تاثیر هوش مالی در بورس

دوره تحلیلگران هوشمند (آموزش بورس و هوش مالی )

ورود به بورس و سرمایه گذاری در آن مانند هر کسب و کار و فعالیت دیگر نیاز به دانش و تخصص در این حوزه را دارد. آشنایی فرد با مقدمات لازم برای حضور در این بازار، نکات مهم برای آمادگی های روحی فرد بر اساس روانشناسی بورس و یادگیری ابزارهای حرفه ای و کاملا کاربردی لازمه حضور موفق در بورس می باشد. با توجه به گستردگی سرفصل های آموزشی و همچنین بهره مندی از حضور اساتید کاملا شناخته شده و حرفه ای در دوره های تحلیلگران هوشمند می تواند زمینه ساز آمادگی برای حضور موفق در بورس باشد.

چرا شرکت در دوره تحلیلگران هوشمند ضروری است؟

ورود به بورس و سرمایه گذاری در آن مانند هر کسب و کار و فعالیت دیگر نیاز به دانش و تخصص در این حوزه را دارد. آشنایی فرد با مقدمات لازم برای حضور در این بازار، نکات مهم برای آمادگی های روحی فرد بر اساس روانشناسی بورس و یادگیری ابزارهای حرفه ای و کاملا کاربردی لازمه حضور موفق در بورس می باشد. با توجه به گستردگی سرفصل های آموزشی و همچنین بهره مندی از حضور اساتید کاملا شناخته شده و حرفه ای در دوره های تحلیلگران هوشمند می تواند زمینه ساز آمادگی برای حضور موفق در بورس باشد.

مقاله بررسی تأثیر هوش مالی بر ریسکپذیری سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار تهران

فایل ورد مقاله بررسی تأثیر هوش مالی بر ریسکپذیری سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار تهران کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بررسی تأثیر هوش مالی بر ریسکپذیری سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار تهران،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله بررسی تأثیر هوش مالی بر ریسکپذیری سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار تهران :

تعداد صفحات:24
چکیده:
ریسک سرمایه گذاری یکی از عوامل مهمی است که بسیاری از تصمیمات سرمایه گذاری بر اساس آن صورت می پذیرد. ریسک یک مفهوممطلق نیست، چرا که افراد درجه ریسک پذیری متفاوتی دارند. این تفاوت منشأهای گوناگونی دارد که یکی از مهمترین آنها تفاوت افراداز لحاظ دانش و تجربه سرمایهگذاری است. همه افراد آشنایی یکسانی با مبانی سرمایهگذاری ندارند و در صورت کسب اطلاعات خرد وکلان مالی، قدرت تحلیل متفاوتی از خود بروز میدهند. تفاوتهایی از این قبیل بیانگر آن است که افراد هوش مالی متفاوتی دارند. هدفاین پژوهش آن است که به بررسی رابطه بین هوش مالی و ریسک پذیری بپردازد. جامعه آماری این پژوهش را سرمایه گذاران بورس اوراقبهادار تهران تشکیل میدهند. برای سنجش هوش مالی و ریسک پذیری در افراد مورد بررسی از پرسشنامه های مرتبط با هرکدام استفادهشده و تحلیل های آماری بر اساس پرسشنامه های جمع آوری شده انجام شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که هوش مالی بر ریسک-پذیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران تأثیر مثبت و معنادار دارد.

تاثیر هوش مالی در بورس

Financial Intelligence in Prediction of Firm’s Creditworthiness Risk, Evidence from Support Vector Machine Approach

دارابي ، دكتر رويا نويسنده دكتري حسابداري ، دانشيار و عضو هييت علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران جنوب , , مشايخي، غزاله نويسنده كارشناس ارشد حسابداري ، دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران جنوب ,

هدف از اين مطالعه، بررسي تاثيرهوش مالي در پيش‌بيني ريسك اعتباري شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مي‌باشد.روش پژوهش از نوع توصيفي- همبستگي است و فرضيه‌ها با استفاده از مدل‌هاي رگرسيون لجستيك و ماشين بردار پشتيبان مورد آزمون قرار گرفتند.دوره زماني پژوهش شامل 6 سال ازابتداي 1388 تا پايان 1393 و نمونه آماري شامل 115 شركت از شركت‌هاي ‌پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مي‌باشد. نتايج حاصل از پژوهش نشان داد كه هوش مالي توانايي پيش‌بيني ريسك اعتباري را دارد.به عبارت ديگر هوش مالي توانايي آن را دارد كه با بهره‌گيري از مدل آماري ماشين بردار پشتيبان ريسك پرداخت تعهدات و ريسك سودآوري را به درستي پيش بيني كند اما در پيش‌بيني ريسك بهره‌وري ناتوان عمل كرد.

The present investigation sets out to study the financial intelligence, as a combination of different indexes and financial ratios considered in predicting the credit worthiness risk, of the admitted companies in Tehran Stock Market. To this aim, data collected from 115 admitted companies to Tehran Stock Market has been analyzed within the period spanning between 2009 and 2014. This is done via logistic regression models and support vector machine. The findings of the present study indicated that the financial intelligence is able to predict solvency risk, and profitability risk. However, no evidence was found to indicate the prediction power of productivity risk. In the end, it was concluded that financial intelligence has the capability of predicting credit worthiness risk.

