران صورت میگیرد.
- در حال حاضر تنها در مورد بعضی کالاها و تعداد کمی از سهمها قرارداد اختیار معامله اعمال میشود.
- همان گونه که گفتیم یکی از نکات مهم در عبارت قرارداد اختیار معامله، کلمه اختیار است. به این معنی که اختیار خرید و فروش دارایی موردنظر به معامله کننده داده میشود و اجباری برای خرید و فروش کالای مشخص شده در قرارداد وجود ندارد اما در مورد فروشنده اختیار معامله چنین امکانی وجود ندارد و فروشنده قرارداد از قدرت اختیار برای انجام معاملات برخوردار نیست و باید تابع تصمیم خریدار باشد.
- برای تضمین پایبندی به قراردادهای اختیار معامله با توجه به این که پول یا کالایی بین طرفین تا زمان تاریخ مشخص شده در قرارداد رد و بدل نمیشود، هر دو طرف معامله ودیعهای را به اتاق پایاپای بورس تحویل میدهند.
- قرارداد اختیار معامله در بازار بورس ایران مفهوم نسبتا جدیدی محسوب میشود و برای اولین بار بورس اختیار معامله در سال 1973 در شیکاگو شروع به کار کرد که اکثر اوقات هم رتبه اول را از نظر حجم و تعداد معاملات انجام شده در این حوزه دارد.
- نوسانگیرها علاقه بسیاری به بازار آتی کالا دارند و سعی میکنند از نوسان قیمتها و پیشبینی آینده بازار برای رسیدن به سود در بازار مورد نظر استفاده کنند.
مزایای قراردادهای اختیار معامله
احتمالا این سوال برایتان پیش آمده باشد که قراردادهای اختیار معامله چه مزیتهایی برای خریدار یا فروشنده این نوع از قراردادها دارد. در زیر به برخی از این مزایا اشاره میکنیم که به درک بهتر قرادادهای اختیار معامله هم کمک بیشتری میکنند.
- کم شدن ریسک معاملات و کاهش نوسان بالای قیمتها در آینده
- کسب سود از قرارداهای اختیار معامله و حتی درآمدزایی از معامله مجدد این قرارداد به این معنا که شما میتوانید حق خرید یا فروش خود را بفروشید و از این طریق نیز کسب سود کنید.
- نیار به نقدینگی کمتر
- کاهش ریسک انجام معاملات
تفاوت قرادادهای اختیار معامله با قرادادهای آتی
همانگونه که اشاره کردیم قرارداد اختیار معامله اختیاری قانونی است که مطابق آن به خریدار حق خرید یا فروش کالای مورد معامله در تاریخی معین با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده داده میشود، اما در قراردادهای آتی یک خریدار متعهد میشود یک کالای مشخص شده را در تاریخ مشخص با قیمت معین از فروشنده کالا خریداری کند.
به زبان سادهتر میتوان گفت که در قرارداد اختیار معامله خریدار، اختیار یک معامله را خریداری میکند اما در قراردادهای آتی خریدار و فروشنده برای مبادله یک کالا متعهد میشوند.
سخن آخر
قراردادهای اختیار معامله از جمله مهمترین ابزار مشتقه در بازار بورس کالا و اوراق بهادار کشور به شمار میروند و طیف جدیدی از معاملات در بازار بورس این روزهای کشور را شامل میشوند. در این نوع از قراردادها، به خریدار حق خرید یا فروش کالای مورد معامله در تاریخی معین با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده داده میشود.
قراردادهای اختیار معامله به دو دسته قراردادهای اختیار خرید و قراردادهای اختیار فروش تقسیم میشوند که در مورد اول حق خرید یک دارایی و در مورد دوم حق فروش یک دارایی با قیمت تعیین شده از قبل به معامله کننده داده میشود. نکته مهم در خصوص قراردادهای اختیار معامله، کلمه اختیار است. به این معنی که اختیار و نه اجبار برای خرید و فروش دارایی موردنظر به خریدار قرارداد داده میشود.
در پایان هم باید اشاره کنیم که ما سعی کردیم به زبان ساده شما را با بازار آتی کالا و قراردادهای اختیار معامله آشنا کنیم اما این بازار هم مانند دیگر بازارهای مالی پیچیدگیهای خاص خود را دارد و حضور در آن به این سادگیها هم نیست. علاقهمندان به ورود و سرمایه گذاری در این حوزه، باید توانایی خوبی در پیش بینی آینده بازار و تحلیل دقیق و درست اتفاقات بازار سرمایه داشته باشند تا بتوانند به سودی که مد نظرشان است، دست پیدا کنند.
اوراق تسهیلات مسکن خوب یا بد؟!
