فرمول محاسبه شاخص کل

فرمول محاسبه شاخص کل بورس

در حال حاضر در بازار سهام در حدود ۸۰۰ نماد وجود دارد، بدون شک پیگیری داده های مربوط به معاملات این نمادها در طول یک روز و یا هر بازه زمانی دیگری، به خصوص از این جنبه که در تمام روزهای غیرتعطیل هفته، معاملات در حال انجام است و بحث بررسی یک یا دو روز نیست، کار نشدنی ایی محسوب می‌شود، لذا استفاده از روش های فرموله کردن برخی اطلاعات مورد نیاز برآمده از داده های مربوط به معاملات نمادها ضرورت پیدا می‌کند.

سرفصل‌های این مقاله

شاخص کل، نمائی از وضعیت کلی بازارها را نشان می‌دهد و از این جنبه مانند یک دماسنج عمل می‌کند، گرچه این دماسنج را وقتی کنار تک تک نمادها قرار می‌دهیم به برخی تناقضات بر خواهیم خورد که در ادامه به این موارد نیز اشاره خواهیم کرد.

در نتیجه تا به اینجا می‌دانیم که در بازار سهام برای رصد تغییرات قیمت کلیه نمادها، از یک معیار به نام شاخص کل استفاده می‌‌شود، البته شاخص کل قیمت، شاخص هم‌ وزن، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر، شاخص ۳۰ شرکت برتر و شاخص بازده نقدی از انواع دیگر شاخص هایی هستند که در بورس تهران قابل استفاده اند.

فرمول محاسبه شاخص کل بورس

شاخص ها نماگرهایی هستند که وظیفۀ مشخص کردن شرایط عمومی قیمت یا بازدهی در میان گروهی از شرکت های پذیرفته شده در بورس هستند.

برخی معتقدند این شاخص، نمایانگر وضعیت کلی بازار نیست و می‌‌توان با معاملات دست کاری شده شاخص‌ سازی کرد. نکته آن است که وقتی از یک شاخص به عنوان برآیند مجموعه ای از داده های صحبت می‌کنیم، قطعا باید قبل از مراجعه به نتایج از نحوه محاسبه آن اطلاع داشته باشیم،

اطلاع از نحوه محاسبه است که می‌تواند در بررسی نتایج دید و درک صحیحی به ما داده و در نتیجه منجر به استفاده صحیحی از آن نتیجه نیز گردد، بسیاری ایراداتی به شاخص کل وارد می‌کنند و این درحالی است که کافی است که از نحوه محاسبه ان اطلاع داشته باشند و در این حالت رویکرد صحیحی به استفاده به جا از این شاخص خواهند داشت.

شاخص ها مانند آینه ای هستند که تصویری از یک جامعه آماری به شما نشان می‌دهند که برای شما بررسی تک تک اعضای آن جامعه میسر نیست، حال نکته آن است که این آینه تصویری دقیقا مشابه با جمع تک تک اعضای جامعه را به شما نشان نمی‌دهد و شما پیش از استفاده از نتایج شاخص ها باید از این حقیقت اطلاع داشته باشید.

طراحی سایر شاخص ها، به خصوص شاخص هم وزن نیز دقیقا برای همین مسئله انجام شد. در این شاخص، همه نمادهای پذیرفته شده در بورس وزنی برابر در محاسبه شاخص کل دارند.

توجه داشته باشید که افزایش شاخص کل همواره به معنای سودآوری یکسان و همزمان تمامی نمادهای بورسی نیست. در حالت کاهش شاخص هم همین مفهوم برقرار است.

در واقع سبد سهام شما ممکن است هیچ ارتباطی با شاخص کل نداشته باشد و حتی همواره در جهت عکس شاخص حرکت کند. لذا مجدد به نکته ای که پیش از این در متن اشاره کردیم باز می‌گردیم، اگر شاخص کل وضعیت مناسبی داشته باشد، شاید این وضعیت مناسب هیچ ربطی به سهامی که شما بررسی می‌کنید یا در سبد خود دارید نداشته باشد. اگر دچار این اشتباه می‌شوید دلیل آن است که درک صحیحی از جزئیات محاسبه شاخص کل ندارید.

در نظر بگیرید که شاخص کل تشکیل شده از تمامی نمادهای بازار است، اما پرتفو شما دربرگیرنده تمام نمادهای بازار نیست، لذا از یک سو می‌توان این گونه تعبیر کرد که هرچقدر پرتفو متنوع تری داشته باشید استفاده از شاخص کل در رابطه با پرتفو شما معنی دار تر خواهد بود.

گرچه موضوع متنوع سازی پرتفو نیز خود معقوله ای جدی و خارج از این بحث است و به طور کوتاه و خلاصه، پرتفویی که در این حد متنوع شده باشد که تعداد سهام آن بالا برود نیز بسیار غیربهینه بوده و استراتژی صحیحی برای سرمایه گذاری نخواهد بود.

روش محاسبه شاخص کل بورس ماهیتی ساده دارد و از تقسیم ارزش جاری بازار سهام در هر لحظه بر ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبداء ضرب در صد به دست می‌آید. لازم به ذکر است که ارزش جاری هر شرکت از ضرب تعداد سهام هر شرکت در قیمت سهام آن و ارزش جاری بازار نیز از جمع ارزش جاری شرکت های پذیرفته شده به دست می‌آید.

بورس تهران از فروردین ماه ۱۳۶۹ اقدام به محاسبه و انتشار شاخص کل قیمت خود با نام تپیکس (TEPIX) نمـوده است. این شـاخص ۵۲ شـرکت که در آن زمـان کـل شرکت هــای پذیرفته شده در بورس را شـامل می‌شدند، در برمی‌گرفت. این شاخص با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌گردد:

شاخص قیمت بورس تهران تمامی شرکت های پذیرفته شده در بورس را در بر می‌گیرد و در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می‌گردد.

همان گونه که از فرمول مشخص است، تعداد سهام منتشره شرکت ها معیار وزن دهی در این شاخص است که این امر منجر به تأثیر بیشتر شرکت های بزرگ در شاخص می‌شود و این دقیقا نکته ای است که پیش از این در محاسبه جزئیات فرمول شاخص کل اشاره کردیم که باید به آن دقت کرد.

عملا در این فرمول شرکت های کوچک وزن کمتری دارند، به بیان بهتر، حرکت قیمتی کمتری از شرکت های بزرگ تاثیر بیشتری از حرکت قیمتی بزرگتری از شرکت های کوچک دارد، لذا شما در بازار می بینید که ممکن است صنعتی که عمدتا از شرکت های کوچک تشکیل شده است، برای یک هفته تغییرات قیمتی مهمی را به سمت مثبت یا منفی ببیند ولی شاخص کل تغییر جدی نداشته باشد و حال تنها یک روز معامله شدن نمادهای بزرگ تاثیر جدی بر شاخص داشته باشد، یا بسته بودن نمادهای بزرگ عملا می تواند باعث عدم حرکت های جدی در شاخص کل شود.

شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص درآمد کل با نماد TEDPIX از فروردین ۱۳۷۷ در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. تغییرات این شاخص نشان گر بازده کل بورس است و از تغییرات قیمت و بازده نقدی پرداختی، متأثر می‌شود.