بررسی تأثیر حالت‌های روحی در ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار تهران

این پژوهش با توجه به اهمیت تصمیم‌گیری‌های مالی در زندگی افراد، تأثیر حالت‌های روحی را در ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران فعال در بورس اوراق‌ بهادار تهران بررسی کرده ‌است. ریسک‌پذیری صفتی است که افراد براساس آن تشویق می‌شوند به ابتکار عمل روی آورند و کارهای مخاطره‌آمیز انجام دهند. درواقع، ریسک‌پذیری تمایل فرد به قرارگرفتن در سناریوی تصمیم‌گیری است. حالت روحی، مجموعه‌ای از احساسات پایدار و با نمود خارجی است که در افراد مختلف، شدت و مدت استمرار متفاوتی دارد. جامعۀ آماری این پژوهش شامل کلیّۀ سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار تهران است که از این میان، 386 نمونه انتخاب شد. برای جمع‌آوری داده‌های لازم در زمینۀ حالت‌های روحی و ریسک، به‌ترتیب از پرسشنامۀ استاندارد پاناس و پرسشنامۀ ریسک‌پذیری و برای آزمودن فرضیه‌های پژوهش از روش الگوسازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی استفاده‌ شد. نتایج نشان داد ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران تحت‌ تأثیر چهار حالت روحی عاطفۀ مثبت زیاد، عاطفۀ مثبت کم، عاطفۀ منفی زیاد و عاطفۀ منفی کم است؛ به‌گونه‌ای که با عاطفۀ مثبت زیاد و عاطفۀ منفی کم، رابطۀ مستقیم و با عاطفۀ مثبت کم و عاطفۀ منفی زیاد، رابطۀ عکس دارد. همچنین عاطفۀ مثبت زیاد، بیشترین و عاطفۀ مثبت کم،کمترین تأثیر را در میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار دارد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23831170.1397.6.1.8.9

موضوعات

• 1مدیریت دارایی
• رویکردهای رفتاری در معاملات دارایی‌های مالی

عنوان مقاله [English]

Assessing the impact of investors mental status on risk taking behavior of Tehran Stock Exchange Investors

نویسنده [English]

• Behrouz Larisemnani

Professor, Department of Business Administration, Payame Noor University (PNU), P.O Box, 19395-4697 Tehran, Iran

چکیده [English]

With respect to financial decisions in daily life of investors, in this research we assess the mental state of investors on their risk taking behavior in Tehran stock exchange. Risk taking is the degree of encouragement investors has in order to take innovation and do extraordinary jobs. Mental state is composed of sustainable emotions with external expression in different degrees and continuity for kinds of investors. All Tehran stock exchange investors were among the study and 386 samples were selected. For mental state and risk taking behavior data gathered on the basis of PANAS and risk taking standard questioners in turn. Hypothesis tested by structural equation modeling with partial least square approach. Results show risk taking is positively affected by high positive affection and low negative affection besides negatively affected by low positive affection and high negative affection. High positive affection has the highest impact and low positive affection has the lowest impact on risk taking behavior.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mental status
• Risk taking
• Positive affection
• Negative affection
• PANAS model

اصل مقاله

مقدمه

ظهور نظریه‌های مالی- رفتاری، فصل جدیدی را در مطالعات مالی گشوده‌ است؛ به‌گونه‌ای که با بررسی تأثیر عوامل روان‌شناختی افراد در تصمیم‌گیری‌های آنان، نقش عامل انسانی و رفتارهای او را پررنگ‌تر کرده است. این عامل که متغیر اثرگذاری در سایر متغیرهای مالی است، در گذشته در نظر گرفته نمی‌شد. افراد همواره در معرض تصمیم‌گیری هستند. برخی از این تصمیم‌ها مانند تصمیم‌گیری در مسائل مالی به‌طور مستقیم در زندگی آنها تأثیر دارد. به‌طور معمول، افراد تمایل دارند در دارایی­هایی با بازده زیاد سرمایه‌گذاری کنند تا مطلوبیت خود را بتوانند به حداکثر برسانند؛ اما این تصمیم‌ها تحت تأثیر مسائلی از قبیل سن، جنس، درآمد، سلامتی، هوش، خلق و خوی و نگرش سرمایه‌گذاران قرار دارد [10، 11، 21]. یکی از مسائلی که تصمیم‌های افراد را تحت‌ تأثیر قرار می‌دهد، حالت‌های روحی شخص در زمان‌های گوناگون است. حالت‌های روحی، بیشتر براساس احساسات افراد شکل می‌گیرد؛ یعنی فرد در درون خود از هر کنش بیرونی، حالتی را حس می‌کند و آن را بروز می‌دهد [17]. اسلامی بیدگلی و کردلویی (2010) به نقل از فیشر و کینز [1] پدیده‌های مربوط به روان‌شناسی فردی را در قیمت سهام مؤثر می­دانند و به نقل از سایمون [2] می­گویند افراد در تصمیم‌گیری‌های خود کاملاً عقلایی عمل نمی‌کنند [5، 20]؛ از این‌رو، با توجه به اهمیت تصمیم‌گیری‌های مالی در زندگی افراد، این پژوهش می‌کوشد رابطۀ حالت‌های روحی افراد (سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار تهران) و میزان ریسک‌پذیری آنها را بررسی کند و به این پرسش پاسخ دهد که آیا حالت‌های روحی در ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران تأثیر دارد یا خیر؟

مبانی نظری

در دهه‌های اخیر، توجه به مالی- رفتاری به‌دلیل گرایش بیشتر به حوزۀ رفتاری و روان‌شناسی رو به افزایش است و این فرضیه در مباحث مالی شرکتی، سرمایه‌گذاری و کارایی بازارهای مالی، اهمیت فزاینده‌ای یافته‌است. نظریۀ چشم‌انداز به‌عنوان نظریۀ توضیح‌دهندۀ رفتار سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد چگونه سرمایه‌گذاران در بعضی مواقع به‌صورت نظاممند، نظریۀ مطلوبیت را نادیده می‌گیرند [6]. آدام اسمیت [3] با ارائۀ نظریۀ احساسات اخلاقی در سال 1759 نخستین بار، مسألۀ دخالت مسائل عاطفی و ذهنی را در کلیّۀ امور انسان و به‌ویژه در مسائل اقتصادی بیان کرد [20].

