رابطه حجم معامله و قیمت

حجم معاملات چیست و چه تاثیری بر حرکت نماد دارد؟

خبرگزاری بازار قصد دارد سلسه مباحث آموزشی را تحت عنوان آموزش های بورسی به مخاطبان ارائه کند.که در این قسمت با حجم معاملات و تاثیر ان بر حرکت نمادها می پردازیم.

وحید بلالی؛ خبرگزاری بازار_ به علت اقبال زیاد مردم به بازار سرمایه و وجود افراد تازه وارد در این فضا خبرگزاری بازار قصد دارد سلسه مباحث آموزشی را تحت عنوان آموزش های بورسی به مخاطبان ارائه کند، در این سلسله مباحث به آموزش های بنیادی ،تکنیکال و تابلوخوانی خواهیم پرداخت، در اول عناوین مهم بورسی را بیان خواهیم کرد:
حجم معاملات
حجم معاملات تنها با قدرت و تضعیف روند ارتباط مستقیم دارد، اگر حجم معامله ای بیش از سه تا پنج برابر افزایش یا کاهش پیدا کند می گوییم تغییر چشمگیری رخ داده است، اگر روند قیمتی مثبت بوده و حجم نیز رو به افزایش باشد مشکلی نداشته و اتفاقا بسیار مناسب نیز بوده و ممکن است تا روزهای زیادی سهم را در محدوده صف خرید قفل کند.

اگر روند افزایشی بوده و حجم کاهشی باشد نشان دهنده آغاز تغییرات به سمت منفی بوده و ممکن است به سرعت با واگرایی بازار مواجه شده و روند مثبت به منفی تغییر کند، در نتیجه مولفه حجم بسیار اساسی بوده و می توان از آن به عنوان یک عامل تعیین کننده یاد کرد.

در روندهای منفی نیز باید صبر کرد تا حجم معاملات به کمترین حد خود برسد، وقتی حجم معاملات در یک روند منفی کاهشی شد رابطه حجم معامله و قیمت احتمال تغییر روند به مثبت بسیار قوت خواهد گرفت،تشخیص این موضوع که حجم معاملات چگونه می تواند به ما کمک کند بسیار مهم است، چرا که در ایران با پدیده صف خرید و فروش مواجه هستیم که در هیچ بازار بورس دنیایی این پدیده را شاهد نخواهیم بود، محدود بودن دامنه نوسان به پنج درصد و محدودیت حجم مبنا در معاملات دو نکته ای است که می تواند محاسبات یک معامله گر حرفه ای در بازار بورس ایران را دچار مشکل کند.

روند چیست؟

برای اینکه بتوانیم روند منفی یا مثبت و نقش حجم را در معاملات بررسی کنیم ابتدا نیاز به تعریف روند داریم، روند عبارت است از سه روز متوالی افزایش یا کاهش، اگر بیش از سه روز متوالی بازار صعودی بود می گوییم روند سهم مثبت و اگر سه روز متوالی قیمت سهام کاهشی بود می گوییم روند کاهشی پیدا کرده است، در غیر این صورت روند نوسانی را در پیش گرفته که ممکن است یک روز مثبت و روز دیگر منفی باشد.

تصور کنید در روند مثبت قرار داریم اگر در روزی که سهم کاهشی شد حجم معاملات نیز سه تا پنج برابر افزایشی شد می تواند اولین نشانه از تغییر روند به منفی باشد و باید در آن روز بازار را به دقت رصد کرد، همین عامل در روند منفی نیز صدق کرده و ممکن است روند به مثبت تغییر پیدا کند.

سطح مقاومت و حمایت

در روندهای مثبت یا منفی باید سطح های حمایت یا مقاومت را شناسایی کرده تا بتوان آن روند را تشخیص داد، سطح حمایتی نقطه ای است که سهم را حمایت کرده و اجازه ریزش بیش از آن مقدار را نمی دهد، سطح مقاومتی نیز نقطه ای است که هر وقت سهم به آن قیمت می رسد با بازگشت به عقب مواجه شده و به عبارتی برای صعود مقاومت کرده و تن به صعود نمی دهد، پیدا کردن سطح حمایتی و مقاومتی می تواند کمک به سزایی معامله گر کرده تا بتواند بهترین تصمیم را بگیرد.

