اختیار معامله و کاربرد آن

معاملات آپشن (Option) یا اختیار معامله چیست؟

زمانی که در بازارهای مالی معاملات انجام می‌شود؛ شخص خریدار در قیمت تعیین شده ملزم به خرید و شخص فروشنده ملزم به فروش است. اما نوع دیگری از قرارداد وجود دارد که معامله‌گران حق خرید این قرارداد را می‌پردازند و معاملات آپشن باز می‌کنند. در این نوع معاملات شخص قادر است در قیمتی که تعیین کرده است سهام و یا ارز دیجیتال را بخرد یا بفروشد و هیچ تعهدی در قبال انجام عمل خریدوفروش ندارد. این نوع معاملات برای کاهش ریسک در یک بازار پرریسک استراتژی مناسبی به نظر می‌آید.

اگر دوست دارید راجع به این نوع معاملات اطلاعات بیشتری کسب کنید و طرز استفاده و انواع استراتژی‌های رایج در این نوع معامله را یاد بگیرید با ما همراه باشید؛ پس از مطالعه مقاله نیز درصورت علاقه‌مندی می‌توانید دوره آموزش ارز دیجیتال پارسیان بورس را بررسی کنید که کاملا جامع بوده و صفر تا صد معامله در بازار کریپتوکارنسی را به شما آموزش خواهد داد!

معاملات آپشن چیست؟ نحوه کار آن‌ها چگونه است؟

در این بخش قصد داریم راجع به این موضوع که معاملات آپشن چیست صحبت کنیم و نحوه‌ی کار آن‌ها را بیان کنیم. درواقع این نوع معاملات که به اختیار خرید یا فروش نیز معروف هستند به معامله‌گر این امکان را می‌دهد بسته به نوع قراردادی که دارد با پرداخت پولی، حق اختیار خرید یا فروش یک سهام را در تاریخی معین داشته باشد. زمان رسیدن قرارداد او می‌تواند معامله را انجام داده یا انجام ندهد (بسته به نوع قرارداد این کار را می‌تواند قبل از رسیدن زمان قرارداد انجام دهد).

این نوع معاملات به دو نوع آمریکایی و اروپایی تقسیم‌بندی می‌شوند (این نوع تقسیم‌بندی ربطی به کشور امریکا و اروپا ندارد). تفاوت این دو نوع این است که در نوع اروپایی قرارداد آپشن فقط در روز معین شده به عمل می‌آید و شخص فقط در همان روز می‌تواند از اختیار خرید یا فروش خود استفاده کند. ولی در نوع امریکایی معامله‌گر می‌تواند حتی قبل از زمان تعیین شده قرارداد را لغو کند.

در این نوع معاملات آپشن یک خریدار و یک فروشنده معامله آپشن وجود دارد. خریدار معامله آپشن پولی در ازای حق اختیار خرید یا فروش به فروشنده معامله آپشن می‌پردازد. در ازای آن بسته به نوع قرارداد، در زمان یا قبل از سررسید قرارداد می‌تواند برخلاف نظر فروشنده از حق اختیار یا آپشن خود استفاده کند یا استفاده نکند. درواقع فروشنده در این نوع معاملات ریسک بیشتری نسبت به خریدار آن متحمل می‌شود. پس این نوع معاملات هم برای پوشش ضرر و یا برای سفته‌بازان کاربرد دارد.

انواع قراردادهای آپشن

قراردادهای آپشن به دو صورت خرید (call) و یا فروش (put) انجام می‌شوند. درواقع خریداران این نوع قراردادها پس از پرداخت کارمزد تعیین شده اختیار خرید و یا فروش را در زمان تعیین شده دارند.

اگر معامله‌گر معاملات آپشن خرید را خریداری کند در موقع مقرر می‌تواند سهم را خریداری کند برای مثال سهمی 50 دلار است معامله‌گر پیش‌بینی می‌کند سهم در یک هفته آینده صعودی خواهد بود. پس اختیار خرید را خریداری می‌کند. اگر در هفته آینده قیمت سهم 65 دلار شود معامله‌گر می‌تواند از اختیار خرید خود استفاده کرده و سهم را 50 دلار بخرد. اگر بر خلاف پیش‌بینی‌اش سهم نزولی باشد او می‌تواند از اختیار خود استفاده نکند و به اندازه کارمزد پرداختی ضرر می‌کند.

اگر معامله‌گر معامله اختیار فروش را خریداری کند در موقع مقرر می‌تواند سهم را بفروشد برای مثال سهمی 50 دلار است معامله‌گر پیش‌بینی می‌کند سهم در یک هفته آینده نزولی خواهد بود. پس اختیار فروش را خریداری می‌کند. اگر در هفته آینده قیمت سهم 35 دلار شود معامله‌گر می‌تواند از معاملات آپشن فروش خود استفاده کرده و سهم را 50 دلار بفروشد. اگر بر خلاف پیش‌بینی‌اش سهم صعودی باشد او می‌تواند از اختیار خود استفاده نکند و به اندازه کارمزد پرداختی ضرر می‌کند.