بسیاری از افراد هستند که قصد خرید مسکن دارند اما به هر دلیلی نمیتوانند به اندازهی کافی پول جمع کنند. از طرفی ممکن است بسیاری از افراد حتی سرمایهی اولیهای را هم برای سپردهگذاری نزد بانکهای مختلف از جمله بانک مسکن نداشته باشند و به طبع از امتیاز گرفتن وام خانه محروم میشوند. در این مواقع راه چاره چیست؟ پاسخ بسیار ساده است؛ خرید اوراق تسهیلات مسکن! اگر نمیدانید که اوراق تسهیلات مسکن دقیقاً چیست، چگونه تهیه میشود و چه مزایا و معایبی دارد، این مقاله را بخوانید.
۱- اوراق تسهیلات مسکن چیست؟
اوراق بهادار اصطلاحاً به اسناد با ارزشی گفته میشود که با خرید آنها شما سهامدار یک شرکت میشوید.
شرکتهای کوچک و بزرگی در بازار بورس ایران حضور دارند که از طریق فروش سهام، سرمایههای سرگردان مردم را نزد خود متمرکز کرده و از این طریق سرمایهی خود را تأمین میکنند.
این شرکتها در قبال این کار سهامداران را به میزان سهامی که خریداری نمودهاند، در سود خود شریک میکنند. بانک مسکن نیز همانند سایر بانکها بخشی از سرمایهی خود را از طریق فروش سهام تأمین میکند.
اوراق تسهیلات بانک مسکن نیز در واقع سهامی هستند که مردم آنها را خریداری میکنند و در ازای آن میتوانند به میزان معینی از این بانک وام دریافت کنند
در همین رابطه بخوانید:
روش خرید اوراق تسهیلات
تا چند سال قبل خرید سهام به صورت فیزیکی و با حضور در دفاتر کارگزاری و تالارهای بورس انجام میگرفت و کلمهی اوراق نیز اشاره به برگههای سهام دارد. اما امروزه اکثر افراد به صورت اینترنتی و در کمترین زمان ممکن خریداری میکنند.
اوراق تسهیلات مسکن فقط مخصوص خرید خانه هستند؛ به عبارت دیگر وامی که بانک مسکن بر روی این اوراق به افراد پرداخت میکند، فقط برای خرید خانه است و افراد نمیتوانند این وام را صرف هزینههای دیگری کنند.
ضامن اجرایی چنین محدودیتی هم سازوکارهایی است که بانک مسکن برای کنترل قرارداد خرید خانه و مشخصات ملک دریافتی در نظر گرفته است.
۲- اوراق تسهیلات مسکن چه تفاوتی با وام مسکن دارد؟
برای دریافت وام مسکن مانند هر بانک دیگری باید مقداری از پول را نزد بانک برای مدتی معین که معمولاً چند ماه است به عنوان سپرده باقی بگذارید تا پس از گذشت این زمان به سپردهی شما وام تعلق بگیرد.
اما خرید اوراق تسهیلات بانک مسکن نیازی به سپردهگذاری ندارد و میتوانید در هر لحظه این سهام را تهیه کنید. پس از بررسی مدارک شما توسط بانک که معمولاً طی چند روز انجام میگیرد، وام خود را دریافت کنید.
۳- چگونه میتوان اوراق تسهیلات را تهیه کرد؟
برای خرید اوراق تسهیلات مسکن از بانک مسکن باید همانند خرید سهام هر شرکت یا مؤسسهی دیگری ابتدا یک کد کارگزاری به نام خود ثبت کنید.
کارگزاریها مراکزی هستند که کارهای مربوط به خرید و فروش سهام را برای افراد انجام میدهند.
برای این کار میتوانید به یک کارگزاری معتبر رجوع کنید و با ارائهی مدارک معتبر، درخواست ثبت یک کد کارگزاری به نام خودتان را داشته باشید.
درخواست شما ثبت شده و حدوداً پس از دو تا سه روز کاری انجام میشود. بعد از آن میتوانید متناسب با سرمایهای که دارید هر میزان دلخواه از سهام شرکتها را خریداری کنید.
ارزش هر برگ سهام بانک مسکن
برای خرید اوراق تسهیلات بانک مسکن باید بر اساس میزان وامی که میخواهید دریافت کنید، اوراق سهام خریداری کنید.
ارزش هر برگ سهام بانک مسکن ۵۰۰ هزار تومان است؛ یعنی با هر برگه سهام میتوانید ۵۰۰ هزار تومان وام دریافت کنید.
البته مبالغ وام مبالغ معینی است و شما باید حداقل از ۴۰ میلیون تومان درخواست وام داشته باشید.