ریسک‌پذیری به‌عنوان یکی از موضوعات مالی- رفتاری، میزانی است که با آن افراد تشویق می‌شوند به ابتکار عمل روی آورند و کارهای مخاطره‌آمیز انجام دهند. درواقع، ریسک‌پذیری تمایل فرد به قرارگرفتن در سناریوی تصمیم‌گیری است [23]. مبانی نظری در این زمینه، دو جهت کلی دارد: اول، نظریۀ چشم‌انداز که بیان می‌کند: ممکن است افراد اطلاعات را در مسیری منطقی تحلیل نکنند. براساس این نظریه در شرایط مساوی سود و زیان، تأثیر منفی ناشی از زیان در سرمایه‌گذار بیشتر از تأثیر مثبت کسب سود است. نظریۀ دوم، ریسک‌پذیری را خصیصه‌ای فردی می‌داند و معتقد است این مسأله به عوامل درونی فرد مرتبط می‌شود. براساس این نظریه، افراد با نیاز به موفقیت زیاد، تمایل بیشتری به قبول مخاطره دارند [2]. ترن [4] (2017) الگوی رفتاری سرمایه‌گذاران حقیقی بورس اوراق بهادار تایلند را بررسی کرده‌ است و به چهار تورش رفتاری اطمینان بیش از حد، خوش‌بینی زیاد، روان‌شناسی ریسک و رفتار توده‌وار اشاره دارد. این عوامل، فرایند تصمیم‌گیری سرمایه‌گذار را تحت ‌تأثیر قرار می‌دهد [27]. به عقیدۀ سزارینی و وندونتر، [5] دو دسته عوامل داخلی و خارجی، ریسک‌پذیری افراد را تحت‌ تأثیر قرار می‌دهد. آنها معتقدند بخشی از ریسک‌پذیری، امری ذاتی و ناشی از تفاوت‌های وراثتی است‌؛ اما بخش دیگری از ریسک‌پذیری اکتسابی و حاصل تجربه‌های به‌دست‌آمده در طول زندگی افراد است [29، 4]. تایون و همکاران [6] (2016) در مطالعۀ خود به ریسک‌های رفتاری سرمایه‌گذاران و نقش آن در شکل کلی قیمت سهام و نیاز به تدابیر مدیریتی و مقرراتی برای کاهش این نوع ریسک اشاره دارند. به نقش عقلانیت و سازگاری رفتاری سرمایه‌گذار در شکل‌گیری قیمت سهام نیز اشاره شده ‌است [28]. ژانگ و همکاران [7] (2017) در پژوهش خود به ارتباط بین احساسات سرمایه‌گذاران با بازده چندین شاخص مهم بورس اوراق بهادار در چین دست یافتند. این ارتباط بین متغیرهای محلی قوی‌تر از ارتباط بین متغیرها در بین مناطق مختلف مشاهده‌ شد [31].

پژوهش‌های گرابل و لیتون، کانادحاسان و کنجوسلیمان [8] همگی دربارۀ تحمل­پذیری ریسک نشان داده است که چهار نوع ریسک‌پذیری وجود دارد: فیزیکی، اجتماعی، اخلاقی و مالی. ریسک‌پذیری مالی حداکثر زیانی است که شخص در زمان اتّخاذ تصمیم‌های مالی قبول می‌کند ]7،9،13 [. ریسک‌پذیری مالی، نقش تعیین‌کننده‌ای در انتخاب‌های افراد دربارۀ ثروت، بازنشستگی، ترکیب سبد سرمایه‌گذاری، بیمه و دیگر سرمایه‌گذاری‌ها و تصمیم‌های مالی مرتبط دارد [9]. درمجموع و با توجه به تعاریف ارائه‌شده برای ریسک و ریسک‌پذیری، عواملی مانند حس سرمایه‌گذاران دربارۀ ریسک (وضعیت روان‌شناختی سرمایه‌گذاران همچون قضاوت‌های ذهنی از ریسک‌پذیری و واکنش‌های عاطفی برای رفتارهای مالی)، میزان ریسکی که سرمایه‌گذاران می‌خواهند یا می‌توانند متحمل شوند (گرایش به ریسک و ظرفیت ریسک‌پذیری)، میزان شناخت سرمایه‌گذاران از ریسک، اهداف سرمایه‌گذاران (دورۀ نگهداری سبد سرمایه‌گذاری، هدف از سرمایه‌گذاری، ترجیحات ریسک‌پذیری) و وضعیت مالی سرمایه‌گذاران را اجزای تشکیل‌دهندۀ ریسک‌پذیری می‌توان دانست [7، 16، 15].

یکی دیگر از مفاهیم رفتاری مدّنظر در روان‌شناسی شناختی، «حالت روحی» افراد در زمان‌های مختلف است. بسیاری از رفتارها و تصمیم‌گیری‌ها، نتیجۀ حالت درونی و روحی افراد است. انسان نسبت به رخدادهای محیط بیرون واکنش نشان می‌دهد و یکی از حالت‌های روحی را ابراز می‌کند. حالت‌های روحی افراد بیشتر براساس احساسات آنها شکل می‌گیرد؛ یعنی فرد در روح خود از هر کنش بیرونی، حالتی را حس می‌کند و آن را بروز می‌دهد. درواقع، این وضعیت تجربۀ افراد در هر لحظه از زمان است [17، 22]. حالت روحی به‌عنوان مجموعه‌ای از احساسات پایدار و با نمود خارجی تعریف شده است که در افراد مختلف، شدت و مدت استمرار متفاوتی دارد؛ به عبارت دیگر، حالت درونی مسلط بر فرد در هر زمان که با درگیری بیشتری نسبت به یک هیجان صرف همراه است [14، 25]. مطالعات نشان می‌دهد انجام بعضی امور مانند امتحان‌دادن، شرکت در یک رقابت ورزشی و یا انجام مصاحبۀ استخدامی، واکنش‌های عاطفی شدیدی را در انسان ایجاد می‌کند. همچنین مشخص شده ‌است در چنین شرایطی، حالت روحی افراد، عملکرد آنها را نمی‌تواند پیش‌بینی کند [12].