دانلود و خرید کتاب تحلیل حجم - قیمت در معاملات، کلید مخفی موفقیت در بورس

برای خرید و دانلود کتاب تحلیل حجم - قیمت در معاملات، کلید مخفی موفقیت در بورس نوشته سیاوش قنبرنژادمغانلو و خواندن و شنیدن هزاران کتاب الکترونیکی و صوتی دیگر، اپلیکیشن طاقچه را رایگان نصب کنید.

دیگران دریافت کرده‌اند

معرفی کتاب تحلیل حجم - قیمت در معاملات، کلید مخفی موفقیت در بورس

تحلیل حجم- قیمت در معاملات کلید مخفی موفقیت در بورس یک کتاب کاربردی در زمینه معاملات بورس نوشته سیاوش قنبرنژاد مغانلو و بر اساس کتاب master the market اثر تام ویلیامز است.

درباره کتاب تحلیل حجم- قیمت در معاملات کلید مخفی موفقیت در بورس

توجه به حجم معاملات در بورس یکی از مهمترین نکاتی است که برای موفقیت هر معامله گری لازم است. حجم معاملات است که تعیین می‌کند میزان فعالیت صورت گرفته بر روی یک سهم به چه میزان بوده و در صورتی که قیمت‌ها در کف باشند عموماً نشان از رشد قیمتی و در صورتیکه در سقف باشند نشان از ریزش عنقریب قیمت خواهد داشت.

در این کتاب در ابتدا اصول کلی بورس و عوامل تاثیر گذار بر آن بررسی می‌شود. سپس اشاره‌ای به مباحث کلی تکنیکال از قبیل نمودارهای کندل می‌شود. در ادامه به روش‌های مورد استفاده حقوقی‌ها بازار از قبیل نفوذ در عرضه و یا با ترس بیرون انداختن سهامداران می‌شود. و در پایان به چند سهم از بورس ایران در این خصوص اشاره می‌شود.

نکته جالبی که در مورد این کتاب وجود دارد تمرکز بر حجم معاملات به همراه روش های مورد استفاده حقوقی‌ها و سهامداران اصلی سهم برای کنترل قیمتی آن است که در کتاب‌های بورسی به ندرت مورد اشاره قرار می‌گیرد و خواننده با مطالعه این کتاب دانش خوبی از معاملات بورسی بدست خواهد آورد.

خواندن کتاب تحلیل حجم-قیمت در معاملات کلید مخفی موفقیت در بورس را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

تمام معامله‌گران در بازار بورس که تجربه ای متوسط از معاملات دارند و تلاش دارند دانش خود را برای پیش بینی نحوه تغییرات قیمت سهم افزایش دهند.

درباره تام ویلیامز

تام ویلیامز بنیانگذار نرم افزارمعامله‌گری بر اساس تحلیل حجم است و کمک شایانی به پیشبرد علم تحلیل حجم در معاملات بورس نموده است.وی متولد سال ۱۹۲۶ و متوفی به سال ۲۰۱۶ است و کتاب‌های صریح و مشخص وی راهگشای بسیاری از معامله گران بوده است.

درباره سیاوش قنبرنژاد مغانلو

نویسنده کتاب، سیاوش قنبرنژاد مغانلو نیز دانش آموخته کارشناسی ارشد از دانشگاه تهران در زمینه کارآفرینی است و مطابق آنچه در کتاب اشاره کرده با خواندن کتاب تام ویلیامز دریچه‌ای از دنیای پوشیده و پنهان معاملات بورسی به روی او باز شده و با دقت بیشتری معاملات خود را انجام داده است.

بخش‌هایی از کتاب

هر روزه در بازارهای بورس جهان میلیاردها واحد سهام خرید و فروش می شود. بازار بورس همواره بزرگترین بازار جهان بوده است. اگر از یک معامله گر متوسطی بپرسید چرا بازارها صعودی و یا نزولی هستند پاسخ های متعددی دریافت خواهید کرد.

معامله‌گر عادی هیچ دیدی از علت تغییرات قیمتی در بازار ندارد.بیشتر معامله گران صرفاً بر اساس سیستمی مکانیکی نظیر فرمول ها قوانین تکنیکال و یا صرفاً بر اساس شایعات موجود و توصیه دیگران اقدام به خرید و فروش سهام می کنند.