کاربردها و استراتژی‌های معاملات آپشن

از این نوع معاملات بیشتر برای کم کردن ریسک استفاده می‌شود. در برخی از مواقع معامله‌گران معامله‌هایی انجام می‌دهند که ریسک زیادی دارد که این کاهش ریسک به آنها کمک زیادی می‌کند. درواقع در ازای این کاهش ریسک مبلغی پرداخت می‌کنند و خود را از ضررهای زیاد بیمه می‌کنند. یکی از مواردی که معامله‌گران از معاملات آپشن استفاده می‌کنند پوشش ریسک یا هجینگ است که در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم.

برخی از معامله‌گران برای پوشش ریسک خود از این نوع معامله استفاده می‌کنند. معامله‌گری سهمی را خریداری می‌کند و ترس این را دارد که بازار برخلاف پیش‌بینی‌اش عمل کرده و جهت بازار برعکس شود. در این صورت او یک معامله آپشن برعکس پیش‌بینی که انجام داده باز می‌کند. در این صورت اگر بازار برخلاف روندی که مد نظرش بود پیش رفت با کمک اختیار از معامله آپشن ضرر خود را جبران می‌کند. اگر روند بازار طبق پیش‌بینی او پیش رفت آنگاه میزانی از سود خود را برای باز کردن معامله آپشن از دست داده است.

انواع معاملات خریدوفروش آپشن‌ها

خریدن آپشن کال یا خرید

معاملات آپشن خرید به دارنده این امکان را می‌دهد که یک اوراق بهادار را با قیمت اعلام شده تا تاریخ انقضا به قیمت تعیین شده خریداری کند. دارنده در صورت عدم تمایل به خرید دارایی، تعهدی به خرید دارایی ندارد. ریسک خریدار پول اولیه‌ای که برای خرید آپشن پرداخته است محدود می‌شود. نوسانات سهام تأثیری بر روی ندارد.

خریدارانی باید این آپشن را انتخاب کنند که نسبت به یک سهم خوش‌بین هستند و معتقدند که قیمت سهام قبل از تاریخ انقضای اختیار، از قیمت تعیین شده بالاتر می‌رود. اگر چشم‌انداز صعودی سرمایه‌گذار محقق شود و قیمت بالاتر از قیمت تعیینی افزایش یابد، سرمایه‌گذار می‌تواند از اختیار استفاده کند. در نتیجه سهام را با قیمت تعیین شده که پایین‌تر است خریداری کند و بلافاصله سهام را به قیمت فعلی بازار برای کسب سود بفروشد.

فروش آپشن کال یا خرید

فروش معاملات آپشن خرید به نوشتن قرارداد نیز (writing a contract) معروف است. فروشنده حق اختیار را دریافت می‌کند. به عبارت دیگر، خریدار کارمزد حق اختیار را به فروشنده در ازای دریافت یک اختیار خرید می‌پردازد. حداکثر سود از فروش حق اختیار زمانی است که موعد سررسید فرا می‌رسد. سرمایه‌گذاری که یک اختیار خرید را می‌فروشد، معتقد است بازار نزولی است و قیمت سهام پایه کاهش می‌یابد یا در مدت‌زمان سررسید قرارداد اختیار، نسبتاً نزدیک به قیمت معاملاتی تعیین شده باقی می‌ماند.

اگر قیمت سهم بازار در زمان انقضا برابر یا کمتر از قیمت تعیین شده باشد این گزینه برای خریدار بی‌ارزش به‌حساب آمده و منقضی می‌شود. فروشنده گزینه حق اختیار را به‌عنوان سود خود به جیب می‌زند. خریدار از این اختیار استفاده نمی‌کند؛ زیرا خریدار سهام را با قیمت بالاتر یا برابر با قیمت رایج در بازار خریداری نمی‌کند.

استراتژی در قرارداد اختیار معامله به چه معناست؟

استراتژی عبارت است از خرید یا فروش هم‌زمان چند قرارداد اختیار معامله با هم یا به‌همراه سهم پایه موضوع قرارداد، جهت پوشش ریسک، سودآوری بیشتر یا متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری. از انواع مختلف استراتژی‌ها در معاملات قرارداد اختیار معامله، می‌توان به استراتژی‌های ترکیبی متقارن اشاره کرد که شامل ترکیب‌های مختلف هر دو قرارداد اختیار خرید و قرارداد اختیار فروش صادره بر یک سهام خاص است.

‌استراتژی استرادل (straddle strategy)

از متداول‌ترین استراتژیهای ترکیبی متقارن، «استرادل» است. این استراتژی، بر دو نوع است: «استرادل خرید» و «استرادل فروش». استرادل خرید، خرید قرارداد اختیار خرید و قرارداد اختیار فروش یک دارایی را با قیمت توافقی و تاریخ انقضای یکسان در برمی‌گیرد. به‌طورکلی استراتژی استرادل، طبیعی‌ترین و مناسب‌ترین ‌استراتژی به هنگام پیش‌بینی نوسان شدید در قیمت‌ها است.