در نتیجه به عنوان مثال اگر بخواهید ۶۰ میلیون تومان وام خانه دریافت کنید، باید ۱۲۰ برگه سهام خریداری کنید. قیمت هر برگ سهام بانک مسکن بر اساس نرخ روز محاسبه میشود و این رقم هم اکنون چیزی بین ۷۷ تا ۸۰ هزار تومان است.
پس اگر بخواهید ۶۰ میلیون تومان وام بگیرید، باید تعداد ۱۲۰ برگه ۷۸ هزار تومانی خریداری کنید که مبلغی حدود نه میلیون و پانصد هزار تومان خواهد شد.
پس از پرداخت این هزینه یک برگه کاغذ به عنوان سند از کارگزاری مربوطه دریافت خواهید مزایای اوراق اختیار فروش کرد که به عنوان سند خرید سهام توسط شما به بانک مسکن قابل ارائه است.
۴- مزایا و معایب خرید اوراق تسهیلات مسکن چیست؟
مزایای خرید:
یکی از مهمترین مزایای خرید اوراق تسهیلات بانک مسکن صرفهجویی در زمان است.
در واقع شما با پرداخت هزینهی اولیه که صرف خرید اوراق سهام میکنید، زمان را میخرید و در کوتاهترین زمان ممکن میتوانید از امتیاز دریافت وام برخوردار شوید.
یکی دیگر از مزایای خرید اوراق تسهیلات مشارکت در امر تأمین سرمایه است که به رونق گرفتن بورس کمک میکند.
امتیاز دیگر استفاده از تسهیلات بانک مسکن اطمینان از اعتبار ملکی است که قصد خریدن آن را دارید.
بانک مسکن با بررسی اسناد و استعلام از کلیهی مراجع مربوطه از سلامت حقوقی ملک اطمینان کسب میکند تا وام را به شما پرداخت کند.
البته این فرآیند کسب اطمینان به نوعی به خود شما نیز اطمینان خاطر خواهد داد
معایب خرید:
اما اوراق تسهیلات بانک مسکن در کنار این نکات مثبت، نکات منفی هم دارد.
اولین نکتهی منفی سود بالای آن است که ممکن است شما را در بازپرداخت وام با مشکلاتی مواجه کند.
نکتهی دوم نیز غیر قابل استرداد بودن سهام خریداری شده است. به عبارت دیگر ممکن است به هر دلیلی معاملهی شما به هم بخورد و یا شما از قصد خرید خانه منصرف شوید؛ در این صورت شما نمیتوانید اوراق خریداری شده را در همان لحظه پس دهید و باید حداقل چهار ماه صبر کنید تا بتوانید دوباره سهام خود را در بورس برای فروش، عرضه کنید.
نکتهی سوم هزینهی خرید این اوراق است که مبلغ نسبتاً زیادی است و ممکن است هرکسی توانایی تأمین چنین هزینهی اولیهای را نداشته باشد.
نکتهی چهارم نیز در رهن بودن سند ملک شما نزد بانک است. به عبارت دیگر تا زمانی که اقساط وام دریافتی شما به پایان نرسیده، سند ملک شما در نزد بانک رهن خواهد ماند.
این مورد هم برای وامهای با سپرده و هم برای وامهایی که از طریق اوراق تسهیلات دریافت میشوند، وجود دارد.
البته این شرط به معنای آن نیست که شما اختیار فروش ملکتان را ندارید؛ بلکه در صورت داشتن وام بر روی ملک، میتوانید وام را با اقساط آن به خریداری که قصد خرید ملک شما را دارد، واگذار کنید.
در همین رابطه بخوانید:
در مجموع میتوان گفت که خرید اوراق تسهیلات بانک مسکن برای خرید خانه در کنار سایر راههای موجود برای خرید خانه میتواند در مواقع لزوم مورد استفاده قرار گیرد.
افراد بسیاری به ویژه زوجهای جوان تا به حال از طریق وام خانه توانستهاند خانه دار شوند و زندگی خود را آغاز کنند. وام خانه شرایط خاص خود را دارد.
قیمتگذاری اوراق اختیار فروش تبعی سهام در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل بلک-شولز
اولین کنفرانس بین المللی مدیریت و حسابداری با رویکرد ارزش آفرینی
خرید و دانلود فایل مقاله
با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 13 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.