روان‌شناسان معتقدند حالت روحی با استفاده از پیش‌بینی نتایج احتمالی اتفاقات و کمک به تشخیص مشکلات بالقوه، عملکرد را تحت‌ تأثیر قرار می‌دهد؛ به‌ویژه در مواردی که نتایج عملکرد مشخص نباشد [8]. فانگ و همکاران [9] (2016) تأثیر ویژگی‌های روحی را در عملکرد سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران حقیقی بورس اوراق بهادار ویتنام بررسی کردند. یافته‌ها نشان داد وجدان، روحیۀ تغییر، تجربه و توافق، اثر مستقیم در عملکرد سرمایه‌گذاری دارد. همچنین وجدان، روحیۀ تغییر، تجربه به همراه برون‌گرایی با عاطفۀ مثبت، عملکرد سرمایه‌گذاری را تحت ‌تأثیر قرار داده است [19]. یکی از دغدغه‌های روان‌شناسان، یافتن متغیرهای اساسی در زمینۀ شناخت خصوصیات روحی و روانی افراد بوده است؛ زیرا این حالات و خصوصیات یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در تصمیم‌گیری‌های افراد است .تاکنون مطالعات زیادی در این مورد، انجام شده است. یکی از این مطالعات که سه روان‌شناس امریکایی به نام‌های واتسون، کلارک و تلگن [10] (1985) انجام دادند، به ابداع الگوی پاناس [11] منجر شد که در این پژوهش به کار رفته است. براساس این، ابتدا فهرستی شامل 65 تا 75 واژۀ توصیف‌کنندۀ حالات روحی مشخص و درنهایت، پس از تحلیل عوامل مختلف، دو مقیاس «عاطفۀ مثبت» و «عاطفۀ منفی» شناسایی شد. هر تجربۀ هیجانی، این دو بعد مستقل را دارد. این مقیاس،20 عبارت دارد. هر یک از این جملات، نشان‌دهندۀ عاطفۀ مثبت یا منفی است. مقیاس عاطفۀ مثبت و منفی، یک ابزار خودگزارشی است و آزمودنی باید در یک طیف لیکرت 5 درجه‌ای مشخص کند که هر یک از عبارات یادشده را تا چه حد احساس می‌کند. این دو بعد با طبقات وسیعی از متغیرهای روان‌شناسی در ارتباط است [30]. بوزکورت [12] (2016) در مطالعۀ خود، خودکشی را حالت روحی منفی‌ای معرفی کرد و براساس این نشان داد حالت روحی منفی در بازده بازار سهام ترکیه اثر می‌گذارد و سرمایه‌گذاران با حالت روحی منفی، تقاضای بیشتری برای دارایی پرخطر دارند [3].

عاطفۀ مثبت نشان می‌دهد یک شخص تا چه اندازه، شور و شوق زندگی دارد و تا چه حد، احساس فاعلیت و هوشیاری می‌کند. افراد با عاطفۀ مثبت زیاد، فعالانه و توانمندانه توأم با شور و نشاط و اعتماد، به زندگی رو می‌کنند و در تعاملات اجتماعی خود، اعتماد به نفس و رضایت کاملی دارند و از قرارگرفتن در کانون توجه نمی‌هراسند. درمجموع، عاطفۀ مثبت زیاد با فعالیت، سرخوشی، شور و اشتیاق، هیجان‌خواهی و قدرت در ارتباط است .درمقابل، افراد با عاطفۀ مثبت کم، بدون انرژی، اشتیاق و اعتماد هستند. آنها تودار و گوشه‌گیر هستند، از هیجان‌ها و تجربه‌های پرشور پرهیز می‌کنند و نسبت به درگیرشدن فعالانه با محیطشان تردید دارند. به‌طور کلی، عاطفۀ مثبت کم با بی‌حالی، کسالت، خواب‌آلودگی و کم‌تحرکی در ارتباط است .

با توجه به مطالب مطرح‌شده در این بخش، فرضیه‌های اول و دوم پژوهش به‌صورت زیر توسعه می‌یابد:

فرضیۀ اول: عاطفۀ مثبت [13] زیاد در ریسک‌پذیری افراد، تأثیر مستقیم دارد.

فرضیۀ دوم: عاطفۀ مثبت کم در ریسک‌پذیری افراد، تأثیر معکوس دارد.

عاطفۀ منفی زیاد، نشان‌دهندۀ حالات خلقی ناخوشایندی همانند خشم، نفرت، بیزاری، گناه، ترس و عصبیت است. این افراد به سمت ناراحتی و ناخرسندی گرایش دارند و دیدشان نسبت به خود منفی است. به‌طور کلی، این بعد عاطفه با پریشانی، ترس، تخاصم و عصبیت در ارتباط است .

عاطفۀ منفی کم نیز با آرامش روحی همراه است. افرادی که در این بعد، نمرۀ کم به دست می‌آورند، نسبتاً آرام و ایمن هستند و از خویش رضایت خاطر دارند. با توجه به مطالب ذکرشده، فرضیه‌های سوم و چهارم پژوهش را می‌توان به‌صورت زیر بیان کرد:

فرضیۀ سوم: عاطفه منفی [14] زیاد در ریسک‌پذیری افراد، تأثیر معکوس دارد.

فرضیۀ چهارم: عاطفۀ منفی کم در ریسک‌پذیری افراد، تأثیر مستقیم دارد.

گفتنی است دو بعد عاطفۀ مثبت و منفی نه‌تنها در تضاد با یکدیگر نیستند، به‌عنوان دو بعد متمایز در تحلیل‌های عاملی ظاهر می‌شوند [1، 18].