این شاخص کلیۀ شرکت های پذیرفته شده در بورس را دربردارد و شیوه وزن دهی و محاسبۀ آن همانند شاخص کل قیمت است و تنها تفاوت میان آن ها در شیو ی تعدیل است. شاخص قیمت و بازدهی نقدی بورس تهران با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

مخرج این کسر، پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که در زمان مبدا برابر با یوده، می‌باشد. این تعدیل به شرح فرمول زیر خواهد بود که DPS درآن سود نقدی پرداختی شرکت iام در زمان t+1 است و D پایه شاخص کل قیمت و مابقی متغیرها به شرح توضیحات قبل است:

چطور با تخفیف کارمزد در صرافی های ارز دیجیتال ثبت نام کنیم؟

توجه: برای انجام معامله در بایننس حتما با آی پی خارج از ایران (کشورهایی مثل ترکیه، فنلاند، سنگاپور و روسیه) وارد شوید!

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دیدگاه

نام *

ایمیل *

وب‌ سایت

ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی می‌نویسم.

بررسی بازدهی و قیمت یک شرکت، آن هم قبل از انجام سرمایه گذاری، یکی از کارهایی است که هر سرمایه‌گذار، تحلیل‌گر یا علاقه‌مند به بازار بورس باید انجامش دهد. وقتی سخن از بررسی یک شرکت در میان باشد، کار ساده است. اما وقتی قرار باشد چندین و چند شرکت را یک جا بررسی کنیم، کار دشوار می‌شود و ریزه‌کاری حساب و کتاب از دستمان در می‌رود. در این شرایط به ابزاری نیاز داریم که وضعیت عمومی قیمت یا بازدهی را در میان شرکت‌های مورد نظرمان به خوبی نمایش دهد. در بازار سهام این ابزار «شاخص» نام‌گذاری شده است. در این مقاله شیوه محاسبه شاخص بورس را با تمام جزئیات برایتان توضیح می‌دهیم.

سرفصل‌های این مقاله

شاخص‌ها یا نماگر‌ها در واقع ابزارهایی هستند که تصویری کلی نسبت به شرایط عمومی قیمت، بازدهی تمامی شرکت‌های بورسی یا گروه خاصی از آن‌ها را در اختیار تحلیل‌گر قرار می‌دهند. به همین دلیل می‌توان شاخص را این‌گونه تعریف کرد: «شاخص، نماگری‌ است که نشان‌دهنده‌ سطح عمومی پارامتری مشخص (معمولا قیمت یا بازدهی) در میان گروهی از متغیر‌های مورد بررسی (تمام یا گروهی از شرکت‌ها) است». با توجه به تعریف بالا می‌توان شاخص را ‌بر اساس پارامتری مشخص مورد بررسی قرار داد که در این‌صورت با شاخص قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی و شاخص بازده نقدی سر و کار خواهیم داشت. همچنین برای محاسبه شاخص بورس می‌توان آن را از جنبه متغیر‌های مشخص نیز بررسی کرد؛ در چنین مواردی باید از شاخص‌های صنعت و مالی ۵۰ شرکت فعال‌تر استفاده کرد. در ادامه‌ این مقاله، چگونگی محاسبه شاخص‌ قیمت بورس، شاخص قیمت و بازده نقدی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

از فروردین ماه سال ۱۳۶۹ شاخص قیمت با نام اختصاری «TEPIX» به بورس تهران راه یافت. در آن زمان این شاخص تنها قیمت سهام ۵۲ شرکت فعال در بورس را در برمی‌گرفت. شاخص قیمت، نشانگر وضعیت عمومی قیمت سهام شرکت‌ها است و با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود.

فرمول محاسبه شاخص کل بورس

Pit= قیمت شرکت i ام در زمان t
qit= تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان t
Dt= عدد پایه در زمان t که در زمان مبداء برابر ∑pioqio بوده است
Pio= قیمت شرکت i ام در زمان مبدأ
qio= تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان مبدأ
n= تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

در واقع شاخص قیمت، نوعی میانگین وزنی است که در آن وزن به صورت تعداد سهام منتشر شده‌ همه‌ شرکت‌های بورسی تعریف می‌شود. چنین موضوعی باعث تاثیرگذاری بیشتر شرکت‌های بزرگ در این شاخص می‌شود. اگر در زمان محاسبه شاخص قیمت، نماد شرکتی بسته باشد، قیمت آخرین معامله، مبنای فرمول محاسبه شاخص کل محاسبه شاخص بورس قرار می‌گیرد.

در فروردین ماه سال ۱۳۷۷ شاخص دیگری با نام «شاخص قیمت و بازده نقدی» با نام اختصاری «TEDPIX» به بورس تهران راه یافت که امروزه به آن «شاخص کل» می‌گویند. در این شاخص، علاوه بر قیمت، بازده نقدی (DPS) سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد و به همین دلیل می‌توان تغییرات شاخص کل را بیانگر بازدهی کل بازار بورس دانست. برای محاسبه شاخص بورس می‌توان مطابق فرمول زیر عمل کرد:

Pit= قیمت شرکت i ام در زمان t
qit= تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان t
RDt= پایۀ شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که در زمان مبداء برابر ∑pioqio بوده است

در بخش‌های قبلی با مفهوم ریاضی شاخص آشنا شدید. اجازه بدهید برای درک بهتر مفهوم شاخص کل، مثالی برایتان بزنیم. تصور کنید که شما از هر شرکت بورسی متناسب با تعداد کل سهام آن شرکت‌ها، سهم خریده‌اید؛ بنابراین هر تغییر در شاخص کل با بازدهی سبد سرمایه‌گذاری شما برابر خواهد بود. مثلا ۳ درصد افزایش در شاخص کل، باعث می‌شود تا سبد سهام شما به اندازه‌ ۳ درصد رشد کند. هنگام بررسی و محاسبه شاخص بورس باید به این نکته توجه کرد که اعداد شاخص به تنهایی نمی‌توانند اطلاعات زیادی درباره‌ وضعیت کلی بازار در اختیار ما بگذارد. برای گرفتن بهترین نتیجه، اعداد شاخص باید در یک دوره زمانی مشخص – معمولا یک‌ساله – مورد بررسی قرار بگیرند.

سهام شرکت‌های بورسی توسط دو گروه از خریداران یا فروشندگان، مورد معامله قرار می‌گیرد. گروه اول سهامداران حقیقی یا افرادی هستند که در بازار سرمایه فعالیت دارند و گروه دوم افراد حقوقی یا شرکت‌هایی هستند که در این بازار معامله انجام می‌دهند. برای مثال ممکن است سهام یک شرکت توسط شرکت دیگری (فرد حقوقی) خریداری شود.

معمولا شرکت‌‌ها یا افراد حقوقی، با سرمایه زیادی که دارند، هم از لحاظ ارزشی و هم تعداد، دارای سهام بیشتری نسبت به افراد حقیقی هستند. در نتیجه تاثیر آن‌ها در تغییرات فرمول محاسبه شاخص کل بازار بیشتر خواهد بود. با توجه به این موضوع، به تعداد سهامی که در بازار سرمایه، در اختیار سهامداران حقیقی است و مرتباً در بازار خرید و فروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود. ارزش میانگین این سهام به عنوان شاخص سهام آزاد شناور به کار گرفته می‌شود. به این ترتیب هر چه میزان یا درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایه‌گذاران، جذابیت بیشتری برای شرکت در بازار مالی وجود دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور درست به مانند شاخص کل محاسبه شده ولی به جای تعداد کل سهام از سهام آزاد شناور استفاده می‌شود.