مشخصات نویسندگان مقاله قیمتگذاری اوراق اختیار فروش تبعی سهام در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل بلک-شولز
چکیده مقاله :
اوراق اختیار فروش تبعی سهام، اختیار معاملهای است که براساس آن، اختیار فروش تعداد مشخصی از سهم پایه به قیمت اعمالتعیین شده در اطلاعیه عرضه در تاریخ اعمال به خریدار آن داده میشود. این مقاله با استفاده از مدل بلک-شولز و نرم افزارهای matlab و اکسل به ارزشگذاری اوراق اختیار فروش تبعی سهام در بازار بورس اوراق بهادار تهران میپردازد. نتایج قیمت اختیار فروش تبعی سهام های اخابر، کرماشا، پارسان، فخوز، شاراک و خودرو را در تاریخ 11 مهر 1332 نشان میدهد و همچنین نشان داده شد که اختیار فروش تبعی سهامهای اخابر، کرماشا، پارسان، فخوز و شاراک به خوبی توانستند کاهش قیمت سهامهای پایهای خود را پوشش دهند
کلیدواژه ها:
کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله
کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا MAVC01_361 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:
نحوه استناد به مقاله :
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
زمانیان، غلامرضا و شهیکی تاش، محمدنبی و طالبی گوجانی، مجید،1394،قیمتگذاری اوراق اختیار فروش تبعی سهام در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل بلک-شولز،اولین کنفرانس بین المللی مدیریت و حسابداری با رویکرد ارزش آفرینی،تهران،https://civilica.com/doc/374375
در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس مزایای اوراق اختیار فروش از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1394، زمانیان، غلامرضا؛ محمدنبی شهیکی تاش و مجید طالبی گوجانی )
برای بار دوم به بعد: ( 1394، زمانیان؛ شهیکی تاش و طالبی گوجانی )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.
مراجع و منابع این مقاله :
لیست مزایای اوراق اختیار فروش زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
- درخشان، مسعود (1383)، مشتقات و مدیریت ریسک در بازارهای نفت، .
- رعی رضا، سعیدی علی، مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک، . [ مقاله کنفرانسی ]
- نبوی جشمی سید علی، قاسمی چالی جابر (1391)، پوشش ریسک . [ مقاله کنفرانسی ]
- یزدانیان، احمدرضا (1392)، برخی روشهای عددی در حل مسایل سهوی .
- Black. F and Scholes. M, The pricing of options and .
- Clarkson, Robert; Bank, Cherry. "Some Observations on the Black-Scholes Option .
- Hudson Alastair. (2006). The Law _ Financial Derivatives. London. Sweet .
- I.Antoniou, Yu. S.Gorshkov, v.V.Ivanov, A.V. Kryanev. (2000). Forecasting fiancial derivative .
- Leland، H.. (1985). Option Pricing and Replication With Transactions Costs، .
- _ _ _ , Chayawat Ornthanalai _ Option valuation with .
- Thorpe، E.O. (1973). Extensions of the Black Scholes Option Model. .
مدیریت اطلاعات پژوهشی
اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.
مزایای اوراق اختیار فروش
بازار سرمایه چیست و ورود به آن چه مزایایی دارد؟
بازارهای مالی بهطور کلی، به سه بخش بازار پول، بازار بیمه و بازار سرمایه تقسیم میشوند. در این مقاله، با بازار سرمایه که در ایران وظیفه نظارت، کنترل و تنظیم آن بر عهده سازمان بورس و اوراق بهادار است، بیشتر آشنا خواهیم شد. در واقع، بازار سرمایه محلی برای دادوستد ابزارهای مالی و اوراق بهادار است که از قسمتهای مختلفی (انواع بورس) تشکیل شده است.
بورس اوراق بهادار
احتمالاً بیشتر افراد زمانی که کلمهی بورس را میشنوند، تعریفشان از بورس همین بورس اوراق بهادار است. در این بورس، اوراق سهام شرکتها، اوراق مشارکت و بهطور کلی انواع اوراق بهادار معامله شود. عموماً معاملهگران و سرمایهگذاران بورس در همین بازار مشغول به کار هستند. روش کلی سرمایهگذاری در این بازار، معامله مستقیم و معامله از طریق شرکتهای سبدگردان و یا صندوقهای سرمایهگذاری است. در روش اول پس از انجام مراحل ثبتنام در سامانه سجام، دریافت کد بورسی و ثبتنام در یکی از کارگزاریهای فعال و تاییدشده توسط سازمان بورس، شروع به معامله میکنید. در روش استفاده از سبدگردانیها و صندوقهای سرمایهگذاری نیز برخی مراحل مشترک با روش اول را طی میکنید، با این تفاوت که سرمایه خود را در اختیار سبدگردانها و صندوقها میگذارید. برای کسب آگاهی بیشتر در مورد خدمات سبدگردانی به مطلب آن در بخش مدیریت دارایی مراجعه کنید.