روش‌ و متغیرهای پژوهش

این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- همبستگی است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل کلیّۀ سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار تهران است. با توجه به اینکه تعداد نمونه باید ده برابر تعداد گویه‌ها باشد، حجم نمونۀ لازم، 386 تخمین زده شد. متغیرهای این پژوهش به دو دسته متغیر مستقل و وابسته تقسیم می‌شود. متغیرهای مستقل پژوهش شامل عاطفۀ مثبت زیاد، عاطفۀ مثبت کم، عاطفۀ منفی زیاد و عاطفۀ منفی کم و متغیر وابسته، میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران است که از اجزایی چون وضعیت روان‌شناختی سرمایه‌گذاران، گرایش به ریسک، ظرفیت ریسک‌پذیری، آشنایی با سرمایه‌گذاری، اهداف سرمایه‌گذاران و وضعیت اقتصادی سرمایه‌گذاران تشکیل شده است.

عاطفۀ مثبت زیاد: حالتی را در افراد نشان می‌دهد که آنها از بودن در کنار دیگران لذت می‌برند و به تجربه‌های پرهیجان علاقه دارند. این متغیر با شاخص‌هایی چون هوشیار و زیرک [15] ، خوش‌ذوق [16] ، مصمم [17] ، متوجه و دقیق [18] و فعال [19] شناخته می‌شود.

عاطفۀ مثبت کم: حالتی روحی را نشان می‌دهد که درآن افراد بدون انرژی، اشتیاق و اعتماد هستند و از هیجان‌ها و تجربه‌های پرشور پرهیز می‌کنند و نسبت به درگیرشدن فعالانه با محیط تردید دارند و با شاخص‌هایی چون زودرنجی [20] ، شرمساری [21] ، بی‌قراری [22] ، عصبی [23] و هراسان [24] شناخته می‌شود.

عاطفۀ منفی زیاد: عاطفۀ منفی زیاد، نشان‌دهندۀ ناراحتی درونی و اشتغال ناخوشایند است و با شاخص‌هایی چون پریشانی [25] ، ناراحتی [26] ، گناه [27] ، ترس و وحشت [28] و خصومت [29] شناخته می‌شود.

عاطفۀ منفی کم: عاطفۀ منفی کم بر خونسردی، آرامش، راحتی و آسودگی دلالت دارد و با حالت‌هایی مثل علاقه‌مندی [30] ، ذوق‌زدگی [31] ، نیرومندی [32] ، شور و اشتیاق [33] و غرور و افتخار [34] همراه است.

ریسک‌پذیری: شامل تمایل به مدیریت و برعهده‌گرفتن امور و اختصاص منابع به فرصت‌هایی است که احتمال تقبل هزینۀ شکست معقولی را نیز به همراه دارد. اجزای تشکیل‌دهندۀ آن عبارتند از:

وضعیت روان‌شناختی سرمایه‌گذاران که عبارت است از قضاوت‌های ذهنی سرمایه‌گذاران از ریسک‌پذیری و واکنش‌های عاطفی مربوط به رفتارهای مالی و حسی که سرمایه‌گذاران دربارۀ ریسک دارند. گرایش به ریسک یعنی میزان ریسکی که سرمایه‌گذاران به پذیرش آن تمایل دارند. ظرفیت ریسک‌پذیری که نشان‌دهندۀ حداکثر میزان ریسکی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند آن را بپذیرند؛ آشنایی با سرمایه‌گذاری که به معنی میزان آشنایی سرمایه‌گذاران با مفاهیم مالی، انواع مختلف سرمایه‌گذاری و نحوۀ خرید و فروش سهام در بازار است؛ اهداف سرمایه‌گذاران که شامل دورۀ نگهداری سبد سرمایه‌گذاری، هدف از سرمایه‌گذاری و ترجیحات ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران است و وضعیت اقتصادی سرمایه‌گذاران که دربرگیرندۀ میزان درآمد افراد و میزان وابستگی آنها به سود سرمایه‌گذاری است [7، 16].

با توجه به مباحث مطرح‌شده در بخش مبانی نظری و متغیرهای شناسایی‌شده، الگوی نظری پژوهش به‌صورت نمایۀ 1 طراحی شد.

تاثیر هوش مالی در بورس

کی میگه هوش مالی یعنی اینکه بتونی پول زیاد دربیاری؟

امروزه علوم مختلف با سرعتی شگرف در حال پیشرفت و توسعه هستند، بنابراین حوزهٔ مالی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و همگام با دیگر علوم در زمینه‌های مختلف توسعه می‌یابد.

در جنگ اقتصادی امروز برخورداری از توانمندی حل مشکلات مالی و کسب ثروت، مستلزم هوش مالی بالا هست.

مشکلات رایج مالی مثل تطبیق نداشتن درآمد و هزینه، نداشتن خانه شخصی، هزینه‌های بهداشت و درمان و …که می‌توان از طریق کسب ثروت برطرف نمود.

چنانچه هوش مالی خود را تقویت نکنیم، مشکلات هر روز بیشتر می‌شود.

در حقیقت پول تأثیر زیادی در سطح کمیت و کیفیت زندگی دارد، ولی چنانچه با رشد هوش مالی همراه نباشد منجر به ثروتمند شدن نمی‌شود.

همان‌طور که بیل گیتس اشاره می‌کند” تنها دارایی عظیم و بی‌انتهایی که در اختیار داریم، ذهن ماست.

همچنین تأثیر هوش مالی در کسب‌وکار نیز تا به الان مشخص شده است.

با پرورش هوش مالی می‌توانید ثروت عظیمی بیافرینید” ازاین‌رو با توجه به اینکه ثروت کلی تابعی از انواع هوش مالی هست، در این مقاله به بررسی انواع هوش مالی می‌پردازم.

در ابتدا به تعریف ۲ نمونه از هوش مالی می‌پردازیم:

الف-هوش مالی به توانایی جمع‌آوری اطلاعات در مورد امور مالی توسط اشخاصی که علاقه‌مند به درک توانایی‌های خود برای پیش‌بینی اهداف مالی است، اشاره می‌کند.