هنگام محاسبه‌ شاخص کل، مقدار سرمایه و بزرگ بودن برخی شرکت‌ها سبب تاثیر بیشتر آن‌ها بر شاخص کل خواهد شد. به همین دلیل برخی کارشناسان و تحلیل‌گران معتقدند که شاخص کل، معیار مناسبی برای سنجش وضعیت کلی بازار سهام نیست. برای رفع این مشکل شاخص دیگری با نام «شاخص کل هم وزن» معرفی ‌می‌شود. در محاسبه شاخص کل هم وزن، تمام شرکت‌های بورسی با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل حضور دارند. در نتیجه، نوسانات شرکت‌های کوچک و بزرگ به اندازه مساوی در تغییرات شاخص کل هم وزن سهیم خواهند بود.

افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام همه شرکت‌های حاضر در بورس نیست، همان‌طور که کاهش شاخص کل نیز لزوماً به معنای ضرردهی سهام همه شرکت‌ها در بورس نیست، زیرا همان‌گونه که گفته شد، شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی بورس است و چه‌بسا، در برخی موارد، علیرغم رشد قابل‌توجه شاخص کل بورس، برخی سهام با افت قیمت مواجه شده و سهامداران خود را با زیان مواجه سازند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایه‌گذاران که سهام ارزنده‌ای را در سبد سهام خود دارند، سود قابل قبولی به دست می‌آورند. بنابراین، سرمایه‌گذاران نباید صرفاً با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل در خصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس کنند و حتی در شرایط رشد مستمر شاخص‌ کل نیز در انتخاب سهام، کاملاً دقت کنند.

ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام است. یکی از اصول بسیار مهم سرمایه‌گذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است. هر اندازه سبد سهام یک سرمایه‌گذار، متنوع‌تر و به ترکیب سهام شرکت‌های موجود در بورس نزدیک‌تر باشد، بازدهی آن سرمایه‌گذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده می‌شود، نزدیک‌تر خواهد بود تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سبد سهام خود را به‌طور کامل، فرمول محاسبه شاخص کل فرمول محاسبه شاخص کل منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس کند، بازدهی وی نیز به‌طور کامل منطبق بر نوسانات شاخص کل بورس خواهد بود و مثلا با رشد ۳۰ درصدی شاخص، وی نیـز حدودا ۳۰درصد سود به دست خواهد آورد.

این نوع از سرمایه گذاری، به طور مستقیم با شاخص کل در ارتباط است و سرمایه‌گذاری بر اساس شاخص (Index Investing) نام دارد. در این نوع سرمایه‌گذاری فرد سعی می‌کند که تغییرات شاخص را به سبد خودش وارد کند. این سبد با بالا رفتن شاخص بالا می‌رود و با پایین آمدن آن ضرر می‌کند.

در بورس اوراق بهادار تهران، شاخص‌های دیگری نظیر شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعال‌تر وجود دارد. هر یک از این شاخص‌ها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه است. به عنوان مثال تغییرات شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در شرکت‌های تولیدی است و تغییرات شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در گروه فرمول محاسبه شاخص کل خدمات مالی و سرمایه‌گذاری است.

مولف: زهرا سیاهپوش

چطور با تخفیف کارمزد در صرافی های ارز دیجیتال ثبت نام کنیم؟

توجه: برای انجام معامله در بایننس حتما با آی پی خارج از ایران (کشورهایی مثل ترکیه، فنلاند، سنگاپور و روسیه) وارد شوید!

سلام جناب صابریان
خواستم مجددا از مطالب ارزنده تان تشکر وقدردانی کنم موفق وموید باشید

شاخص کل بورس چیست؟ – فرمول محاسبه شاخص کل بورس

در یک تعریف ساده؛ شاخص کل بورس در واقع معیار سنجش بازار بورس ایران است. شاخص بازار بورس در واقع برای ارزیابی بازار سرمایه ایجاد شده است و بر اساس فرمول محاسبه شاخص کل بورس ، محاسبه می شود. بسیار از افراد برای ورود به بازار بورس ایران ، به تحلیل شاخص کل بورس به عنوان معیار اصلی می پردازند تا از روند صعودی بازار اطمینان حاصل کنند. شاخص کل بورس امروز در شرایط بسیار خوبی و بالای عدد روانی ۱ میلیون واحد قرار دارد و این عدد برای شاخص کل بورس عددی است که کسی خوابش را هم نمی دید. یکی دیگر از نگرانی بورس بازان، ریزش شاخص بورس است که با توجه به رشد شارپ شاخص کل بورس در سالیان اخیر، کمی نگرانی در دل سهامداران بورسی انداخته است.

اخبار شاخص کل بورس امروز رو میتونید از روند شاخص و عدد آن متوجه شوید؛ شاخص قوی مثبت نشان دهنده رشد سهام های شاخص ساز و بعضا سهام های کوچک است و شاخص منفی نشان از منفی بودن اغلب بازار و مخصوصا سهام های شاخص ساز دارد. تحلیل شاخص کل بازار سرمایه نشان داده است که اگر شاخص کل منفی باشد، دلیلی بر منفی بودن سهام های کوچک بازار نیست، چون اندازه شرکت های پذیرفته شده در بورس روی شاخص کل بازار سرمایه تاثیر گذار است، ولی شاخص کل هم وزن به این صورت نیست و وزن تمامی شرکت های بورسی را یک اندازه در نظر می گیرد، پس شاخص کل هم وزن بورس بیشتر می تواند نشان دهنده وضعیت بازار بورس باشد.

حال این که شاخص کل بورس چیست ، نحوه محاسبه آن از چه قرار است و اینکه امکان ریزش شاخص بورس وجود دارد یا خیر و همچنین پیش بینی شاخص بورس را می توانید در این مقاله مطالعه کنید. همچنین عنوان خواهیم کرد که شاخص کل بازار بورس با شاخص کل هم وزن چه تفاوت هایی دارند و چگونه باید از اعداد و روند شاخص، تصمیم گیری برای معامله را انجام داد. توصیه دارم به هیچ عنوان این مطلب آموزشی مختصر که به زبان ساده به موضوع شاخص های بازار سرمایه (شاخص بورس) پرداخته است را از دست ندهید.

شاخص کل بورس

در حقیقت شاخص‌ های بورس معیار های حائز اهمیتی هستند که با بررسی و تحلیل آن ‌ها، می ‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه‌ های گوناگون، مورد بررسی قرار داد و حتی با کمک شیوه ‌های نموداری روند آینده بورس را پیش ‌بینی و به نوعی آینده بورس را تخمین زد، پس طبیعتا با توجه به نقش مهمی که شاخص‌ های بورس در تصمیم‌ گیری سرمایه ‌گذاران دارند، نوسانات شاخص ‌ها نیز برای سرمایه‌ گذاران موضوع مهم و قابل بحثی است.

در نظر داشته باشید که شاخص ‌های بورس، انواع گوناگونی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه‌ مختلفی به نمایش می گذارد، لذا سرمایه‌ گذاران در تحلیل شاخص‌ های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه داشته باشند. از همین روی، در این مقاله قصد داریم تا کارکرد شاخص کل بازار سرمایه رو براتون به صورت کامل توضیح دهیم و کاربرد ها و نحوه استفاده از آن را مشخص کنیم.

شاخص کل بورس چیست ؟

در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX معروف است که در واقع این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه ‌ها از آن به عنوان شاخص کل بازار سرمایه می شناسید. شاخص کل در میان سرمایه ‌گذاران از پرکاربردترین شاخص ‌هاست. این شاخص نشان دهنده سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت ‌های پذیرفته شده در بورس می باشد، این بدین معنی است که تغییرات شاخص کل نشان دهنده میانگین بازدهی سرمایه‌ گذاران در بورس است.