اگر قیمت دارایی در تاریخ انقضاء به قیمت توافقی قراردادها نزدیک باشد، استراتژی متقارن به زیان منجر می‌شود. اگر قیمت دارایی، نوسان شدیدی در اطراف قیمت توافقی (کاهش یا افزایش) داشته باشد، سرمایه‌گذار سود قابل‌توجهی به دست می‌آورد.

استراتژی استرادل چه زمانی مناسب است؟

استراتژی استرادل زمانی مناسب است که سرمایه‌گذار انتظار دارد قیمت دارایی نوسان زیادی داشته باشد، اما جهت نوسان(کاهش یا افزایش) را نمی‌داند. سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید که پیش‌بینی می‌کند قیمت یک دارایی که در حال حاضر ۶۹ ریال است، در سه ماه بعد با نوسان زیادی مواجه خواهد شد. سرمایه‌گذار با خرید یک قرارداد اختیار خرید و یک قرارداد اختیار فروش با قیمت توافقی ۷۰ ریال و با تاریخ انقضای سه ماه بعد، از استراتژی استرادل استفاده می‌کند.

فرض کنید هزینه قرارداد اختیار خرید چهار ریال و هزینه قرارداد اختیار فروش سه ریال باشد؛ بنابراین سرمایه‌گذاری اولیه مورد نیاز هفت ریال است. اگر در تاریخ انقضا، قیمت دارایی در ۶۹ ریال ثابت مانده است، هزینه این استراتژی ۶ ریال است، چون قرارداد اختیار خرید بی‌ارزش است، ولی قرارداد اختیار فروش یک ریال ارزش دارد و این‌یک ریال از هزینه اولیه کم می‌شود.

اگر قیمت دارایی به ۷۰ ریال افزایش یابد، زیان استراتژی هفت ریال است، این حداکثر زیانی است که متوجه سرمایه‌گذار است. اگر قیمت به ۹۰ ریال افزایش یابد، سود سرمایه‌گذار ۱۳ ریال و اگر قیمت به ۵۵ ریال کاهش یابد، سود او هشت ریال است.

استراتژی استرادل فروش، از طریق فروش اختیار خرید و اختیار فروش با قیمت توافقی و تاریخ پایان مهلت یکسان صورت می‌گیرد. البته این ‌استراتژی دارای ریسک بالایی است. چنانچه قیمت سهام در تاریخ انقضاء، نزدیک قیمت توافقی باشد، منجر به سودآوری قابل‌توجهی می‌شود. اما اختیار معامله و کاربرد آن چنانچه این دو قیمت باهم تفاوت زیادی داشته باشند، مقدار زیان نامحدود خواهد بود.

اختیار معامله چیست و چه کاربرد‌هایی دارد؟

اختیار معامله یکی از عباراتی است که در بازار‌های مالی به خصوص بازار سهام و آتی کالا کاربرد دارد؛ و در واقع سرمایه‌گذاران به عنوان یک گزینه برای کاهش ریسک معاملات و همچنین نوسان‌گیران با هدف کسب سود بیشتر از آن استفاده می‌کنند.

اختیار معامله یکی از عباراتی است که در بازارهای مالی به خصوص بازار سهام و آتی کالا کاربرد دارد؛ و در واقع سرمایه‌گذاران به عنوان یک گزینه برای کاهش ریسک معاملات و همچنین نوسان‌گیران با هدف کسب سود بیشتر از آن استفاده می‌کنند.

اما در حقیقت «اختیار معامله» یکی از روش‌های متداولی است که همه ما در زندگیمان بارها آن را به کار برده‌ایم، البته بدون اینکه با اصطلاح یا تعریف آن آشنا باشیم! مثلا هزینه یک پارکینگ خودرو روزی 20 هزار تومان است و شما آن را برای یک ماه اجاره و در همان ابتدا مبلغ 600 هزار تومان بابت 30 روز پرداخت می‌کنید؛ حال اختیار با شماست که کل 30 روز از آن جای پارک استفاده کرده یا فقط نیمی از ماه خودرو خود را در آن پارک کنید.

به هر حال صاحب پارکینگ مبلغی را بابت روزهایی که پارکینگ خالی بوده عودت نخواهد داد و از طرفی طی این 30 روز شما نگرانی بابت پارک خودرو نخواهید داشت و در هر ساعتی از روز می‌توانید خودرو خود را وارد پارکینگ کرده یا از آن خارج کنید. این نوع قرارداد را اصطلاحا «اختیار معامله» می‌گویند.

در ادامه با تعریف اختیار معامله در بازارهای مالی، کاربرد آن و همچنین مزایا و معایب این روش آشنا خواهیم شد.

تعریف اختیار معامله و کاربرد آن

اختیار معامله یا Option یک ابزار مشتقه در بازارهای مالی است و قراردادهای آن به دو نوع: اختیار خرید (Call Option) و اختیار فروش (Put Option) تقسیم می‌شوند؛ و همانطور که از نام آنها پیداست اختیار خرید یا اختیار فروش یک دارایی مشخص، از طرف فروشنده قرارداد به خریدار قرارداد اعطا می‌شود.