برای درک این موضوع باید به سؤالات زیر پاسخ داد:

۱- آیا زندگی من با بودجه من مطابقت دارد؟

۲-چطور می‌توانم از پول خود به بهترین نحو استفاده کنم؟

۳-آیا بدهی من تحت کنترل است؟

۴-اهداف مالی من چه هستند؟

۵-چه کسانی و چه محصولاتی می‌توانند به من کمک کنند؟

۶- آیا من در مورد امور مالی فعلی آگاهی دارم؟ به‌عنوان‌مثال تورم و اثرات آن.

ب-کیوساکی معتقد است در دنیای در حال تغییر امروز، یگانه سرمایه‌ای که باعث موفقیت می‌شود “هوش مالی” است.

کیوساکی برای نخستین بار ایده و مفهوم ”هوش مالی“ را به‌روشنی مطرح کرده و تقسیم‌بندی جالب و روشنگرانه‌ای برای آن مطرح می‌کند.

هوش مالی ازنظر کیوساکی از پنج جزء تشکیل شده است که عبارت است از:

• هوش مالی شماره ۱: کسب پول بیشتر.
• هوش مالی شماره ۲: حفاظت از پول
• هوش مالی شماره ۳: بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی برای پول
• هوش مالی شماره ۴: استفاده از پول به‌عنوان ابزار اهرم
• هوش مالی شماره ۵: ارتقاء اطلاعات مالی

اگر این پنج هوش مالی را در خود ایجاد کنید، بهتر می‌توانید مشکلات مالی خود را حل کرده و هوش مالی خود را افزایش دهید.

هوش مالی ۱: اگر می‌توانید بیشتر درآمد کسب کنید، هوش مالی بالاتری دارید

این مورد بستگی به مقدار پولی که به دست می‌آورید دارد. اگر سالانه ۶۰ میلیون تومان درآمد دارید، احتمالاً هوش مالی شما از کسی که ۳۰ میلیون درآمد دارد بیشتر است.

البته دقت کنید، گفتیم احتمالاً. چون اکثر افراد یاد می‌گیرند چگونه درآمد بالا داشته باشند. درصورتی‌که ثروت تابعی از ۵ هوش مالی است.

ممکنه کسی ضریب هوشی ازنظر علمی و درسی بالایی داشته باشد اما تو کسب پول موفق نباشد. پس کسی که هوش علمی بالایی دارد لزوماً هوش مالی بالا ندارد.

رابرت کیوساکی میگه: «بسیاری از مردم نتوانستند ثروتی برای خود بسازند و درآمد بیشتری را کسب کنند، زیرا آن‌ها پول را بدون کار می‌خواهند. آنچه بسیاری از مردم نمی‌فهمند، این است که این فرآیند آن‌ها را به ثروت می‌رساند، نه پول.»

پس تنها با یادگیری روش‌های کسب درآمد می‌توانید پولتان رو افزایش بدید. برای هر فرد، این روند متفاوت هست. هرکدام از ما اهداف، رؤیا و جاه‌طلبی‌های متفاوتی داریم.

مهم این است که بهترین راه برای کسب درآمد بیشتر رو پیدا کنید و هدف‌گذاری‌های خودتان رو بر اساس آن انجام دهید.

برای کسب درآمد بیشتر باید تلاش هوشمندانه کرد و به و خود باور داشت و بر روی هدف متمرکز بود و یادگیری و کسب مهارت را جزو برنامه‌های زندگی قرار دهید..

هراندازه افراد راه‌های جدیدتری برای کسب درآمد پیدا کنند و پول بیشتری کسب کنند، هوش مالی بالاتری دارند.

اگر در یک زمینه شغلی در نظر بگیریم، فردی که با تلاش و زحمت خود و به‌طور خودساخته به درآمد بالا رسیده است و هر ماه بیشتر از افراد دیگر کسب درآمد می‌کند را می‌توان به‌عنوان فردی با هوش مالی بالا در نظر بگیریم.

اما یک نکته در خصوص اهمیت افزایش درآمد باید بدانید این است که دو راه برای پس‌انداز بیشتر وجود دارد یکی این‌که درآمدتان را افزایش دهید و یا این‌که هزینه‌ها را کاهش دهید که «رابرت کیوساکی» دراین‌باره معتقد است که افزایش درآمد در بلندمدت راه‌حل بهتری است.

هوش مالی ۲: اگر بهتر پولتان را حفظ می‌کنید، هوش مالی بالاتری دارید

رابرت کیوساکی» معتقد است چنانچه درآمد سالیانه شما از شخص دیگری بیشتر باشد شما دارای هوش مالی بالاتری هستید و اگر درآمد شما با شخصی برابر است فردی دارای هوش مالی بهتر است که حفظ پول بیشتری دارد یا مالیات کمتری می‌پردازد.

افرادی که در کسب و کار خود هزینهٔ کمتری را پرداخت می‌کنند و سود خالص را در کسب و کار خود افزایش می‌دهند؛ از هوش مالی بالایی برخوردار هستند.

میزان هوش مالی شما به قدرت شما در حفظ درآمدتان هم‌بستگی دارد. وقتی شروع به کسب درآمد کرده‌اید، باید آن را از «شکارچیان مالی» مثل بانک‌ها و مأموران اخذ مالیات محافظت کنید.

حقیقتی وجود دارد مبنی بر این‌که همه می‌خواهند پولتان را از چنگتان دربیاورند. این افراد لزوماً دزد یا کلاه‌بردار نیستند. شکارچیان پول ما موارد ذیل هستند:

۱- مالیات

مالیات یک راه قانونی است که به‌سادگی پول شما را از چنگتان درمی‌آورد. دولت‌ها می‌توانند کاملاً قانونی پول شما را بگیرند.

منظور این نیست که مالیات پرداخت نکنید، بلکه منظور این است که راهی پیدا کنید که کمتر مالیات بپردازید.