به منظور درک آسان ‌تر مفهوم شاخص کل، این طور فرض کنید که شما از همه شرکت های بورسی متناسب با وزن آن ‌ها در شاخص کل بورس سهام بخرید، در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبد سهام شما می شود. در حقیقت شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ ای را که شرکت‌ ها فراهم می آورند را مورد محاسبه قرار می دهد.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

در ادامه باید گفت که شاخص کل، با عنوان شاخص قیمت و بازده نقدی هم معروف است. نکته‌ ای که هنگام بررسی شاخص باید توجه زیادی به آن داشته باشید این است که میزان تغییرات شاخص کل به چه عوامل و چه شرکت هایی وابسته است. به عنوان مثال چنانچه شاخص کل بورس اوراق بهادار در طی یک سال از عدد ۸۰۰ هزار به ۱٫۵۰۰ هزار واحد برسد، بیانگر این است که میانگین بازدهی بورس طی یکسال اخیر برابر با ۴۵ درصد بوده است.

بر اساس فرمول محاسبه شاخص کل بورس ، هر چه شرکت‌ ها بزرگ تر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر به مراتب بالاتری بر روی شاخص کل خواهند داشت. برای مثال اثر تغییرات قیمت شرکت‌‌ های بزرگ مثل صنایع پتروشيمی خليج فارس، فولاد مبارکه اصفهان خیلی بیشتر از اثر شرکت‌های کوچکی مثل سیمان اصفهان یا قند هکمتان بر شاخص کل خواهد بود.

نکات مهم در خصوص با شاخص کل بازار سرمایه

1. مورد اول که پیش از این هم اشاره هایی به آن داشتیم این است که افزایش شاخص کل، الزاما به معنای سودآوری سهام تمامی شرکت‌ های پذیرفته شده در بورس نیست، به همان صورت که کاهش شاخص کل هم الزاما به معنای ضرردهی سهام تمامی شرکت ‌ها فعال در بورس نیست؛ بخاطر این که شاخص کل، نشان دهنده میانگین بازدهی بورس است و در واقع بعضی اوقات، علیرغم رشد چشم گیر شاخص کل بورس، بعضی سهام ها با افت قیمت روبرو می شوند، یا در شرایطی که شاخص کل روند نزولی دارد، بعضی سرمایه ‌گذاران که سهام ارزنده ‌ای را در پرتفوی سهام خود دارند، سود مناسبی کسب می کنند. لذا سرمایه‌ گذاران نباید تنها با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل درباره ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایه ‌گذاری کنند و حتی در شرایط رشد مستمر شاخص‌ کل نیز در انتخاب سهام باید نهایت دقت و توجه به موارد دیگر مانند؛ تحلیل تکنیکال ، تحلیل بنیادین ، تابلو خوانی در بورس و … را در دستور کار خود داشته باشند.
2. مورد بعدی ارتباط میان شاخص کل و سبد سهام شما می باشد. حتما می دانید که یکی از قواعد اصلی سرمایه گذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع به حساب می آید. هر اندازه سبد سهام شما، متنوع‌ تر و به ترکیب سهام شرکت ‌های موجود در بورس نزدیک ‌تر باشد، بازدهی آن سرمایه‌ گذاری هم به متوسط بازدهی کل بورس که این شاخص بیانگر آن است، نزدیک ‌تر می شود تا آنجا که چنانچه فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سبد سهام خود را کاملا منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس بچیند، بازدهی او هم کاملا منطبق بر نوسانات شاخص کل بورس رقم خواهد خورد و مثلا با رشد ۳۰ درصدی شاخص، وی نیـز تقریبا ۳۰ درصد رشد قیمت را در پرتفوی سرمایه گذاری خود خواهد دید.

فرمول محاسبه شاخص کل بازار سرمایه

گفتنی است که شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص کل با نماد TEDPIX از فروردین۱۳۷۷ در بورس تهران ارزیابی و در اختیار سرمایه گذاران بورس قرار گرفته است. تغییرات این شاخص نشان دنده بازده کل بورس است و از تغییرات قیمت و بازده نقدی پرداختی تاثیر می گیرد.

این شاخص همه شرکت‌ های پذیرفته شده در بورس است و وزن هر شرکت به اندازه حجم سرمایه و سهامی که دارد، روی این شاخص اثر بیشتری دارد و این اثرات را در فرمول محاسبه شاخص کل بورس هم می توان دید.

به عنوان مثال؛ فردی را در نظر بگيريد که سهام شرکت X را در ابتدای سال، با قيمت ۱۵۰ تومان بخرد. در ادامه و چنانچه قيمت سهام اين فرد در پايان همان سال، به ۱۸۰ تومان برسد و همین طور شرکت در پايان سال نيز ۱۵ تومان به عنوان سود نقدی، به ازای هر سهم میان سهماداران خود توزیع کند، اين فرد در کل ۴۵ تومان سود از محل افزايش قيمت سهم و دريافت سود نقدی کسب کرده است، پس بازدهی این شخص در پايان سال، ۳۰ درصد خواهد بود، بخاطر این که سرمايه او از ۱۵۰ تومان به ۱۹۵ تومان افزايش پیدا کرده است.

تغييرات این شاخص هم کاملا نشان دهنده ميانگين بازدهی بورس است، لذا چنانچه برای مثال، این شاخص در ابتدای سال، ۸۰۰ هزار واحد باشد و در پايان سال، با ۸۰۰ هزار واحد افزايش، به ۱٫۶۰۰ هزار واحد برسد، این معنی را خواهد داد که ميانگين بازدهی بورس از محل افزايش قيمت سهام شرکت‌ ها و تقسيم سود نقدی میان سهامداران بورس در آن سال، ۱۰۰ درصد بوده است که به این صورت محاسبه شده است : (ميزان رشد شاخص در طول سال) ۱٫۶۰۰٫۰۰۰= ۱۰۰% × ۸۰۰٫۰۰۰

سرمایه ‌گذاری بر مبنای شاخص

چنانچه شاخص مثبت باشد، باز هم می توان در بازار ضرر کرد. در یک بازار نزولی که به آن بازار خرسی هم گفته میشود هم می شود به سود رسید. شاخص به تنهایی به شما نخواهد گفت که اوضاع هر مورد سرمایه‌ گذاری به صورت جداگانه چطور است، ولی دو نوع سرمایه‌ گذاری وجود دارد که می تواند به طور مستقیم با شاخص کل در ارتباط باشد. اولی سرمایه ‌گذاری طبق شاخص نام دارد. در این نوع سرمایه‌ گذاری فرد تلاش دارد که تغییرات شاخص را بر روی سبد خودش اعمال کند. این سبد با بالا رفتن شاخص بالا خواهد رفت و با پایین آمدن آن پایین خواهد آمد.

برای پیش گرفتن این استراتژی معاملاتی به تعداد زیادی سهم احتیاج خواهید داشت. بهترین کار این است که یک پرتفو از تمام سهم ‌های شاخص‌ ساز تشکیل داده باشید. شاید یک شخص حقیقی نتواند سرمایه مورد نیاز برای این کار را سرمایه گذاری کند، به همین منظور صندوق ‌های سرمایه‌ گذاری مشترک ابزار خوبی برای این کار به حساب می آیند. دومین سرمایه‌ گذاری بر مبنای شاخص، سرمایه ‌گذاری معکوس یا خرسی است.