بنابراین اگر چه بازار بورس بزرگترین بازار مالی جهان است در عین حال بازاری کمتر شناخته شده است. حرکات سریع قیمت مرموز هستند و زمانی اتفاق میفتند که هیچ انتظاری نمی رود و به نظر میرسد هیچ منطقی در ورای آن وجود ندارد. ولی در واقع چنین نیست!

حجم معاملات بورس چیست؟ بیشترین حجم معاملات.

داشتن دانش تحلیل تکنیکال از مهم‌ترین لازمه‌های فعالیت در زمینه بورس است؛ تحلیلگران امروزه به واسطه دانش بررسی تکنیکال، صعود و نزول هر اوراق بهادار را پیش بینی می‌کنند؛ در این میان، مسئله حجم معاملات در بورس به عنوان یکی از اساسی‌ترین مشخصه‌های تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود.

این مسئله در حالی است که بسیاری از افراد تازه کار در این زمینه به آن هیچ توجهی ندارند؛ اما باید بدانید: به واسطه حجم معاملات در بورس می‌توانید اطلاعات بسیار مفیدی درباره دیگر سرمایه داران بازار بورس، بدست آورید. حجم معاملات چیست؟

اما اگر قصد داشته باشیم، توضیح ساده تری را از حجم معاملات بورسی بیان کنیم؛ باید به این موضوع اشاره کنیم که هر روزه در بازار بورس و سهام معاملات بسیار زیادی صورت می گیرد و هر معامله مشخصه یک حجم است؛ در واقع زمانی که صحبت از حجم معاملات در بورس می‌شود، منظور تعداد سهم‌های خرید و فروش شده در یک بازه زمانی تعیین شده می‌باشد. که سبب پر شدن حجم مبنا می شود.

نکته قابل تعامل این است که میزان حجم هر معامله نشان دهنده روند صعودی یا نزولی معاملات است؛ این مورد اساسی ترین ویژگی است که با توجه به آن می‌توان به صورت تکنیکال، آینده یک سهم را در یک بازه زمانی مشخص، پیش بینی کرد. حجم معاملات چیست؟

آموزش بدست آوردن حجم معاملات و تحلیل هر سهم

برای مشاهده میزان معاملات هر سهم، تنها لازم است به سایت tsetmc.com مراجعه کنید، این وبسایت علاوه بر حجم معاملات، میزان تعداد، شاخص کل و … هر سهم را در اختیار شما قرار می‌دهد؛ لازم است بدانید که حجم هر معامله به صورت روزانه تعیین شده و برای مشاهده حجم یک سهم در بازه زمانی مشخص، نیاز است از نمودار سهم استفاده کنید.

اما شاید این سوال برایتان ایجاد شود که چگونه از این اطلاعات در تحلیل هر سهم استفاده کنیم؟ در پاسخ می‌توان به مثال زیر اشاره داشت: فرض کنید که سهمی را به تازگی خریداری کرده‌اید اما بعد از گذشت چند روز، مشاهده می‌کنید که حجم معاملات سهم شما به صورت روزانه و به سرعت در حال افزایش است! در چنین زمانی، دانش تحلیل حجم معاملات به شما کمک می‌کند به راحتی دریابید که این هشدار برای آینده سهم شما مثبت است یا خیر… اگر حجم معاملات سهم شما در جهت مثبت و ایجاد صف خرید باشد، (تعداد خرید) می‌تواند بیانگر مسیر صعودی و اگر در جهت منفی است، نشانده دهنده مسیر حرکتی نزولی آن می‌باشد. همچنین برای آشنایی بیشتر با موضوع صف خرید در بورس می توانید مقاله " صف خرید در بورس یعنی چه " را مطالعه نمایید. بیشترین حجم معاملات بورس چقدر است؟

ارتباط حجم معاملات با معکوس شدن روند بازار

نکته دیگری که در رابطه با حجم معاملات بسیار حائز اهمیت است، مربوط به ارتباط معکوس معاملات با روند بازار است! در بسیاری از مواقع زمانی که حجم معاملات یک سهم کاهش پیدا می‌کند، نشانگر رشد آن در بازه زمانی نه چندان دور است؛ در مقابل زمانی که حجم معاملات یک سهم روند نزولی پیدا می‌کند اما قیمت‌ها همچنان بالا هستند نمایانگر روند نزولی آن در آینده است.