حتما می‌دانید که هر قراردادی شامل تعدادی مفاد غیرقابل حذف و همچنین شروطی است که دو طرف برای تضمین سود خود به درج و ثبت آنها می‌پردازند. قراردادهای اختیار معامله هم دارای چهار اصل غیر قابل حذف و دو سبک اروپایی و آمریکایی هستد.

در قرارداد اختیار معامله به سبک اروپایی، طرف خریدار تنها در زمان سررسید می‌تواند از اختیار خود استفاده کند، اما در قرارداد اختیار معامله آمریکایی، خریدار تا قبل از سررسید، هر زمانی که بخواهد می‌تواند از اختیار خود استفاده ‌کند و در واقع در سبک آمریکایی احتمال کسب سود بیشتر است و محبوبیت بالاتری دارد.

چهار اصل قرارداد اختیار معامله به شرح زیر است:

• نوع اختیار؛ اختیار خرید یا اختیار فروش (Call or Put Options)
• زمان سررسید؛ مدت زمانی که طی آن فرد می‌تواند از اختیار خود استفاده کند. (Expiration Date)
• قیمت اعمال؛ قیمتی که در قرارداد ذکر و خرید یا فروش با آن قیمت تضمین می‌شود. (Strike Price)
• قیمت خرید اختیار؛ مبلغی که در ابتدای معامله توسط خریدار به فروشنده پرداخت می‌شود. (Premium)

حال این دو سبک و چهار اصل ذکر شده را با ذکر مثالی توضیح می‌دهیم:

قیمت سهم X در حال حاضر 2000 تومان است و شما 1000 سهم تهیه می‌کنید (یعنی 2 میلیون تومان پرداخت کرده‌اید). پیش‌بینی می‌شود که طی 6 ماه آینده قیمت آن تا 4000 هزار تومان رشد کند، اما اطمینانی در اینباره وجود ندارد.

حال یک اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش همان سهام (با سررسید 6 ماه دیگر و قیمت تضمینی 4000 تومان) منتشر می‌شود. هر اختیار معامله و کاربرد آن برگ این قرارداد شامل 1000 سهم است و شما بابت خرید آن 100هزار تومان پرداخت کرده‌اید.

به عبارتی شما 100 هزار تومان پرداخت و در ازای آن یک قرارداد از شخصی دریافت می‌کنید که طی آن، فروشنده تضمین می‌کند 6 ماه دیگر سهم X را با قیمت 4000 تومان از شما بخرد، حال ممکن است در آن زمان قیمت سهم در بازار بیشتر یا کمتر از 4000 تومان باشد. در هر حال فرقی نمی‌کند، چون طی قرارداد شخص ملزم به پرداخت 4000 تومان بابت هر سهم است.

اما در این مرحله اختیار با شماست، اگر در 6 ماه آینده قیمت تا بیش از 4000 تومان رشد کند (مثلا 4200 تومان)، در این صورت شما با فروش سهام با قیمت 4000 تومان به آن فرد متضرر خواهید شد، پس از اختیار خود صرف نظر میکنید و به عبارتی قرارداد باطل خواهد شد. در این حالت 100 هزار تومانی که بابت قرارداد پرداخت کرده‌اید از بین می‌رود اما به هر حال می‌توانید 1000 سهمی که داشتید را با قیمت بالاتری در بازار بفروشید.

اما اگر پس از 6 ماه قیمت سهم در بازار کمتر از 4000 تومان باشد (مثلا 3700 تومان)، شما می‌توانید از اختیار خود استفاده کنید و سهامتان را با قیمت 4000 تومان به فرد مذکور بفروشید؛ در این سناریو شما سود قابل توجهی خواهید می‌برید و طرف دیگر قرارداد متضرر می‌شود.

در این مثال اگر در قرارداد ذکر شود که امکان فروش تنها پس از 6 ماه ممکن است و در این مدت هرچه‌قدر سهام نوسان داشته باشد، دارنده قرارداد اختیاری در استفاده از حق خود ندارد و تنها می‌تواند در زمان سررسید آن را بفروشد، سبک قرارداد اروپایی است.

اما اگر قرارداد فاقد چنین شرطی باشد و دارنده آن طی 6 ماه هر زمانی که حس کند سهمش به بالاترین قیمت ممکن رسیده است بتواند سهام خود را بفروشد، سبک اختیار معامله آمریکایی است. با این وجود احتمالا متوجه دلیل محبوبیت سبک آمریکایی شده‌اید.

در مثال بالا، «نوع اختیار» Put Option یا اختیار فروش است؛ «زمان سررسید» 6 ماه تعیین شده، «قیمت اعمال» 4000 تومان و «قیمت خرید اختیار» 100 هزار تومان است. دقت کنید قیمت خرید اختیار چیزی شبیه مبلغی است که برای عقد قرارداد پرداخت می‌شود. حال اگر سبک قرارداد اروپایی باشد این مبلغ پایین‌تر و اگر سبک آمریکایی باشد قیمت بالاتر خواهد بود.