در این صندوق تلاش بر این است که عکس تغییرات شاخص در سبد اعمال شود، به این صورت که سرمایه‌ گذار سهمی که ندارد را به فروش می رساند تا در آینده پول آن را پرداخت کند. بازار دو طرفه در بورس هم به همین معنی است که قرار است در آینده در بورس ایران هم پیاده سازی شود و هم اکنون هم برای بعضی از سهام های بورسی و همچنین در بورس کالا اجرایی دشه است. به این ترتیب چنانچه قیمت سهم کاهش بیابد، او سود خواهد کرد. در بازارهای نزولی (خرسی) از این نوع سرمایه ‌گذاری بسیار استفاده می شود.

نتیجه گیری نهایی

تفاوت شاخص کل بازار سرمایه با شاخص کل هم وزن به این صورت است که در شاخص کل، وزن و اندازه شرکت ها در میزان تاثیرگذاری آن ها بر شاخص موثر است ولی در شاخص کل هم وزن ، وزن تمامی شرکت ها یکسان در نظر گرفته شده است و می توان به خوبی نشان دهنده وضعیت کل بازار بورس باشد.

پس در جواب به سوال شاخص کل بورس چیست باید گفت که شاخص بازار بورس در واقع معیاری برای سنجش بازار سرمایه است و بیشتر نشان دهنده وضعیت شرکت های بزرگ بورسی می باشد و عدد آن برای سرمایه گذاران بازار بورس از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، تا آن جا که برای شاخص هم روند، حمایت و مقاومت و تحلیل تکنیکال را اعمال می کنند تا از وضعیت کلی شاخص در آینده اطلاع پیدا کنند.

همچنین با فرمول محاسبه شاخص بازار سرمایه آشنا شدیم و دیدیم که عدد شاخص کل که در تلویزیون، سایت ها، روزنامه ها و … بسیار از آن شنیده ایم، به چه صورتی محاسبه می شود و چه کاربردی را در نحوه سرمایه گذاری و چینش استراتژی معاملاتی ما دارد.

عبارتی که امروزه بسیار به چشم می خورد؛ ریزش شاخص بورس است که می گویند بورس حباب دارد و ریزش شاخص بورس را شاهد خواهیم بود! در نظر داشته باشید که به جو هیجانی که برخی از افراد راه می اندازند توجه نداشته باشید و بدانید که سهام های مناسب و بنیادی که طبق تحلیل باید سود خوبی را برای سهامداران خود به ارمغان بیاورند، راه خود را در هر بازاری خواهند رفت و در حال حاضر هم می توان گفت که پیش بینی شاخص بورس به این قرار است که شاخص کل در حال حاضر صعودی است و نباید به شایعات و بلکه باید به تحلیل خود اعتماد داشته باشید.

الان دیگر باید متوجه شده باشید که منظور از شاخص بورس چیست و اینکه تحلیل های صورت گرفته نشان از صعودی بودن بازار دارد. نمودار شاخص بورس ایران رو میتوانید از سایت های مختلف ببینید و تحلیل خود را روی آن اعمال کنید و شاخص کل بازار سرمایه را هم در کنار موارد دیگر مبنای تصمیم گیری خود برای خرید و فروش سهام قرار دهید.

امیدوارم از این مقاله آموزشی نهایت استفاده رو برده باشید. هر گونه سوال و یا ابهامی در خصوص با شاخص های بازار سرمایه داشتید، از بخش ارسال نظرات و دیدگاه ها با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.

شاخص کل بورس چگونه محاسبه می‌شود؟

به گزارش تجارت‌نیوز، از ابتدای سال ۹۹ تاکنون شاخص کل بیش از ۲۰۰ هزار واحد رشد کرده است. این ۲۰۰ هزار واحد نزدیک ۴۰ درصد افزایش سطح شاخص بوده است. رشدی که باعث شده اقبال به این بازار بیش از پیش شده و تحلیلگران از اوج‌گیری بیشتر این بازار در ماه‌های آتی سخن به میان آورند. اما سوالی که ممکن است برای تازه‌واردان بورس پیش‌ بیاید این است که این شاخص چیست و چگونه ارزیابی می‌شود؟ چرا در روزهایی که تعداد زیادی از نمادها برای مدتی در محدوده منفی معامله می‌شوند همچنان شاخص مثبت باقی مانده و چرا برخی نمادها تاثیرگذاری بیشتری روی شاخص کل دارند؟ پرسش‌هایی که برخی از آنها از سوی مخاطبان تجارت‌نیوز در بخش اظهارنظر اخبار بورسی مطرح می‌شود.

شاخص بورس چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

به صورت تحت‌اللفظی شاخص کل بورس را می‌توان همچون دماسنج بازار سهام دانست. به طور کلی شاخص عددی است که برای سنجش عملکرد یک مجموعه از متغیرها مورد در یک بازه زمانی خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بازار سهام نیز از آنجا نمادهای مختلفی در بورس فعال هستند، برای رصد تغییرات قیمت کلیه نمادها، از یک معیار به نام شاخص کل استفاده می‌شود. البته شاخص کل تنها معیار سنجش بورس نیست بلکه در بورس اوراق بهادار تهران شاخص‌های متعددی وجود دارد که سهامداران می‌تواند برای سرمایه‌گذاری و کسب اطلاعات برای خرید و فروش از آنها استفاده کنند. شاخص کل قیمت، شاخص هم‌وزن، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر، شاخص ۳۰ شرکت برتر و شاخص بازده نقدی. هر کدام از این شاخص‌ها اطلاعات خاصی را در بر دارد به عنوان فرمول محاسبه شاخص کل مثال شاخص کل، تغییرات قیمتی تمام شرکت‌های فعال در بورس را در خود جای می‌دهد و شاخص صنعت شرکت‌های تولیدکننده را شامل می‌شود.

اما مهمترین شاخصی که در بورس مورداستفاده قرار می‌گیرد و در اخبار بورسی بیشتر با آن سروکار دارند، شاخص کل قیمت یا همان شاخص کل است. این شاخص نشان‌دهنده تغییرات کل قیمت نمادها در بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام را در بازار مشخص می‌کند. به عنوان مثال وقتی می‌گویند شاخص کل رشد دو درصدی داشته است، یعنی میانگین قیمت پایانی ( نه قیمت آخرین معامله) سهام شرکت‌های بورسی ( با توجه به ارزش معاملات آنها) دو درصد افزایش داشته است.

در این حالت شرکت‌های بزرگتر نظیر فارس، فولاد، فملی و کگل همیشه تاثیر بیشتری نسبت به شرکت‌های کوچکتر بر شاخص کل خواهند داشت و یک تغییر یک درصدی این شرکت‌ها شاید به اندازه مجموع تاثیر ۱۰-۲۰ شرکت دیگر باشد.

به همین دلیل بسیاری معتقدند این شاخص، نمایانگر وضعیت کلی بازار نیست و می‌توان با معاملات دستکاری شده شاخص‌سازی کرد. برای حل این شائبه، شاخص کل هم‌وزن طراحی شد که در آن همه نمادهای پذیرفته شده در بورس وزنی برابر در محاسبه شاخص کل دارند.

بنابراین سهامداران باید به یک نکته مهم توجه داشته باشند، نخست این که افزایش شاخص کل همواره به معنای سودآوری تمامی نمادهای بورسی نیست. و بالعکس. در واقع سبد سهام شما ممکن است هیچ ارتباطی با شاخص کل نداشته باشد و حتی همواره برعکس شاخص سوددهی داشته باشد. در واقع هر چه سبد شما متنوع‌تر باشد احتمال اینکه روند سوددهی شما به روند شاخص کل نزدیک باشد بیشتر خواهد شد.