با پرداخت مالیات کمتر به‌سادگی می‌توانید سود خالص سالانه بیشتری داشته باشید اگر قوانین رعایت شود و دفترچه‌های مالی درست تنظیم شود و به‌موقع تحویل داده شود حتی مشمول پاداش هم می‌شوید و مالیات کمتری پرداخت کنید.

۲- بانک‌ها

سرمایه‌گذاری و گذاشتن پول در بانک با هدف گرفتن سود، باعث می‌شود نه‌تنها سود قابل‌توجهی دریافت نکنید؛ بلکه ارزش پول شما هم با گذشت زمان به‌شدت پایین می‌آید.

۳- کارگزاران بورس

اغلب هدف از خرید و فروش سهام، برای کارگزاران کسب کمیسیون بیشترمی باشد. کارگزاران بورس اغلب به فکر سود شما نیستند، آن‌ها سودشان را از انجام کارهای بورسی به دست می‌آورند..

۴- محصولات بد یا لوکس

شخصی که درآمد خالص بیشتری دارد از هوش مالی بالاتری برخوردار است از طرفی برای مثال شخصی که سالانه ۱ میلیارد تومان درآمد دارد و ۹۰۰ میلیون آن را هزینه می‌کند هوش مالی بالایی ندارد و فردی که هزینه کمتری می‌پردازد هوش مالی بالاتری دارد.

اشتباه نکنید شما می‌توانید خوب زندگی کنید برخی توصیه می‌کنند که پایین‌تر از سطح مالی‌تان زندگی کنید اما این روش خیلی اشتباه است.

کیوساکی می‌گوید همه کسب و کارها چیزی را دارند که برای فروش به شما عرضه کنند و از این راه پول دربیاورند.

وظیفه آن‌ها این هست که شما رو از پولتان دور کنند و در مقابل، وظیفه شما این است که پول خودتان را حفظ کنید.. رابرت کیوساکی به شما توصیه می‌کند که زمانی که تصمیم به خرید یک وسیله می‌گیرید از خودتان بپرسید که آیا داشتن آن شما رو فقیرتر می‌کند یا ثروتمندتر؟

از طرفی باید توجه کنید محصولاتی خرید می‌کنید که باعث افزایش درآمد شما می‌شود.

هوش مالی ۳- اگر بودجه‌بندی مناسب انجام می‌دهید هوش مالی بالاتر دارید

بودجه‌بندی درست یکی از نشانه‌های بارز هوش مالی بالا است «رابرت کیوساکی» معتقد است که با نگاه کردن به این‌که شخصی چگونه پول و زمان خود را صرف می‌کند، می‌توان آینده آن شخص را پیش‌بینی کرد.

همین‌طور در ادامه میگه: زمان و پول، دارایی‌های بسیار تاثیر هوش مالی در بورس مهم شما هستند. آن‌ها را عاقلانه مصرف کنید.

وقتی اوضاع مالی به مشکل می‌خورد و شرایط به وفق مراد افراد پیش نمی‌رود، آن‌ها به‌جای هزینه کردن، تصمیم می‌گیرند که پول خرج نکنند.

گاهی مخارج زندگی افراد از میزان درآمدشان بیشتر می‌شود و افراد را درگیر انواع قسط یا قرض می‌کند.

اگر بتوانید به‌گونه‌ای برای زندگی‌تان تاثیر هوش مالی در بورس برنامه‌ریزی کنید که درآمدتان بیشتر از مخارجتان باشد هوش مالی بالایی دارید بودجه‌بندی نیاز به هوش مالی زیادی دارد.

خیلی از مردم بودجه‌بندی درست را بلد نیستند و بیشتر مثل یک فقیر بودجه‌بندی می‌کنند.

خیلی‌ها هستند که پول زیادی به دست می‌آورند اما هیچ‌وقت سرمایه زیادی ندارند؛ به این خاطر که بودجه‌بندی آن‌ها اشتباه است.

اینکه بتوانیم با هر میزان درآمد، زندگی خوبی داشته باشیم و در کنارش سرمایه‌گذاری کنیم، نیاز به هوش مالی بالایی دارد.

دو نوع بودجه داریم:۱-کسری بودجه ۲- مازاد بودجه

کسری بودجه:

متأسفانه عده‌ای از بودجه‌بندی، برای رفع کسری بودجه استفاده می‌کنند. کسری بودجه زمانی رخ می‌دهد که

میزان هزینه از درآمد بیشتر باشد. عده زیادی در شرایط کسری بودجه تلاش می‌کنند که هزینه‌هایشان را کاهش دهند.

اما باید بدانیم کاهش برخی هزینه‌ها مانند هزینه تبلیغات باعث کاهش فروش و حتی ورشکستگی می‌شود.

برای جبران کسری بودجه باید ابتدا روی افزایش سرمایه و پس‌انداز توجه کنید و درنهایت به پرداخت بدهی‌های خود بپردازید.

مازاد بودجه:

اگر بدانید چه زمانی خرج کنید و چه زمانی هزینه‌ها را کاهش دهید از هوش مالی برخوردارید و این هوش مالی بالا درنهایت منجر به مازاد بودجه می‌شود.

مازاد بودجه چیزی است که ثروتمندان بر روی آن تمرکز دارند یعنی پول در نظر گرفته‌شده، بیشتر از بودجه موردنیاز است.

برای حل بحران بودجه‌بندی دو راه وجود دارد.

۱- شما باید مخارجتان رو کم کنید.

۲- درآمدتان رو افزایش بدهید.

هر دو روش کمک می‌کند که مشکل کسری بودجه را برطرف کنید. اما کدام راه منطقی‌تر به نظر می‌رسد؟

مانند خیلی از افراد، رابرت کیوساکی اعتقاد دارد که در بلندمدت، افزایش درآمد راه‌حل بهتری هست.