انواع شاخص حجم معاملات در بازار بورس

شاخص‌های حجم معاملات بورس، در حقیقت فرمول‌هایی هستند که تحلیلگران به واسطه آنها روند حرکتی آینده یک سهم را تخمین می‌زنند، باید بدانید که تعداد بسیار زیادی شاخص معاملاتی وجود دارد که به واسطه آنها می‌توانید چارت یا در واقع تابلو بورس را تحلیل و بررسی کنید؛ در این میان On-Balance Volume و Chaikin Money Flow از مهم‌ترین شاخص‌هایی هستند که می‌توانید از آنها بهره ببرید.

اولین گزینه شاخص On-Balance Volume می. باشد که اغلب آنرا با نام OBV می‌شناسند، جالب است بدانید این شاخص به عنوان یکی از ساده‌ترین شاخص‌های حجم معاملات در بورس، شناخته می‌شود. بر اساس شاخص OBV زمانی که حجم معاملات سهم در قیمت‌های بالا متوقف شود افزایش و زمانی که در قیمت‌های پایین متوقف شود، کاهش می‌یابد.

دومین گزینه مربوط به شاخص Chaikin Money Flow یا در واقع همان CMF می باشد؛ این شاخص مهم یادآور می‌شود که افزایش قیمت سهم‌ها می‌بایست همراه با افزایش حجم معاملات باشد، زمانی که قیمت در میزان بالایی از خط رنج بسته شود، نشانگر افزایش حجم و زمانی که قیمت سهم در سطح پایین تر از خط رنج متوقف شود، نشانگر کاهش حجم معاملات است.

نکاتی درباره پترن‌های چارت و تابلو خوانی

نسبت به توضیحاتی که در طول مطلب ارائه شد به اهمیت حجم معاملات و اهمیت تابلوخوانی ، انواع تحلیل بورس در بازار پی‌بردیم؛ در این میان می‌بایست نکاتی را در رابطه با پترن‌های چارت بدانید: توجه به پترن‌هایی همچون پرچم، سر و شانه و مثلث‌ها در حجم معاملات بسیار تاثیر گذار است، بدین صورت که اگر حجم معاملات همراه با این 3 پترن نباشد، روند صعودی آن ماندگار نیست!

در ادامه همین مطلب جالب است بدانید بسیاری از تحلیلگران روند حجم معاملات بورسی را همواره از نزدیک بررسی می‌کنند تا دریابند که روند معکوس شدن هر سهم دقیقا در چه زمانی اتفاق می‌افتد؛ اگر حجم معاملات در روند صعودی بازار حرکتی کاهشی داشته باشد، بیانگر معکوس شدن سریع روند آن است!

حجم معاملات و ارتباط آن با ورود/خروج پول هوشمند

حجم معاملات اطلاعات بسیار زیادی را در اختیار شما قرار می‌دهد، اندیکاتورها و بسیاری از شاخص‌ها در بورس به کمک میزان حجم معاملات، داده‌های بسیار مهم و اساسی در اختیار کاربران قرار می‌دهند که از جمله آنها می‌توان به ورود و خروج پول هوشمند در معاملات اشاره داشت؛ باید بدانید که میزان حجم معاملات یک سهم، ارتباط مستقیمی با ورود یا خروج نقدینگی رابطه حجم معامله و قیمت رابطه حجم معامله و قیمت در آن دارد. برای آشنایی بیشتر با مهم ترین اندیکاتور در بورس مقاله " اندیکاتور CCI چیست " را مطالعه نمایید.

بسیاری از افراد تازه کار زمانی که افزایش حجمی را در یک یا چند سهم مشاهده می‌کنند، می‌پندارند که این سهم روند مثبتی در آینده نه چندان دور دارد و برایشان سودآور است، اما حقیقت این است که ورود و خروج پول هوشمند را نمی‌توان با یک نقد و بررسی ساده پیش بینی کرد.

افزایش حجم معاملات در عین اینکه می‌تواند خبرهای خوبی برای شما به همراه داشته باشد، می‌تواند بیانگر وضعیتی هشدار دهند باشد! برای اینکه بتوان اطلاعات دقیق‌تری در این باره بدست آورد، لازم است توجه کنید که این میزان حجم معاملات در چه شرایطی صورت گرفته است؟ به منظور دستیابی به این اطلاعات باید به تعداد معامله کنندگان توجه کنید، اگر حجم معاملات یک سهم بالا و قیمت روز آن سهم مثبت باشد اما تعداد کمی آن را خریده باشند، می‌تواند نشانگر ورود پول هوشمند به آن سهم باشد.