شاخص بورس چیست؟ فرمول + انواع شاخص بورس

شاخص در لغت به معنی نشانگر، راهنما و نمودار است. کاربرد شاخص بورس در شناسایی وضعیت تغییرات کل بورس نسبت به روزهای قبل است. هر چه تغییرات شاخص کل بزرگتر باشد نشانگر رشد یا افت بیشتری در بازدهی کل بازار بورس است. مدنظر داشته باشید که تغییرات شاخص اهمیت دارد نه عدد آن! علاوه بر شاخص کل بورس، انواع شاخص دیگری نیز وجود دارد که کاربرد خاص خودشان را دارند. در این آموزش بورس با مفهوم، نحوه محاسبه و کاربرد هر کدام از این شاخص‌ها آشنا خواهید شد.

مفهوم شاخص بورس چیست؟

فرض کنید شاخص کل بورس تهران در اسفند سال 98، 300 هزار واحد بود و در پایان سال 1399 به عدد 1.5 میلیون واحد رسیده است. تغییرات 5 برابری شاخص کل چه مفهومی دارد؟! به بیان ساده “میانگینِ افزایش قیمت سهام در بورس در این بازه یکساله 5 برابر بوده است.” یعنی میانگین بازدهی بورس در این یک سال 400 درصد بوده است. شاخص های مختلف مفاهیم متنوعی دارند. برای مثال حرکت شاخص کل، معرف حرکت کل بازار بورس است. در واقع اگر شاخص کل روند نزولی داشته باشد باید با احتیاط اقدام به خرید سهام کرد! یا اگر برای چندین روز متوالی، شاخص کل منفی اما شاخص هم‌وزن مثبت باشد می‌توان تمایل معامله‌گران به سمت شرکت‌های کوچک‌تر را نتیجه گرفت. بنابراین قبل از تحلیل سهام یک شرکت ابتدا باید شاخص‌های مختلف را تحلیل کنید.

انواع شاخص های بورس

بورس تهران انواع شاخص‌های متنوعی دارد. توضیح تمام این شاخص‌ها از حوصله بحث ما خارج است و کاربرد چندانی هم ندارد! در ادامه چند نوع از معروف‌ترین و پرکاربردترین آنها را آموزش می‌دهیم.

1. شاخص قیمت بازار بورس (TEPIX)
2. شاخص کل (شاخص قیمت و بازده نقدی – TEDPIX)
3. شاخص کل هم‌وزن
4. شاخص بازده نقدی
5. شاخص صنایع مثل شاخص خودرو
6. شاخص کل فرابورس
7. شاخص صنعت
8. شاخص مالی
9. شاخص قیمت 50 شرکت فعال
10. شاخص 30 شرکت بزرگ

شاخص کل قیمت بازار بورس (TEPIX)

سازمان بورس اوراق بهادار در فروردین سال 69 اقدام به ارائه “شاخص قیمت بورس تهران” یا همان Tehran Exchange Price Index (TEPIX) کرد. این شاخص بیانگر تغییرات ارزش کل بازار است. از آنجایی که این تغییرات باید نسبت به یک نقطه مبدا سنجیده شود تا قابلیت تحلیل و تفسیر داشته باشد فروردین سال 69 به عنوان نقطه مبدا درنظر گرفته شد. “شاخص کل قیمت” جز قدیمی‌ترین شاخص‌های بورس تهران است و هیچ ارتباطی با “شاخص کل” موجود در صفحه اول سایت TSETMC ندارد. فرمول شاخص قیمت به بیان ساده بصورت زیر محاسبه می‌شود:

نکات مهم TEPIX:

• ارزش کل بازار بورس در روز X برابر با مجموع ارزش تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس در روز X است. ارزش هر شرکت نیز با ضرب تعداد سهام در قیمت پایانی محاسبه می‌شود.
• “تعداد کل سهام شرکت” یکی از پارامترهای اصلی در محاسبه این شاخص است. در واقع هر چه شرکت بزرگ‌تر باشد تاثیر بیشتری در شاخص می‌گذارد. بدین معنی که شرکت‌های بزرگ‌تر شاخص‌سازتر هستندکه یکی از ایرادات اساسی این شاخص است. برای مثال نماد “فارس” تاثیر خیلی زیادی روی شاخص قیمت دارد.
• طبق فرمول، شاخص قیمت در 1 فروردین 60، 100 واحد بوده است بنابراین شاخص قیمت800,000واحدی بیانگر رشد 8000 برابری ارزش بازار بورس نسبت به فروردین 69 است. از محل آورده نقدی، افزایش یا کاهش تعداد شرکت‌های مشمول شاخص و تجزیه یا ادغام شرکت‌ها، باعث تعدیل پایه شاخص قیمت می‌شود.

در شکل زیر نمودار شاخص قیمت بورس در ده سال گذشته را مشاهده می‌کنید.

شاخص قیمت – هم‌وزن

یکی از ایرادات شاخص قیمت، تاثیر زیاد شرکت‌های بزرگ‌تر در آن است که می‌تواند باعث تحلیل‌های اشتباه شود. برای حل این مشکل، “شاخص قیمت هم‌وزن” ارائه شد. در شاخص هم وزن، تمام شرکت‌ها با وزنی یکسان در محاسبه دخیل هستند. در واقع تمامی شرکت‌ها فارق از فرمول محاسبه شاخص کل تعداد سهام، اثر یکسانی دارند.

شاخص قیمت و بازده نقدی بورس تهران (TEDPIX)

ایراد دوم شاخص قیمت این بود که سود نقدی پرداخت شده شرکت‌ها هیچ تاثیر در شاخص قیمت نداشت. بنابراین “شاخص قیمت و بازده نقدی” برای حل دومین مشکل شاخص قیمت ارائه شد.

شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص درآمد کل، به شاخص کل شناخته می‌شود. در اخبار و رسانه‌ها از این شاخص به عنوان “شاخص بورس تهران” یاد می‌شود! شاخص قیمت و بازده نقدی یا Tehran Exchange Dividend and Price Index (TEDPIX) از فروردین 1377 در بورس ارائه شد. در فرمول شاخص کل، هم قیمت سهام شرکت‌ها و هم سود نقدی پرداختی شرکت‌ها تاثیر دارد. بنابراین می‌تواند معیار بهتری برای تحلیل میانگین بازدهی کل بورس باشد.

فرمول محاسبه شاخص کل بورس مشابه فرمول شاخص قیمت است. با این تفاوت که در شیوه تعدیل آن “سود نقدی پرداخت‌شده شرکت‌ها به سهامداران” نیز تاثیر دارد. در شاخص کل نیز مانند شاخص قیمت، همه شرکت‌ها به یک اندازه موثر نیستند. در واقع هر چه شرکت بزرگ‌تر باشد، تاثیر بیشتری در شاخص کل خواهد داشت. برای حل این مشکل نیز شاخصی تحت عنوان “شاخص کل هم‌وزن” ارائه شد.

نکته: شاخص کل در زمان برگزاری مجمع سالانه شرکت‌ها و پرداخت سود نقدی، رشد زیادی را تجربه می‌کند که می‌تواند منجر به تحلیل‌های نادرست شود!

شاخص کل هم‌وزن بورس

شاخص کل هم‌وزن نیز دقیقا مشابه شاخص کل است. با این تفاوت که تمام شرکت‌های بورسی با وزنی یکسان در فرمول “شاخص کل هم‌وزن” محاسبه می‌شوند. شاخص کل هم‌وزن مثبت بیانگر مثبت بودن بیش از نیمی از نمادهای بورسی است. اعداد منفی شاخص کل هم وزن نیز بیانگر بازار نزولی است. در صفحه اول سایت TSETMC می‌توانید شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن بورس را بصورت لحظه‌ای رصد کنید.