هوش مالی ۴: اگر هوش مالی بالایی دارید، باید بتوانید پولتان را اهرم کنید

تقویت پول و اهرم کردن پول یعنی از میزان پول کمتر درآمد بیشتر داشته باشید. اهرم‌ کردن پول یکی از مهم‌ترین مسائل در کشورهایی مانند ایران است که با رکود اقتصادی سروکار دارند.

طبق نظر رابرت کیوساکی، بازده پول و سرمایه‌گذاری‌های شما با این سنجیده می‌شود که «چطور با اهرم سازی پول، ثروت شما زیادتر می‌شود؟

اغلب کسانی که هوش مالی بالایی دارند مقداری از درآمد خود را سرمایه‌گذاری می‌کنند.

یا اینکه پول قرض می‌گیرند یا وام دریافت می‌کنند برای بالا بردن مقدار نقدینگی، مثلاً با داشتن ۱۰۰ میلیون تومان در یک سرمایه‌گذاری یک‌میلیاردی شرکت کنید یا با گرفتن وام و قرض، قدرت پول نقد را افزایش دهید به این معنا که با داشتن یک سرمایه ۱۰۰ میلیونی و گرفتن ۲۰۰ میلیون وام یک سرمایه‌گذاری ۳۰۰ میلیونی انجام دهید و از شرایط رکودی برای افزایش سرمایه در مقابل قدرت پول نقد استفاده کنید.

اما دقت کنید اگر در کنترل سرمایه‌گذاری ضعیف عمل کنید، سرمایه‌گذاری خیلی خطرناک می‌شود.

سرمایه‌گذاری ۲ نوع است:

۱-سرمایه‌گذاری‌هایی که روی آن کنترل داریم ۲- سرمایه‌گذاری‌هایی که روی آن کنترل نداریم.

الف. انواع سرمایه‌گذاری که روی آن کنترل نداریم:

گاهی روی سرمایه‌گذاری‌هایی که می‌کنیم کنترل نداریم و این خیلی خطرناک است.

در ادامه به برخی از آن‌ها تاثیر هوش مالی در بورس اشاره می‌کنیم:

۱-برخی از سرمایه‌گذاری‌ها مانند ذخیره پول در بانک هستند که نیازمند هوش مالی و همچنین اطلاعات بالایی نیست و همه افراد می‌توانند که پول خود را درون صندوق‌ها قرار داده و سود اندک خود را بگیرند. اما این سرمایه‌گذاری‌ها زیاد به‌صرفه نیست مخصوصاً با تورم‌های الان و نوساناتی که قیمت‌ها دارد که در این روش افراد در شرایط رکود اقتصادی با کاهش ارزش سرمایه خود روبه‌رو می‌شوند

۲- افرادی هستند که بر روی افزایش ارزش ملک‌های خود از طریق بازار املاک حساب کرده‌اند.
این افراد پول زیادی قرض می‌گیرند تا سرمایه‌گذاری کنند روی مسکن، اما هیچ کنترلی بر روی بالا و پایین رفتن بازار مسکن ندارند. این موضوع نشان‌دهنده هوش مالی ضعیف است. بسیاری از این افراد با سقوط املاک و مستغلات، با شکست روبرو می‌شوند.

۳-سرمایه‌گذاری در بورس که در اینجا هم هیچ روش کنترلی روی پول نیست. همانند شرایطی که سال ۹۹ در بورس اتفاق افتاد. و افراد بدون اینکه کنترلی روی سرمایه داشته باشند، سرمایه‌گذاری کردند و وضعیت سختی اتفاق افتاد.

۴-سرمایه‌گذاری در بازار طلا و دلار نیز تحت کنترل سرمایه‌گذار نیست و خطرناک است.

ب-سرمایه‌گذاری‌هایی که روی آن کنترل داریم.

اگر بتوانید قدرت کنترل روی کارها رو داشته باشید، سرمایه‌گذاری، کار خیلی خوبی هست.

باید از سرمایه‌ها و نقدینگی‌ها برای سرمایه‌گذاری کم‌خطر استفاده کنید. باید طوری سرمایه‌گذاری کنید که روی آن تسلط داشته باشید مثل کسب و کارمان.

زمانی ما در کسب و کار کنترل داریم که نمودار عرضه و تقاضا را تحت تأثیر قرار دهیم. با انجام فروش مناسب می‌توانیم به‌نوعی کنترل نمودار تقاضا را به دست بگیریم.

هوش مالی ۵: هوش مالی شما با میزان اطلاعات مالی شما سنجیده می‌شود

برای بهبود اطلاعات مالی واقعیت را از اطلاعات جدا کنید. در اطراف ما خیلی از افراد هستند که در مورد موضوعات مختلف اظهارنظر می‌کنند و اطلاعاتی را به بقیه می‌دهند.

ولی شما باید بررسی کنید که این اطلاعات چقدر اعتبار دارد؟ یعنی از چه منبعی گفته شده و فردی که این اطلاعات را می‌دهد خودش ازنظر مالی در چه شرایطی هست.

اطلاعات یعنی اطلاعات واقعی نه نحوه تفکر شما و یا تکیه بر اطلاعاتی که دیگران به شما می‌دهند و عاقلانه نیست که تصمیمات مالی خود را بر اساس گفته‌های دیگران اتخاذ کنیم، به‌جز کسانی که واقعاً اطلاعاتی دست‌اول و موثق دارند.

نکات کلیدی در دریافت اطلاعات:

۱-در دریافت اطلاعات نسبت به گرایش‌های بازار آگاهی داشته باشید.

۲-شناخت قوانین و همچنین الگوها و روندها نیز بخش بسیار مهمی از داشتن اطلاعات مالی است.

۳-اطلاعات باید از منابع معتبر گرفته شود.

۴- اطلاعات باید به‌روز باشد.

نویسنده: سرکار خانم نرگس اسدی جنتی از دانش پذیران دوره چهارم تربیت کوچ حرفه‌ای کسب و کار ویدان