مزایا و معایب قرارداد اختیار معامله

در قراردادهای اختیار معامله هر دو طرف با هدف کسب سود بیشتر و کاهش ریسک دست به چنین اقدامی می‌زنند؛ یک طرف قرارداد از تاریخ سررسید استفاده کرده و به اصطلاح برای خود زمان می‌خرد تا بتواند در بهترین فرصت ممکن سهمش را بفروشد و سود خوبی کسب کند. طرف دیگر معامله که از آینده بازار مطمئن نیست سعی می‌کند با ثبت «قیمت اعمال» پایین‌تر یا بالاتر (بسته به نوع قرارداد)، از طریق «قیمت خرید اختیار» کسب سود کند.

در واقع قرارداد اختیار معامله صرفا به عنوان یک مزیت (option) به خصوص در بازار آتی کالا به حساب می‌آید؛ و شاید تنها مشکل آن را بتوان «امکان ایجاد نوسان در بازار» در نظر گرفت. همانطور که در قبل ذکر شد، در سبک آمریکایی یک طرف قرارداد می‌توانست از نوسان بازار استفاده کند و در بهترین زمان سهامش را بفروشد؛ این کار به خودی‌ خود اشکالی ندارد؛ اما گاهی نوسان‌گیران با ایجاد حباب و قیمت غیرواقعی در بازار سهمشان را با قیمتی بیش از ارزش واقعی‌اش می‌فروشند و پس از بازگشتن قیمت به حد واقعی، طرف دیگر متضرر خواهد شد.

سخن آخر

اگر چه ممکن است شما به عنوان یک سرمایه‌گذار تازه‌وارد با نقدینگی کمتر، جذب این نوع قراردادها شوید و تصور کنید که با پرداخت مبلغ کمی در این لحظه، سود خوبی در آینده کسب خواهید کرد و حتی در صورت متضرر شدن تنها مبلغ «قیمت خرید اختیار» را از دست می‌دهید؛ اما در حقیقت این قراردادها بر پایه پیش‌بینی آینده بازار و توسط تحلیل‌گران حرفه‌ای پدید آمده‌اند و سرمایه‌گذاری در آنها چنان که به نظر می‌آید ساده نخواهد بود.

بهترین زمان برای استفاده از قرارداد اختیار معامله ، وقتی است که شما به درک خوبی از بازار بورس رسیده و همچنین روش‌های تحلیلی را آموخته باشید و بتوانید خودتان بدون تکیه بر شایعات و سیگنال‌ها، آینده سهمی را پیش‌بینی کنید. ما در آگاه اینوست به شما کمک میکنیم گامی مطمئن در جهت مدیریت دارایی های خود بردارید.

اختیار خرید و فروش سهم به چه معناست؟ استراتژی استرادل در قرارداد اختیار معامله

معامله گران در بازار سرمایه همواره به دنبال راهی هستند که ریسک را در معاملاتشان به حداقل برسانند. یکی از روش‌هایی که می توان از اختیار معامله و کاربرد آن طریق آن ریسک معاملات را کاهش داد، اختیار معاملات است. اختیار معامله به دو صورت اختیار فروش و اختیار خرید در دسترس است. سهامداران می توانند با استفاده از اختیار خرید از ریسک معاملات خود بکاهند و با خیال آسوده تری به سرمایه گذاری در بازار بورس بپردازند. با ما همراه باشید تا در ادامه به طور مفصل به تمامی ابعاد اختیار معامله بپردازیم.

تعریف اختیار معامله

اختیار معامله، قراردادی است بین خریدار و فروشنده که در آن، خریدار مبلغ معینی را پرداخت کرده و در قبال آن این اختیار را دارد که در زمان مشخص با قیمت توافق شده، کالای مشخصی را در آینده با فروشنده معامله نماید. در این صورت فروشنده موظف است زمانی که خریدار درخواست می دهد، قرارداد را اجرا نماید.

اختیار معامله، توافقی برای آینده

به طور کلی، قرارداد اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده بوده که تعیین کننده‌ی اختیار معاملات در سهام شرکت‌های مختلف بورسی، بورس اوراق بهادار است.
براساس اختیار معامله، خریدار به عنوان دارنده ی قرارداد، برای اجرای قرارداد کاملا مختار (بدون اجبار و یا تعهدی) است. چنانچه از قرارداد خود منصرف شود، تنها مبلغی که بابت قرارداد پرداخت نموده است را از دست می دهد. از طرفی فروشنده در صورتی که خریدار درخواست نماید، ملزم است قرارداد را اجرا نماید.

اختیار خرید

اختیار خرید در انگلیسی Call Option نامیده می شود، در لغت به معنای خرید به شرط اختیار است. اختیار خرید، قراردادی است که در آن خریدار کالای مشخصی را با قیمت مشخص قبل از موعد تاریخ سررسید حق دارد بخرد ولی اجباری برای خرید نیست.

در قرارداد اختیار خرید، خریدار زمانی که قیمت کالا تا قبل از زمان سررسید بالاتر از قیمت توافق شده در قراداد باشد به سود خواهد رسید. در این زمان است که شخص (خریدار) نسبت به خرید کالا اقدام می نماید. در قرارداد ذکر شده، فروشنده هر زمانی که خریدار تصمیم گیرد که قرارداد را اجرا نماید، موظف است که قرارداد را اجرا کرده و کالای موردنظر را بفروشد.