در شکل زیر مفهوم 4 شاخص مهم بورس را به بیانی ساده مشاهده می‌کنید.

شاخص بازده نقدی بورس (TEDIX)

شاخص بازده نقدی بورس یا Tehran Exchange Dividend Index (TEDIX) بیانگر میانگین بازده سود نقدی پرداختی شرکت‌های بورسی است. در واقع صعودی بودن این شاخص بیانگر افزایش DPS شرکت‌ها در مجمع عمومی سالیانه است. شرکت‌ها موظف به پرداخت تمام سود نقدی خود به سهامداران نیستند! عموما شرکت‌ها بخشی از سود خود را تحت عنوان “سود انباشته” در قسمت حقوق صاحبان سهام ذخیره کند. به شما توصیه می‌کنم مقاله آموزشی زیر را مطالعه بفرمایید.

شاخص بازده نقدی از فروردین 1377 محاسبه و ارائه شد. فرمول محاسبه آن بصورت تقسیم “پایه شاخص کل قیمت” بر “پایه شاخص قیمت و بازده نقدی” است. دقت بفرمایید زمان مبدا پایه شاخص کل قیمت، 1 فروردین 1369 است. بنابراین برای هم‌سنجی و مقایسه بهتر این سه شاخص، شاخص بازده نقدی در عدد پایه 1653.08 ضرب می‌شود.

شاخص 30 شركت بزرگ

این شاخص همان شاخص قیمت است با این تفاوت که فقط 30 شرکت بزرگ بورس در فرمول لحاظ می‌شوند. منظور از “بزرگ بودن شرکت” همان ارزش شرکت است که با ضرب تعداد کل سهام در قیمت آن بدست می‌آید. از آنجایی که قیمت سهام شرکت‌های بورسی هر روز دستخوش تغییر می‌شود بنابراین لیست 30 شرکت بزرگ بورس نیز هر روز آپدیت می‌شود. “فارس”، “فملی”، “شبندر”، “فولاد” و… همیشه در این لیست حضور دارند!

شاخص صنایع بورس

هر کدام از شرکت‌های بورس در یک گروه مخصوص طبقه‌بندی می‌شوند. این طبقه‌بندی بر اساس استاندارد ISIC منجر به ایجاد 46 گروه در بورس تهران شده است. برای مثال نماد بورسی شپنا، شبندر یا شتران جز گروه فرآورده‌های نفتی هستند.

فرمول شاخص صنایع مشابه فرمول شاخص قیمت است. با این تفاوت که فقط شرکت‌های زیرمجموعه همان گروه در فرمول شاخص محاسبه می‌شوند. شاخص صنایع نیز یکی از مهم‌ترین شاخص‌های بورس برای تحلیل است. قبل از تحلیل سهام یک شرکت بورسی (تحلیل تکنیکال چیست؟)، ابتدا شاخص صنعت آن شرکت را تحلیل کنید.

شاخص صنعت و شاخص مالی بورس

در یک تقسیم‌بندی جامع و کلی‌تر، تمامی شرکت‌های بورسی در دو گروه تقسیم‌بندی می‌شوند: 1. گروه مالی، 2. گروه صنعت

گروه مالی شامل تمام شرکت‌های بورسی فعال در حوزه واسطه‌گری مالی است و شرکت‌های باقی مانده در گروه صنعت قرار می‌گیرند. گروه مالی شامل شرکت‌های گروه “سرمایه‌گذاری‌ها”، “بانک‌ها و موسسات اعتباری”، “شرکت‌های بيمه” و “فعاليت‌های كمكی به نهادهای مالی واسط” است. مابقی گروه های بورسی در گروه صنعت جای می‌گیرند. احتمالا فرمول محاسبه Tehran Exchange Industrial Index و Tehran Exchange Financial Index را حدس زده‌اید!

شاخص 50 شرکت فعال‌تر

این شاخص نیز مشابه شاخص قیمت (TEPIX) است. با این تفاوت که فقط 50 شرکت فعال‌تر بورس در محاسبات این شاخص سهیم هستند. طبق تعریف سازمان بورس معیار اصلی برای گزینش 50 شرکت فعال، میزان نقدشوندگی آنها در دوره‌های 3 ماهه است. بنابراین اگر دنبال خرید سهام شرکت‌هایی با نقدشوندگی بالا هستید به لیست شرکت‌های موجود در این شاخص نگاهی بیندازید.

شاخص آزاد شناور (TEFIX)

شاخص آزاد شناور (TEFIX: Tehran Exchange Free Float Index) یکی دیگر از شاخص‌های پرکاربرد بورس تهران است. محاسبات TEFIX مشابه شاخص قیمت است با این تفاوت که در فرمول آن، تعداد سهام شناور آزاد هر شرکت بورسی استفاده می‌شود.

سهام شناور آزاد در واقع بیانگر تعداد سهامِ آماده عرضه و فروش توسط سهامداران حقیقی شرکت است. بنابراین درصد سهام شناور آزاد بیشتر می‌تواند بیانگر قدرت نقدشوندگی بالاتر سهام آن شرکت باشد.

برای مشاهده درصد سهام شناور آزاد، به قسمت “سهام شناور” در صفحه هر نماد بورسی در سایت TSETMC مراجعه کنید. برای مثال “فملی” دارای 33% سهام شناور است بنابراین تعداد سهام شناور آزاد آن 33.5 میلیارد است. (33 درصد 101.4 میلیارد برگه سهام کل آن شرکت).

شاخص بازار اول و بازار دوم بورس

بازار معاملات نقدی بورس تهران به دو بازار اول و بازار دوم تفکیک می‌شود. بازار اول نیز به دو تابلوی اصلی و فرعی تقسیم‌بندی می‌شود. این تقسیم‌بندی بر اساس درصد سهام شناور، وضعیت سودآوری و چشم‌انداز شرکت، تعداد سهامداران، سابقه فعالیت شرکت، سرمایه ثبت شده شرکت و… است. برای مثال نماد بورسی شپنا در بازار اول و نماد شتران در بازار دوم قرار دارند. برای این دو بازار نیز یک شاخص بصورت مجزا تعریف شده است.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

شاخص کل بورس چیست و چرا بازدهی افراد با شاخص تفاوت دارد؟

شاخص کل بورس عددی است که میانگین قیمت سهام شرکت‌های ثبت شده در بورس و میزان رشد یا کاهش قیمت آن‌ها را محاسبه می‌کند. این شاخص از ابتدای سال 1400 تاکنون حدود 2 درصد افت داشته است؛ اما برخی سهامداران در همین مدت زیان‌هایی به مراتب بیشتر از شاخص کل را تجربه کرده‌اند. سوالی که برای بسیاری از فعالان بازار مطرح است، این است که چرا نمی‌توانند بازدهی مشابه شاخص کسب کنند. در این مقاله به بررسی این موضوع و مشکلات شاخص کل پرداخته شده است.

تفاوت میان شاخص کل و بازدهی سهامداران

عموما فرمول محاسبه شاخص کل میان شاخص کل بورس و بازدهی که افراد در بورس دارند اختلاف وجود دارد. گاهی افراد دلیل این تفاوت را مشکل در محاسبات شاخص کل می‌دانند. برخی نیز به مشکلات فنی در این محاسبات معتقدند. در جواب برخی نظرات باید گفت که فرمول شاخص کل بورس همواره به درستی محاسبه می‌شود. اما این فرمول دارای مشکلاتی است که موجب می‌شود بازدهی شخصی افراد با شاخص کل متفاوت باشد که در ادامه به برخی از این مشکلات اشاره شده است.