در مقابل اگر حجم معاملات بورسی بالا اما تعداد فروشندگان کمی داشته باشد، بیانگر خروج پول هوشمند در آن است؛ ضمن اینکه در این حالت قیمت روز سهم نیز در بازه منفی قرار دارد؛ به این صورت به راحتی می‌توانید فرصت‌های معاملاتی مطلوبی را بیابید و همچنین از ایجاد روندهای نزولی احتمالی، جلوگیری کنید.

بطور کلی حجم معاملات را می توان از مفیدترین ابزارهای دنیای بورس معرفی کرد؛ امروزه روش‌های متعددی جهت استفاده از حجم معاملات وجود دارند که به راحتی از طریق آنها می‌توان روند آینده یک سهم را پیش بینی کرد؛ بسیاری از تحلیلگران این شاخص مهم را به عنوان تاییدی بر حرکات (مثبت و منفی) و روند معکوس یک سهم می‌دانند؛ البته در این میان می‌بایست به حجم مشکوک نیز توجه داشته باشید، همانطور که در مقاله نیز ذکر شد، گاهی مواقع شاهد افزایش سریع حجم معاملات هستیم، در چنین شرایطی بررسی و تشخیص حجم مشکوک اهمیت فراوانی در تصمیم گیری تحلیلگران دارد.

تایید شکست ها با استفاده از حجم

حجم معاملات یک ابزار بسیار محبوب برای معامله در سهام، آپشنز، فیوچرز و دیگر بازارهاست. اما وقتی صحبت از فارکس میشود، میبینیم که تعداد زیادی از تریدرها اصلا از آن استفاده نمی کنند. دلیل آنها این است که فارکس یک بازار غیر متمرکز است و حجم کلی معاملات بازار در دسترس نیست که البته درست هم میگویند.اما در صورتی که در یک کارگزاری بزرگ فارکس که حجم زیادی از معاملات را انجام می دهند حساب کاربری داشته آن استفاده کنید.

البته باز هم باید توجه داشته باشید که این حجم معاملات ٬ تنها Volume باشید می توانید از اندیکاتور می تواند نمونه ای از حجم کلی بازار باشد و میزان حجم تریدها در سراسر دنیا نیست. در این حالت می توانیم حجم نسبی نوساناتFXCM بازار را مشاهده کنیم. (Validate Breakouts) در این مطلب قصد داریم تا در مورد استفاده از حجم معاملات در تعیین شکست های معتبر صحبت کنیم.

مطمئنا با مفهوم شکست آشنا هستید. اما به صورت ساده می توان گفت که شکست به معنای بالاتر رفتن یا پایین تر آمدن از قیمتی است که قبلا سدی را در برابر این کار ایجاد کرده بود.حالا این سطح می تواند یک حمایت یا مقاومت افقی و یا یک خط روند صعودی یا نزولی باشد. هنگامی که این سطح شکسته شود، شاید بتوان یک موقعیت معاملاتی را شکار کرد.

اما آیا همه شکست ها معتبر هستند؟ مسلما پاسخ این سوال منفی است. چون در این صورت مفاهیمی مثل تله معنایی نداشتند. بنابراین باید شکست معتبر را از شکست غیر معتبر ( Bull and Bear Traps ) های صعودی و نزولی تشخیص دهیم. هر معامله گری روشی برای این کار دارد. ممکن است از اندیکاتورهای خاصی استفاده کند و یا تکنیک های نموداری را به کار ببرد. ولی استفاده از حجم معاملات می تواند گزینه بسیار جذابی باشد.

در تصویر زیر مشاهده می کنید که سطوح حمایتی و مقاومتی داریم. گاهی اوقات قیمت آنها را می شکند اما مجددا برخلاف جهت شکست حرکت می کند و تریدرهایی که با این شکست ها وارد معامله شده اند را وارد زیان می کند.

چراFalse Breakout ؟ چون این فقط یک روی شکست هاست ولی شکست معتبری رخ نداده است یا همان شکست غلط است. در واقع تشخیص شکست های درست از غلط مشکل ترین بخش استراتژی معامله بر اساس شکست هاست.