به مثال زیر توجه کنید:
سرمایه گذاری می‌خواهد قرارداد اختیار خرید شرکت y را خریداری نماید. هر سهم شرکت y در حال حاضر 1100 ریال است. همچنین قیمت سهام در قرارداد برابر با 1300 ریال و زمان سررسید 31 اردیبهشت ماه باشد و ارزش سهام قبل از 31 اردیبهشت ماه به 1650 می رسد. خریدار در این حالت می تواند از حق خود استفاده کرده و سهام را با مبلغ قید شده در قرارداد (1300 ریال) خریداری نماید. در این صورت، خریدار به ازای هر سهم 350 ریال سود می کند. بیایید حالت عکس این قضیه را در نظر بگیریم. زمان سررسید قرارداد فرا می رسد و ارزش سهام هنوز از 1300 ریال بالاتر نرفته است. در این حالت خریدار نه تنها سود نمی کند، بلکه ضرر هم می کند (مثلا هم سهم 1200 ریال باشد، خریدار باید هر سهم را بر اساس قرارداد 1300 ریال خریداری نماید. در این صورت او به اختیار معامله و کاربرد آن ازای هر سهم 100 ریال ضرر خواهد کرد). در این مواقع خریدار از حق خود استفاده نکرده و در موعد قرارداد، باطل خواهد شد.

نماد اختیار معامله خرید

نماد قرارداد اختیار معامله سهام در بورس تهران به روش زیر تعیین می شود:

اختیار فروش

اختیار فروش در انگلیسی Put Option نامیده می شود، در لغت به معنای فروش به شرط اختیار است. اختیار فروش یعنی شخص حق فروش (بدون الزام و حتمی) تعداد معلومی از کالایی را مانند سهام یک شرکت در یک قیمت و زمان معین داشته باشد. درواقع اختیار فروش در مقابل اختیار خرید قرار دارد و شخصی که قرارداد اختیار فروش را خریداری می کند، وضعیت بازار را به سمت کاهش قیمت پیش بینی کرده است.

به مثال زیر توجه کنید:
سرمایه گذاری سهام ایران خودرو را به ارزش 7265 ریال خریداری نموده است. او بر اساس بررسی هایی که بر روس هام انجام داده است، پیش بینی می کند که تا 3 ماه آینده ارزش هر سهم این شرکت به 7150 کاهش پیدا خواهد کرد و به ازای هر سهم 115 ریال سود خواهد کرد. در این شرایط، سرمایه گذار با پرداخت 90 تومان، اختیار فروش سهام ایران خودرو را خریداری می نماید.

چند اصطلاح که در اختیار فروش به کار می رود:

“با قیمت” زمانی به کار اختیار معامله و کاربرد آن برده می شود که قیمت سهام کمتر از قیمت اعمال باشد. در این مواقع پیشنهاد می شود اختیار فروش قبل از انقضا اعمال شود.

“بی قیمت” به زمانی گفته می شود که قیمت اعمال کمتر از قیمت سهام باشد. در این شرایط بهتر است اختیار فروش اصلا اعمال نشود.

“به قیمت” زمانی کاربرد دارد که قیمت سهام برابر با قیمت اعمال باشد.

مزایای قرارداد اختیار معامله

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

اختیار معامله مزایای زیادی دارد. در این بخش به تعدادی از این مزایا اشاره خواهیم کرد.

1– کاهش ریسک: با خرید قراردادهای اختیار معامله یک کالا در عوض خود کالا، ریسک آن معامله کاهش خواهد یافت. درواقع در این نوع معاملات تنها ضرری که معامله گر می تواند داشته باشد، مبلغی است که بابت خرید اختیار معامله پرداخت می کند. به عبارت دیگر، اختیار معامله به عنوان وسیله برای مدیریت ریسک بکار برده می شود تا در مقابل نوسانات نامطلوب قیمتی، ریسک معامله کاهش یابد.

2- کسب درآمد: سرمایه گذار با فروش قراردادهای اختیار معامله خود می تواند درآمد خود را فراتر از بازدهی سهام و سود تقسیمی ببرد. درواقع یکی از ساده ترین راهکارهای معاملاتی همان فروش اختیار معامله است.

3- اهرم مالی: قراردادهای اختیار معامله باعث می شود که سرمایه گذار در قبال نقدینگی کمتر، سود یا زیان چند برابر مبلغ پرداختی داشته باشد.

4- تنوع در پرتفوی:اختیار معامله به عنوان یک کالای مشتقه، می تواند باعث تنوع در سبد سرمایه گذاری سهامدار شود.

5- بکارگیری زمان به منظور تصمیمات آتی: در قراردادهای اختیار معامله، سرمایه گذار می تواند با پرداخت بخشی از قیمت سهم، جریان نقدی خرید و یا فروش خود را ثابت کرده و تا زمان سررسید تاریخ قراداد، تصمیمات درستی را بگیرد.

6- رسیدن به سود از طریق نوسانات قیمتی سهام: در این نوع از قرادادها، سرمایه گذار می تواند بدون خرید سهم پایه، از نوسانات قیمتی آن نفع ببرد.