فرابورس
در فرابورس هم همانند بورس، معاملات اوراق بهادار شامل سهام شرکتها، اوراق صکوک و صندوقهای سرمایهگذاری انجام میشود.شرکتهایی که بنا بر دلایلی مانند سرمایه پایینتر، عدم شفافیت کافی، عدم رعایت حداقل سرمایه در گردش مورد نیاز و غیره، شرایط پذیرش در بورس و حضور در تابلو معاملات بورس را نداشتهاند، شانس خود را در فرابورس امتحان میکنند. فرابورس به دلیل قوانین سادهتر نسبت به بورس اوراق بهادار، اجازه ورود بسیاری از این شرکتها را صادر میکند. البته ذکر این نکته مهم است که شرایط ذکر شده در بالا، لزوما دلیلی بر ریسک بالاتر برای سهامی که در فرابورس معامله میشود نیست چراکه فرابورس بازارهای مختلفی دارد که شرایط پذیرش و معامله در هر کدام متفاوت است و فقط معاملات بازار پایه فرابورس از ریسک بالاتری نسبت به سایر بازارها برخوردار است.
بورس کالا
همانطور که از اسم آن مشخص است در بورس کالا، کالاهای مختلف میتواند معامله شود. کالاهایی مانند سکه طلا، نقره، مس، آهن، فولاد، سیمان،محصولات شیمیایی،فرآوردههای نفتی، محصولات کشاورزی مانند ذرت، سویا، زعفران و اوراق بهادار و صندوقهای سرمایهگذاری مبتنی بر کالاهای مذکور. نکته جالب در مورد بورس کالا، وجود نهادهای تنظیمکننده و کنترلکننده علاوه بر نظارت بازار است. بورس کالا به دلیل ارزش ذاتی و نه قراردادی نهادهها، مورد بسیار مناسبی برای سود با ریسک پایین به حساب میآید و یقیناً تحلیل آن با تحلیل سهام در بورس اوراق بهادار و فرابورس تفاوتهایی دارد. همچنین خرید و فروش و قراردادها نیز در بورس کالا تفاوتهایی با بورس اوراق بهادار دارد.
بورس انرژی
بورس انرژی همانند بورس کالا بوده اما برای معامله حاملهای انرژی مانند نفت، گاز، برق و سایر حاملهای انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور به کار میرود. این بورس در سال ۱۳۹۱ در ایران شروع به کار کرد و مانند سایر بورسها زیر نظر سازمان بورس فعالیت دارد.
ورود به بازار سرمایه چه مزایایی دارد؟
به جرات میتوان گفت که بازار سرمایه، یکی از پربازدهترین سرمایهگذاریهای ممکن در جهان است. با علم کافی یا انتخاب سبدگردان یا صندوق سرمایه گذاری مناسب، هر فرد میتواند از سود بالای این بازار، بهرهمند شود. همچنین با سرمایهگذاری در این بازار، برخلاف مواردی مانند خرید ملک یا طلا، میتوانید به پویایی اقتصاد کشور، بالا رفتن تولید و اشتغالزایی کمک کنید. به همین دلیل چه علم و وقت کافی برای تحلیل را داشته باشید و چه نداشته باشید، میتوانید با معامله مستقیم یا روشهای غیرمستقیم همهی این مزایا را بهطور همزمان کسب کنید.
صندوقهای سرمایهگذاری، گزینهای مطمئن برای ورود به بازار سرمایه
از آنجا که معامله مستقیم در بازار همواره دارای ریسک سرمایهگذاری است، صندوقها به عنوان یکی روشهای غیرمستقیم سرمایهگذاری میتوانند گزینهای مطمئن برای ورود به بازار سرمایه باشد. صندوقهای سرمایهگذاری زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت میکنند و توسط متخصصین حرفهای مدیریت میشوند. دانش، تجربه و ابزارهایی که در اختیار صندوقهاست، ریسک سرمایهگذاری را بهطرز قابل توجهی کنترل کرده و باعث میشود تا سرمایهگذاران حتی در اولین تجربههای خود به نتایج بهتری برسند. البته که صندوقها نیز بر اساس نوع و منابع، خود دارای میزان ریسک متفاوتی هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه صندوقهای سرمایهگذاری در وبسایت لوتوس پارسیان مراجعه کنید.
با صندوقهای سرمایهگذاری لوتوس بیشتر آشنا شوید.
اشتراک با دوستان
بورس اوراق بهادار
احتمالاً بیشتر افراد زمانی که کلمهی بورس را میشنوند، تعریفشان از بورس همین بورس اوراق بهادار است. در این بورس، اوراق سهام شرکتها، اوراق مشارکت و بهطور کلی انواع اوراق بهادار معامله شود. عموماً معاملهگران و سرمایهگذاران بورس در همین بازار مشغول به کار هستند. روش کلی سرمایهگذاری در این بازار، معامله مستقیم و معامله از طریق شرکتهای سبدگردان و یا صندوقهای سرمایهگذاری است. در روش اول پس از انجام مراحل ثبتنام در سامانه سجام، دریافت کد بورسی و ثبتنام در یکی از کارگزاریهای فعال و تاییدشده توسط سازمان بورس، شروع به معامله میکنید. در روش استفاده از سبدگردانیها و صندوقهای سرمایهگذاری نیز برخی مراحل مشترک با روش اول را طی میکنید، با این تفاوت که سرمایه خود را در اختیار سبدگردانها و صندوقها میگذارید. برای کسب آگاهی بیشتر در مورد خدمات سبدگردانی به مطلب آن در بخش مدیریت دارایی مراجعه کنید.