در نظر نگرفتن فرابورس و بازار پایه در شاخص کل

یکی از ایرادات شاخص کل این است که این شاخص تنها مربوط به سهام بورسی می‌باشد. اما سهامداران در فرابورس و بازار پایه نیز فعال هستند. شاخص انیگما، شاخصی است که در آن بورس، فرابورس و بازار پایه هم‌زمان مدنظر قرار گرفته می‌شوند. این شاخص در 10 سال اخیر حدود 75 برابر شده است. این در حالی است که شاخص کل بورس در این 10 سال حدود 60 برابر شده است. این اعداد نشان می‌دهد که شاخص بورس رقم صحیحی است، ولی در 10 سال اخیر سهم‌های فرابورس و بازار پایه نیز نسبت به بورس رشد بیشتری داشته‌اند که در شاخص کل در نظر گرفته نمی‌شوند.

تفاوت زمانی پرداخت سود نقدی و اعمال شدن آن در شاخص کل

ایراد جدی دیگری که در محاسبات شاخص کل وجود دارد و مهم‌ترین اختلاف را بر روی بازدهی‌ها ایجاد می‌کند، فرضی است که در خصوص سودهای نقدی وجود دارد. در این فرض سود نقدی هر سهم بلافاصله پس از تشکیل مجمع، روی همان سهم سرمایه‌گذاری مجدد می‌شود. ولی همان‌طور که می‌دانیم سود نقدی سهام پس از گذشت چندین ماه به سهامداران پرداخت می‌شود.

این موضوع به 2 روش میان شاخص کل و بازدهی افراد اختلاف به‌وجود می‌آورد. اول اینکه نرخ تنزیل بسیار بالا است و سود نقدی که پس از 6 الی 7 ماه پرداخت می‌شود بخشی از ارزش خود را از دست داده است. دوم اینکه ممکن است بازار از زمانی که به مجمع می‌رود تا زمانی که سود نقدی میان سهامداران توزیع شود، رشد زیادی داشته باشد. در این شرایط با وجود اینکه هنوز سهامداران سود نقدی خود را دریافت نکرده‌اند، شاخص کل فرض می‌کند که آن سود نقدی نیز معادل رشد سهام در بورس، رشد کرده است.

به عنوان مثال برای سادگی فرض کنید که تنها یک سهم در بازار وجود دارد و قیمت آن 100 تومان است و شاخص کل نیز 1000 واحد است. اگر قیمت این سهم 80 تومان شود، شاخص کل نیز 800 واحد و اگر 120 تومان شود، شاخص کل نیز 1200 واحد می‌شود که نشان دهنده درست بودن محاسبات شاخص است.

اما فرض کنید سهم در قیمت 100 تومان به مجمع برود و 10 تومان سود نقدی تقسیم کند و با قیمت 90 تومان بازگشایی شود. در این حالت سهامداران همچنان 100 تومان دارایی دارند و شاخص کل نیز 1000 واحد می‌ماند که درست است. حال فرض کنید قبل از این که سود نقدی 10 تومانی را از شرکت دریافت کنید، قیمت سهام از 90 تومان به 108 تومان (معادل 20 درصد) افزایش پیدا کند. در این حالت تنها نماد بورس 20 درصد رشد کرده است و شاخص نیز از 1000 واحد تا 1200 واحد رشد می‌کند. اما هم‌اکنون شما یک سهم 108 تومانی و یک سود نقدی 10 تومانی دارید. در نتیجه شما 118 تومان دارایی دارید که نشان دهنده رشد 18 درصدی در دارایی شما و 20 درصدی در شاخص کل است.

درنظر نگرفتن هزینه معاملاتی

به هزینه‌هایی مانند هزینه کارگزاری، ارکان و مالیات که برای معاملات اشخاص وجود دارد، هزینه معاملاتی گفته می‌شود. هزینه معاملاتی افراد یکی از عواملی است که باعث می شود اشخاص بازدهی کمتر از شاخص کسب کنند. در سال 99 حدود 30 هزار میلیارد تومان کارمزد معاملاتی پرداخت شده است. در حالی که 81 درصد از دارایی‌های بازار سرمایه در اختیار افراد حقوقی‌ و تنها 19 درصد از این دارایی‌های در اختیار اشخاص حقیقی قرار دارد. با این حال حدود 70 درصد از این 30 هزار میلیارد تومان هزینه معاملاتی را افراد حقیقی پرداخت کرده‌اند. یعنی حدود 20 هزار میلیارد تومان از دارایی سهامداران حقیقی صرف پرداخت کارمزد معاملاتی شده است.

این موضوع عموما برای افرادی که گردش بالایی دارند از اهمیت زیادی برخودار است. به طور مثال اگر شخصی در سال 99 پرتفوی خود را 10 بار خرید و فروش کرده باشد، 13 درصد دارایی خود را صرف پرداخت هزینه معاملاتی کرده است. در نتیجه فرد باید از خرید و فروش‌های خود 13 درصد سود کسب کرده باشد تا صرفا هزینه معاملاتی را پرداخت کند و بتواند دارایی خود را ثابت نگه دارد.

تفاوت پرتفوی اشخاص حقیقی با کلیت بازار

همانطور که گفته شد 81 درصد شاخص کل بورس مربوط به اشخاص حقوقی بازار است که نوع معاملات و رفتار معاملاتی آن‌ها با اشخاص حقیقی در بازار متفاوت است. عموما پرتفوی اشخاص حقیقی با کلیت بازار تفاوت زیادی دارد. اشخاص حقیقی به سهم‌هایی با نوسانات بالاتر گرایش دارند. این موضوع باعث می‌شود اشخاص حقیقی با سرمایه‌گذاری روی سهم‌هایی پرنوسان‌تر، در بازارهای نزولی ریزش‌های بیشتری را تجربه کنند. به طور مثال در ریزش 0.5 درصدی شاخص کل، گاها پرتفوی افراد حقیقی تا 5 درصد نیز ریزش داشته است. بنابراین شاخص کل طبق فرمولی که دارد، درست محاسبه می‌شود ولی معیار دقیقی برای ارزیابی پرتفوی اشخاص حقیقی نمی‌باشد. برای حل این مشکل سازمان می‌تواند شاخص اشخاص حقیقی با شاخص سهامداران خرد را منتشر کند.

چندبار شماری برخی سهم‌ها

در شاخص کل رشد یا ریزش برخی نمادها چندین مرتبه محاسبه می‌شود. گاهی یک سهم تا 5 بار نیز در شاخص شمارش می‌شود. برای مثال نماد دکپسول متعلق به دفارا، دفارا متعلق به دپارس و این نماد در اختیار تیپیکو و در نهایت نماد تیپیکو زیرمجموعه شستا است. بنابراین باتوجه به بورسی بودن این نمادها، گاهی یک نماد تا 5 بار در شاخص کل درنظر گرفته می‌شود. برای برطرف شدن این مشکل می‌توان شاخص بدون چندبار شماری را برای شاخص کل محاسبه کرد. این شاخص می‌تواند برای درستی سنجش بازار سرمایه و بررسی کلان بازار نیز مفیدتر باشد.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت محاسبات شاخص کل همواره صحیح می‌باشد و به دلایل محاسبه نشدن معاملات فرابورس و بازار پایه و هزینه‌های معاملاتی در شاخص کل، چندبار شماری برخی سهام و همچنین تفاوت زمانی پرداخت سود نقدی و اعمال شدن آن در شاخص کل میان بازدهی افراد و شاخص کل تفاوت وجود دارد. باید توجه کرد که رفتار افراد حقیقی با کلیت بازار نیز متفاوت است.