تعریف مشتقه در اختیار معامله

“مشتقه” بودن یعنی قیمت کالایی به قیمت کالایی دیگر وابسته و یا از آن مشتق شده است. مانند آبمیوه که از میوه مشتق شده است. اختیار معامله هم از اوراق بهادار مالی مشتق شده است. یعنی قیمت آن به قیمت کالایی دیگر وابسته است. انواع مختلفی از اوراق بهادار به عنوان مشتق درنظر گرفته می شود. مانند پیمان های آتی و قرارداد های معاوضه.

چگونگی اعمال اختیار معاملات

نحوه اعمال اختیار معاملات به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

• قرارداد اختیار معامله اروپایی: در این نوع از قراردادهای اختیار معامله، امکان اعمال توسط خریدار اختیار معامله تنها در زمان سررسید قرارداد وجود دارد.
• قرارداد اختیار معامله امریکایی: در قرارداد اختیار معامله امریکایی بر خلاف نوع اروپایی، امکان اعمال از سوی خریدار در هر زمانی از بازه ی زمانی قرارداد تا موعد سررسید وجود دارد.

استراتژی استرادل

در ابتدا به تعریفی کوتاه از استراتژی توجه نمایید. استراتژی در واقع به خرید یا فروش چند اختیار معامله به صورت هم زمان با یکدیگر و یا همراه با سهم پایه موضوع قرارداد گفته می شود. استراتژی در اختیار معامله به عنوان وسیله ای برای پوشاندن ریسک، تنوع بیشتر در پرتفوی و همچنین جهت افزایش سود دهی به کار برده می شود.

یکی از استراتژی‌هایی که در معاملات اختیار معامله به کار برده می شود، استراتژی های ترکیبی متقارن هستند. این نوع از استراتژی‌ها شامل ترکیبی مختلفی از هر دو قرارداد خرید و فروش برای یک سهام خاص می باشد. یکی از رایج ترین استراتژی های ترکیبی متقارن که در این بازار مورد استفاده قرار می گیرد، «استراتژی استرادل» است.

انواع استراتژی اختیار معامله و کاربرد آن استرادل

استراتژی استرادل به دو دسته تقسیم می شود:

1- استرادل خرید: خرید قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش از سهامی با قیمت توافقی و تاریخ پایان مهلت یکسان. در این استراتژی، چنانچه قیمت سهام به قیمت توافق شده نزدیک باشد، شخص ضرر زیادی را متحمل خواهد شد. در مقابل، درصورتی که ارزش سهام حول قیمت توافقی نوسانات شدیدی داشته باشد، سرمایه گذار سود بسیاری در این معامله خواهد داشت.

2- استرادل فروش: فروش قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش با قیمت توافقی و تاریخ پایان قرارداد یکسان. در این نوع استراتژی بر خلاف استراتژی استرادل خرید، درصورتی که ارزش سهام به قیمت توافقی نزدیک باشد، سرمایه گذار سود قابل توجهی به دست خواهد آورد. در مقابل، هرچه دامنه نوسانات سهام بیشتر باشد، میزان ضررهای شخص نیز به همان میزان افزایش خواهد یافت.

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

قرارداد اختیار معامله چیست؟

در یک معامله بین خریدار و فروشنده، خریدار می‌تواند با پرداخت مبلغی از پیش تعیین شده، اختیار قراردادی را به دست آورد که طی آن، در هر زمانی در آینده (که محدوده این زمان در قرارداد مشخص می‌شود)، کالای مورد نظر را با قیمتی که در زمان عقد این قرارداد تعیین کرده‌اند، می‌تواند از فروشنده درخواست کند. فروشنده نیز ملزم به احترام به این قرارداد است و باید آن کالا را با همان قیمت تعیین شده در اختیار خریدار قرار دهد.
تعریف قرارداد اختیار معامله در سایت ویکی‌پدیا به این صورت آمده است:
“قرارداد اختیار معامله یا آپشن (option)، (به انگلیسی: call option) قراردادی است، بین خریدار و فروشنده، به‌نحوی که خریدار از فروشنده اختیار معامله، حق خرید یا فروش یک دارایی را در یک قیمت معین، خریداری می‌کند. در اینجا نیز همانند تمام قراردادها، هر طرف، امتیازی را به طرف مقابل اعطاء می‌کند، خریدار به فروشنده مبلغی تحت عنوان حق شرط پرداخت می‌کند، که در واقع همان قیمت اختیار معامله می‌باشد. فروشنده نیز حق خرید یا فروش دارایی مذکور را، در یک قیمت معین، به خریدار اعطاء می‌نماید.”
بر اساس قرارداد اختیار معامله، طرفین برای انجام معامله‌ای در آینده به توافق می‌رسند. معامله به این صورت خواهد بود که خریدار می‌تواند در موعد مشخص شده در قرارداد و با پرداخت مبلغی که در قرارداد ذکر شده، حق خرید یا فروشِ دارایی مندرج را به خود اختصاص دهد. فروشنده نیز، در برابر گرفتن هزینه از پیش تعیین شده و دادن این اختیار به خریدار در زمان عقد قرارداد، حاضر به فروش دارایی مشخص، بر طبق محتوای قرارداد است.
همان‌طور که در تعریف قرارداد اختیار معامله خواندیم، اختیار استفاده از حق خریدار، با خود اوست و هیچ اجباری برای انجام قرارداد را ندارد. اگر خریدار از درخواست حق خود امتناع ورزد و قرارداد را اجرا نکند، مبلغی که برای خرید این حق پرداخت کرده است را از دست می‌دهد. هم‌چنین اگر خریدار بخواهد معامله را انجام بدهد، فروشنده ملزم به قبول معامله و اجرای قرارداد است.