فرابورس
در فرابورس هم همانند بورس، معاملات اوراق بهادار شامل سهام شرکتها، اوراق صکوک و صندوقهای سرمایهگذاری انجام میشود.شرکتهایی که بنا بر دلایلی مانند سرمایه پایینتر، عدم شفافیت کافی، عدم رعایت حداقل سرمایه در گردش مورد نیاز و غیره، شرایط پذیرش در بورس و حضور در تابلو معاملات بورس را نداشتهاند، شانس خود را در فرابورس امتحان میکنند. فرابورس به دلیل قوانین سادهتر نسبت به بورس اوراق بهادار، اجازه ورود بسیاری از این شرکتها را صادر میکند. البته ذکر این نکته مهم است که شرایط ذکر شده در بالا، لزوما دلیلی بر ریسک بالاتر برای سهامی که در فرابورس معامله میشود نیست چراکه فرابورس بازارهای مختلفی دارد که شرایط پذیرش و معامله در هر کدام متفاوت است و فقط معاملات بازار پایه فرابورس از ریسک بالاتری نسبت به سایر بازارها برخوردار است.
بورس کالا
همانطور که از اسم آن مشخص است در بورس کالا، کالاهای مختلف میتواند معامله شود. کالاهایی مانند سکه طلا، نقره، مس، آهن، فولاد، سیمان،محصولات شیمیایی،فرآوردههای نفتی، محصولات کشاورزی مانند ذرت، سویا، زعفران و اوراق بهادار و صندوقهای سرمایهگذاری مبتنی بر کالاهای مذکور. نکته جالب در مورد بورس کالا، وجود نهادهای تنظیمکننده و کنترلکننده علاوه بر نظارت بازار است. بورس کالا به دلیل ارزش ذاتی و نه قراردادی نهادهها، مورد بسیار مناسبی برای سود با ریسک پایین به حساب میآید و یقیناً تحلیل آن با تحلیل سهام در بورس اوراق بهادار و فرابورس تفاوتهایی دارد. همچنین خرید و فروش و قراردادها نیز در بورس کالا تفاوتهایی با بورس اوراق بهادار دارد.
بورس انرژی
بورس انرژی همانند بورس کالا بوده اما برای معامله حاملهای انرژی مانند نفت، گاز، برق و سایر حاملهای انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور به کار میرود. این بورس در سال ۱۳۹۱ در ایران شروع به کار کرد و مانند سایر بورسها زیر نظر سازمان بورس فعالیت دارد.
ورود به بازار سرمایه چه مزایایی دارد؟
به جرات میتوان گفت که بازار سرمایه، یکی از پربازدهترین سرمایهگذاریهای ممکن در جهان است. با علم کافی یا انتخاب سبدگردان یا صندوق سرمایه گذاری مناسب، هر فرد میتواند از سود بالای این بازار، بهرهمند شود. همچنین با سرمایهگذاری در این بازار، برخلاف مواردی مانند خرید ملک یا طلا، میتوانید به پویایی اقتصاد کشور، بالا رفتن تولید و اشتغالزایی کمک کنید. به همین دلیل چه علم و وقت کافی برای تحلیل را داشته باشید و چه نداشته باشید، میتوانید با معامله مستقیم یا روشهای غیرمستقیم همهی این مزایا را بهطور همزمان کسب کنید.
صندوقهای سرمایهگذاری، گزینهای مطمئن برای ورود به بازار سرمایه
از آنجا که معامله مستقیم در بازار همواره دارای ریسک سرمایهگذاری است، صندوقها به عنوان یکی روشهای غیرمستقیم سرمایهگذاری میتوانند گزینهای مطمئن برای ورود به بازار سرمایه باشد. صندوقهای سرمایهگذاری زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت میکنند و توسط متخصصین حرفهای مدیریت میشوند. دانش، تجربه و ابزارهایی که در اختیار صندوقهاست، ریسک سرمایهگذاری را بهطرز قابل توجهی کنترل کرده و باعث میشود تا سرمایهگذاران حتی در اولین تجربههای خود به نتایج بهتری برسند. البته که صندوقها نیز بر اساس نوع و منابع، خود دارای میزان ریسک متفاوتی هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه صندوقهای سرمایهگذاری در وبسایت لوتوس پارسیان مراجعه کنید.
اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟
اوراق اختیار فروش تبعی که به آن طرح بیمه سهام هم میگویند، در واقع نوعی تعهدنامه است که شرکت یا نهاد منتشرکننده، بهموجب آن متعهد میشود که تعدادی از سهام یک شرکت مشخص را در تاریخی معین و به قیمت معین بخرد. در واقع اوراق اختیار فروش تبعی را یک شرکت یا نهاد مالی منتشر میکند و در آن متعهد میشود که سهام یک شرکت را در تاریخی معین -که به آن تاریخ اعمال میگویند- و با قیمتی معین -که به آن قیمت اعمال میگویند- از سهامدار خریداری کند.
مثلا ممکن است قیمت سهام شرکت ذوب آهن اصفهان در حال حاضر ۶۰۰ تومان باشد و یک نهاد مالی اوراق اختیار فروش تبعی برای سهام این شرکت منتشر کند و متعهد شود که در پایان سال جاری، سهام شرکت ذوب آهن را با قیمت ۷۳۳ تومان خواهد خرید. در این صورت، کسی که امروز مالک سهام ذوب آهن اصفهان است، با خرید این اوراق، میتواند مطمئن باشد که در پایان سال میتواند سهامش را قیمت ۷۳۳ تومان بفروشد. به بیان ساده، قیمت تضمینشده هر برگه سهم شرکت ذوب آهن اصفهان در پایان سال، ۷۳۳ تومان خواهد بود.
از طرفی اگر قیمت سهام شرکت ذوب آهن در پایان سال جاری، بالاتر از ۷۳۳ تومان باشد، مالک سهم میتواند سهامش را در بازار بفروشد و سود بیشتری کسب کند.
اصطلاحات مربوط به اوراق اختیار فروش تبعی
اوراق اختیار فروش تبعی یکی از ابزارهای مشتقه بازار بورس است که بهتر است با اجزای آن آشنایی کلی داشته باشیم. در تصویر زیر جدول مربوط به آگهی اوراق اختیار فروش تبعی خودرو را مشاهده میکنید. در ادامه بعضی اصطلاحات این جدول را با هم مرور میکنیم.
- نماد معاملاتی: در این قسمت نماد معاملاتی مروبط به این اختیار فروش تبعی درج میشود. برای خرید اوراق اختیار مورد نظرتان، باید این نماد در پنل کارگزاری جستوجو کنید و سفارش خریدتان را روی این نماد بگذارید.
- دارایی پایه: همانطور که اشاره کردیم، اوراق اختیار فروش تبعی نوعی ابزار مشتقه است و در بر اساس یک دارایی (سهام) خاص تنظیم شده. در این قسمت میتوانید ببینید که اوراق مورد نظر مربوط به کدام دارایی است.
- عرضهکننده: در این قسمت نام ناشر اوراق اختیار را میبینید. در واقع همین ناشر است که متعهد شده سهام مورد نظر را در تاریخ معینی بخرد.
- کارگزار عرضهکننده: نهادی که وظیفه عرضه این اوراق را به عهده دارد.
- حداقل حجم عرضه روزانه: در این قسمت مشخص میشود که روزانه حداقل چه تعداد از این اوراق عرضه خواهد شد.
- کل حجم عرضه: تعداد کل اوراقی که قرار است در بازار عرضه شود.
- محدودیتهای خرید هر کد معاملاتی: این قسمت مشخص میکند که هر کد بورسی حقوقی یا حقیقی حداکثر چه تعداد از این اوراق میتواند خریداری کند.
- قیمت اعمال: قیمتی که عرضهکننده یا ناشر متعهد شده است سهم را بخرد.
- تاریخ سررسید: تاریخ تعیینشده برای استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی. در این تاریخ است که مالک اوراق میتواند سهمش را به عرضهکننده بفروشد.
- محدودیتهای معاملاتی: در این قسمت سقف و کف تعداد هر سفارش و حداقل تغییر قیمت سفارشها تعیین شده است.
- دوره معاملاتی: در این قسمت مشخص میشود که اوراق اختیار مورد نظر، در چه بازهای در بازار سهام به فروش خواهد رسید.
مراحل اعمال اوراق اختیار فروش
اگر اوراق اختیار فروش تبعی را خریداری کنید، در تاریخ سررسید تحت شرایطی میتوانید از این اوراق استفاده کنید. دقت کنید که اگر قیمت پایانی سهام پایه در تاریخ سررسید بیشتر از قیمت اعمال باشد، اعمال اوراق اختیار فروش تبعی ممکن نیست (انجام این کار عاقلانه هم نیست). اما اگر قیمت پایانی سهام پایه کمتر از قیمت اعمال باشد، آن وقت میتوانید حداکثر تا ساعت ۱۳ تاریخ سررسید، از طریق کارگزاریتان درخواست اعمال بدهید.