اما چگونه از حجم معاملات برای تشخیص شکست های معتبر استفاده کنیم؟

اصل اساسی در این مبحث این است که حجم بالای معاملات در زمان شکست شدن یک سطح، نشان دهنده است که گروهی که قدرت را در دست دارد (حالا چه خریدار و چه فروشنده) با تمام توان وارد شده است و به تعبیری در جنگ نهایی برای عبور از سطح مورد نظر، پیروز بوده است.

بنابراین حجم های بزرگ و قدرتمند معاملات باید از حجم های کوچک و کم اهمیت تشخیص داده شده و در مواقع حساس بازار به کار گرفته شوند. بنابراین هنگامی که قصد معامله بر اساس یک بریک آوت را دارید ٬ حجم معاملات را در آن زمان بررسی کنید و ببینید که آیا نسبت به حجم معاملات در همین محدوده زمانی بیشتر بوده است یا خیر. درصورتی که اینگونه نباشد، باید در مورد صحبت شکست رابطه حجم معامله و قیمت مورد نظرتان تردید کنید.

تصویر زیر بیانگر همه توضیحات بالاست:

در تصویر بالا مشاهده می کنید که شکست های غیر معتبر و شکست های معتبر نشان داده شده اند. در نیمه پایینی تصویر که حجم معاملات به تصویر کشیده شده است میبینیم که در زمانی که شکست های غیرمعتبر رخ میدهند.

حجم معاملات رشد زیادی نداشته است (نسبت به همان محدوده زمانی که در آن قرار دارد). این شکست ها غیر معتبر حتی نتوانستند کندل خود را نیز زیر حمایت یا بالای مقاومت مورد نظر ببندند. در تصویر بالا این شکست های غلط با استفاده از دایره های قرمز رنگ فیلتر شده اند.

اما نگاهی به دو شکست معتبری که در نیمه دوم تصویر داریم بیندازید. مشاهده می کنید که چقدر زیبا حجم معاملات به ما در تشخیص این شکست های معتبر کمک کرده است. این شکست های درست نیز با دایره های سبز رنگ نشان داده شده اند. بنابراین اگر شما یک معامله گر هستید و اساس استراتژی معاملاتی تان بر اساس شکست هاست، می توانید از حجم معاملات نیز در کنار سایر روش ها و اندیکاتورها استفاده کنید.

فرمول حجم مبنا

اگر با بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار آشنا باشید احتمالا واژه حجم مبنا را بر روی تابلو معاملات دیده‌اید. ممکن است این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که فرمول حجم مبنا چیست و حجم مبنا چگونه محاسبه می‌شود؟! اصلا حجم مبنا چه کاربردی دارد؟!

به طور کلی حجم مبنا با هدف کاهش میزان نوسانات سهام و ریسک معاملات در بازار سرمایه ایران استفاده می‌شود. اما برای رسیدن به پاسخ دقیق‌تر سوالاتمان، ابتدا باید کمی در مورد قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی توضیح دهیم. اگر شما هم علاقمند به درک فرمول حجم مبنا و نحوه محاسبه آن هستید تا پایان این مقاله همراه ما باشید …

قیمت آخرین معامله

همان طور که از نام آن مشخص است، به آخرین قیمتی که سهام یک شرکت بر روی تابلوی معاملات بین خریدار و فروشنده معامله می‌شود، قیمت آخرین معامله می‌گویند. این عدد در تابلوی معاملات با عنوان “معامله” یا “آخرین معامله” نوشته شده است.

قیمت پایانی

قیمت پایانی در واقع عبارت است از “ میانگین وزنی قیمت سهام در طول زمان معاملات با در نظر گرفتن حجم مبنا “.

لازم به ذکر است که قیمت پایانی هر روز، مبنای نوسانات قیمت روز بعد معاملاتی قرار می‌گیرد. مثلا اگر قیمت پایانی روز چهارشنبه برای یک سهم عدد ۱۰۰۰ ریال باشد، بازه مجاز نوسان قیمت در روز معاملاتی بعد یعنی شنبه، ۵% مثبت (۱۰۵۰ ریال) و ۵% منفی آن (۹۵۰ ریال) است.