در صورتی که درخواست اعمال بدهید، یکی از ۳ حالت زیر انجام خواهد شد:
- سهم به قیمت اعمال از دارنده اوراق اختیار فروش به عرضهکننده این اوراق منتقل خواهد شد.
- مابهالتفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی بهصورت نقدی به دارنده اوراق اختیار فروش پرداخت خواهد شد.
- عرضهکننده اوراق اختیار فروش، تعدادی سهام پایه به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی منتقل خواهد کرد، بهطوری که ارزش ریالی سهام منتقل شده برابر با مابهالتفاوت ارزش روز سهام مورد نظر و قیمت اعمال باشد.
نکتههای مهم مربوط به اوراق اختیار فروش تبعی
نکته یک: یکی از مهمترین نکتهها این است که اوراق اختیار فروش تبعی، برخلاف اختیار معامله عادی، بازار ثانویه ندارد. یعنی وقتی این اوراق را خریدید، دیگر نمیتوانید بفروشید. فقط میتوانید در تاریخ سررسید این اوراق را اعمال کنید و سهمتان را به عرضهکننده اوراق بفروشید.
نکته ۲: قیمت هر برگه اختیار فروش تبعی که این روزها منتشر میشوند، یک ریال است. هرچند در بعضی نمادها امکان خرید بالاتر از این قیمت هم وجود دارد، اما توجه کنید که چون خبری از بازار ثانویه نیست و امکان فروش این اوراق وجود ندارد، بهتر است این اوراق را بالاتر از یک ریال نخرید.
اگر موفق به خرید این نوع اوراق نشدید، زیاد نگران نباشید. عرضهکنندگان این اوراق در واقع بهنوعی کف قیمتی سهام مورد نظر در شش ماه یا یک سال بعد را مشخص کردهاند و بسیار بعید است که در تاریخ سررسید، قیمت سهام مورد نظر پایینتر از آن قیمت باشد
نکته ۳: برای خرید هر برگه اختیار فروش تبعی، باید یک برگه از سهام پایه مربوط به این اوراق را در سبد سهامتان داشته باشید. به عبارت ساده، نمیتوانید بدون اینکه سهام بانک ملت را داشته باشید، اقدام به خرید اختیار فروش تبعی سهام بانک ملت بکنید. اگر هم مثلا ۱۰۰۰ برگه سهم بانک ملت دارید، میتوانید حداکثر ۱۰۰۰ ورقه اختیار فروش تبعی این سهام را بخرید.
نکته ۴: وقتی اوراق اختیار فروش تبعی یک سهم را میخرید، باید تا تاریخ سررسید اوراق، به تعداد اوراق اختیار فروش تبعی خریداریشده، سهام پایه را در سبد خود نگه دارید. برای مثال، اگر ۲۰۰۰ برگه سهم بانک ملت دارید و ۱۰۰۰ ورقه اختیار فروش تبعی آن را میخرید، تعداد سهام بانک ملت در سبد سهامتان نباید کمتر از ۱۰۰۰ سهم مزایای اوراق اختیار فروش شود.
نکته ۵: اوراق اختیار فروش تبعی که این روزها منتشر میشوند برای حمایت از سهامداران خرد حقیقی در نظر گرفته شدهاند و کدهای حقوقی امکان خریدشان را ندارند. با این حال، تعداد اوراقی که برای هر کدام از شرکتها در نظر گرفته شده، کمتر از تعداد سهام شناور آن شرکت است. به عبارت دیگر، شاید همه افراد حقیقی موفق به خرید اوراق اختیار فروش تبعی شرکت مورد نظرشان نشوند. از آنجا که این نوع اوراق قابلیت فروش ندارند، سعی نکنید در قیمتهای بالاتر از یک ریال خریدار باشید. توجه داشته باشید که هزینهای که بابت این اوراق میپردازید (مانند هزینه بیمه) قرار نیست به شما برگردد. بنابراین پرداخت هزینه بالاتر از یک ریال به ازای هر ورقه کار عاقلانهای نیست.
نکته ۶: اگر موفق به خرید این نوع اوراق نشدید، زیاد نگران نباشید. عرضهکنندگان این اوراق در واقع بهنوعی کف قیمتی سهام مورد نظر در شش ماه یا یک سال بعد را مشخص کردهاند و بسیار بعید است که در تاریخ سررسید، قیمت سهام مورد نظر پایینتر از آن قیمت باشد.
دیدگاه شما