نحوه تأثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی سهام

برای درک بهتر اثر حجم مبنا بر قیمت پایانی اجازه دهید با یک مثال بحث را ادامه دهیم:

مثال : فرض کنید بازه مجاز معاملات سهام یک شرکت در روز شنبه از ۹۵۰ ریال تا ۱۰۵۰ ریال بوده و حجم مبنای آن ۲۰۰۰ سهم باشد. دو حالت ممکن است پیش بیاید :

الف – اگر حجم معاملات سهام کمتر از حجم مبنا باشد:

فرضا ۸۰۰ برگه سهم با میانگین وزنی قیمت ۱۰۳۰ ریال معامله شده باشد، قیمت پایانی عبارت است از :

قیمت پایانی روز قبل + [حجم مبنا / (تعداد سهام معامله شده * (قیمت پایانی روز قبل – میانگین وزنی قیمت معامله شده))] = قیمت پایانی

با توجه به داده های زیر :

میانگین وزنی قیمت معامله شده = ۱۰۳۰ ریال
قیمت پایانی روز قبل = ۱۰۰۰ ریال
تعداد معامله شده = ۸۰۰ برگه سهم
حجم مبنا = ۲۰۰۰ سهم

قیمت پایانی برابر با ۱۰۱۲ ریال خواهد بود.

ب- اگر حجم معاملات سهام بیشتر از حجم مبنا باشد:

قیمت پایانی برابر است با میانگین وزنی همه قیمت‌های معامله شده در طی یک روز معاملاتی.

حال می‌رسیم به نحوه محاسبه حجم مبنا برای سهام شرکت‌های مختلف …

فرمول حجم مبنا

بر اساس ابلاغیه دو شرکت بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، روش جدید محاسبه حجم مبنا از تاریخ ۱۲ اسفند ۹۸ اجرا می‌شود. بر این اساس محاسبات حجم مبنا مطابق روال گذشته بعد از پایان آخرین روز معاملاتی هر هفته انجام شده و برای هفته آینده لحاظ می‌گردد.

• برای محاسبه فرمول حجم مبنا کافیست عدد ۰/۰۰۰۴ را در تعداد سهام شرکت مورد نظر ضرب کنیم تا حجم مبنای آن شرکت محاسبه شود.

اما استثناهایی هم وجود دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم …

تعریف ارزش مبنا

با ضرب کردن حجم مبنای به دست آمده (در بالا) در قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هفته، ارزش مبنا به دست می‌آید.

فرمول حجم مبنا در شرکت‌های بورسی

• برای شرکت‌های با تعداد سهام کمتر از ۲۰ میلیارد سهم
  • اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
  • اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
  • اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
  • برای شرکت‌های با تعداد سهام بیشتر از ۲۰ میلیارد سهم
    • اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۵۰ تا ۱۲۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
    • اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
    • اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته

    

    فرمول حجم مبنا در شرکت‌های فرابورسی (بازار اول و دوم فرابورس)

    • برای شرکت‌های با تعداد سهام کمتر از ۲۰ میلیارد سهم
      • اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
      • اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
      • اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
      • برای شرکت‌های با تعداد سهام بیشتر از ۲۰ میلیارد سهم
        • اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۵۰ تا ۱۲۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
        • اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
        • اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته

        

        فرمول حجم مبنا در بازار پایه زرد فرابورس

        • برای شرکت‌های با تعداد سهام کمتر از ۲۰ میلیارد سهم
          • اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۲۰ تا ۱۰۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
          • اگر عدد به دست آمده کمتر از ۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
          • اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
          • برای شرکت‌های با تعداد سهام بیشتر از ۲۰ میلیارد سهم
            • اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۲۰ تا ۱۲۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
            • اگر عدد به دست آمده کمتر از ۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
            • اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته

            

            فرمول حجم مبنا در بازار پایه نارنجی فرابورس

            • برای شرکت‌های با تعداد سهام کمتر از ۲۰ میلیارد سهم
              • اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
              • اگر عدد به دست آمده کمتر از ۱۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰ میلیارد ریال رابطه حجم معامله و قیمت تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
              • اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
              • برای شرکت‌های با تعداد سهام بیشتر از ۲۰ میلیارد سهم
                • اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۱۰ تا ۱۲۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
                • اگر عدد به دست آمده کمتر از ۱۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
                • اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته

                

                فرمول حجم مبنا در بازار پایه قرمز فرابورس

                • برای شرکت‌های با تعداد سهام کمتر از ۲۰ میلیارد سهم
                  • اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۵ تا ۱۰۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
                  • اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
                  • اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۰۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
                  • برای شرکت‌های با تعداد سهام بیشتر از ۲۰ میلیارد سهم
                    • اگر عدد به دست آمده (حجم مبنا ضربدر قیمت پایانی) بین ۵ تا ۱۲۰ میلیارد بود، حجم مبنا به درستی محاسبه شده است.
                    • اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته
                    • اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۲۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۱۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته

                    

                    در گذشته نحوه محاسبه فرمول حجم مبنا اندکی متفاوت بود. همچنین حجم مبنا در نمادهای فرابورس و بازار پایه لحاظ نمی‌شد. لذا بسیاری از نظرات این مقاله بر اساس روش قدیمی محاسبه (قبل از تاریخ ۱۲ اسفند ۹۸) پاسخ داده شده‌اند.

                    روش قدیمی فرمول حجم مبنا

                    خب حالا به نحوه محاسبه حجم مبنا می‌پردازیم.

                    تا پیش از اسفند سال ۱۳۹۳ حجم مبنا برای هر سهم تقریبا عدد ثابتی بوده و هر سال یک بار توسط شرکت مدیریت فناوری بورس تهران محاسبه می‌شد.

                    اما در حال حاضر این عدد به صورت هفتگی محاسبه می‌شود و در ابتدای هر هفته داخل صفحه نماد هر سهم قرار می‌گیرد.

                    این مصوبه از ابتدای اسفندماه ۱۳۹۳ در حال اجراست.

                    حجم مبنای کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار برابر با ۰/۰۰۰۴ تعداد سهام شرکت است. حداکثر ارزش حجم مبنا می‌بایست ۱۰ میلیارد ریال و حداقل آن ۵۰۰ میلیون ریال باشد که تعداد آن براساس قیمت پایانی سهم در آخرین روز معاملاتی هر هفته محاسبه و از اولین روز معاملاتی هفته بعد اعمال می‌شود.

                    طبق این قانون برای محاسبه حجم مبنا کافی است به سادگی روش زیر را دنبال کنید:

                    ابتدا تعداد سهام شرکت را در عدد ۴ ضرب و بر عدد ۱۰۰۰۰ تقسیم می‌کنیم.

                    عدد بدست آمده حجم مبنای ما خواهد بود.

                    اما لازم است یک تبصره را در آن رعایت کنیم.

                    عدد بدست آمده را در قیمت پایانی سهم در روز چهارشنبه ضرب می‌کنیم:

                    1. اگر عدد بدست آمده در آخرین روز کاری هفته (معمولا چهارشنبه) عددی بین ۵۰۰ میلیون ریال و ۱۰ میلیارد ریال بود: حجم مبنای ما برای روز شنبه همان عدد بدست آمده در بالا خواهد بود.
                    2. اگر عدد بدست آمده کمتر از ۵۰۰ میلیون ریال بود حجم مبنای ما برای روز شنبه برابر خواهد بود با ۵۰۰ میلیون ریال تقسیم بر قیمت پایانی روز چهارشنبه.
                    3. اگر عدد بدست آمده بیشتر از ۱۰ میلیارد ریال بود حجم مبنای ما برای روز شنبه برابر خواهد بود با ۱۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی روز چهارشنبه.

                    چکیده مطلب :

                    همان‌طور که گفته شد حجم مبنا یکی از ابزارهایی است که در بازار سرمایه کشور ما برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و کنترل کردن نوسانات شدید بازار به وجود آمده است. در این مقاله علاوه بر تعریف حجم مبنا و نحوه اثرگذاری آن بر قیمت پایانی سهام، به فرمول رابطه حجم معامله و قیمت حجم مبنا و نحوه محاسبه آن پرداختیم.

                    به طور کلی و به صورت خلاصه فرمول محاسبه حجم مبنا را می‌توان به این صورت بیان کرد: تعداد سهام شرکت ضربدر ۰.۰۰۰۴

                    اما در محاسبات حجم مبنا استثناهایی هم وجود دارد که در این مقاله به صورت تفکیک شده توضیح داده شدند.