مزیت های قراردادهای اختیار معامله چیست؟

۱٫ اهرم مالی:
یکی از مزایای این نوع قراردادهای از پیش تعیین شده این است که سرمایه‌گذاران می‌توانند با توجه به میزان نقدینگی خود، مدیریت مالی لازم را انجام داده و طی یک دوره ی زمانی مشخص، سود و زیان خریدهای خود را چند برابر کنند.
مثالی برای توان اهرم مالی قراردادهای اختیار معامله:
(یکی از بهترین نمونه‌ها برای مثال در مورد قرارداد اختیار معامله، بازار بورس و سهام شرکت‌های بزرگ است. زیرا به راحتی می‌توان این قابلیت را مشاهده کرد.)
یک خریدارِ مشتاق به خرید سهام شرکت توسعه معادن، اقدام به پرداخت ۱۰،۰۰۰ ریال به عنوان “اختیار خرید” می‌کند. این اختیار خرید همان قرارداد اختیار معادله است. خریدار با این ۱۰،۰۰۰ ریال، اختیار خریدن ۵ هزار سهم شرکت توسعه معادن را در دست گرفته است. که یک قیمت و زمانِ توافقی هم خواهد داشت. یعنی با قیمت ۵،۰۰۰ ریال و زمان سررسید سه ماهه، این اختیار خرید را به دست آورده است.
با گذر زمان و تغییر سود سهام شرکت توسعه معادن، قیمت هر سهم به ۶،۰۰۰ ریال رسیده است.
حال این خریدار (که هنوز فقط “اختیار خرید” را خریده است.) با اهرم کردن این اختیار، مبلغ
(۵۰۰۰-۶۰۰۰) *۵۰۰۰= ۵۰،۰۰۰ ریال سود کرده است و فروشنده سهام شرکت توسعه معادن موظف به پرداخت این هزینه است.

۲٫ سودسازی از نوسانات قیمتی سهم:
زمانی که یک خریدار، اختیار معامله‌ای را در دست داشته باشد، بدون داشتن سهم پایه می‌تواند از سودی که سهم ایجاد کرده است نفع ببرد و همین امر به تنهایی یکی از دلایل علاقه خریداران سهام به قرارداد اختیار است.

۳٫ درآمدزایی:
حال که این اهرم مالی در اختیار یک خریدار قرارداد اختیار معامله قرار گرفته است، او می‌تواند از این فرصت خود بهترین استفاده را ببرد. زمانی که این قرارداد در اختیار یک خریدار است، می‌تواند آن را با قیمت و شرایط پیشنهادی خود، به همان سهام و یا هر سرمایه‌گذار دیگری بفروشد و خود نیز از اصل معامله کنار رود. این روش می‌تواند حتی ریسک مبلغ اولیه ی خریدار را هم از بین ببرد.

۴٫ کمتر کردن ریسک:
چیزی که بیشتر از همه، در راه سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران مشکل ساز می‌شود، پذیرفتن ریسک و خطرِ معامله مورد نظرشان است.
در سرمایه‌گذاری همواره یک ریسک بالقوه ای وجود دارد که بعضا باعث مشکلات و از بین رفتن سرمایه‌های کلان می‌شود ولی دیگر مزیت قرارداد اختیار معامله، کاهش دادن همین ریسک به یک میزانِ حداقلی می‌باشد. و این میزان، همان مبلغ پرداختی برای خرید قرارداد اختیار معامله است.
با این روش، ریسکِ هر معامله از ابتدا کاملا مشخص خواهد بود و بازه این خطر هم توسط خود خریدار تعیین می‌شود، به همین دلیل پوشش ریسک به طور کامل صورت می‌گیرد.

۵. بهره‌گیری از زمان برای تصمیم‌های آینده:
قرارداد اختیار معامله، این امکان را به سرمایه‌گذار می‌دهد تا تنها با پرداخت درصدی از ارزش سهم، قیمت خرید یا فروش آن سهم در آینده را از حالا مشخص کند و تا موعد مقرر بتواند تصمیم مناسبی بگیرد.
۶. فراهم سازی امکان سرمایه‌گذاری متنوع:
اختیار معامله برای سرمایه‌گذار، حکم یک دارایی مجزا دارد و به همین سبب می‌توانند باعث تنوع در سرمایه‌گذاری شود.

دانلود رایگان کتاب آموزش قرارداد اختیار معامله

شرکت بورس کالای ایران یک فایل آموزشی برای افزایش اطلاعات علاقه‌مندان به قرارداد اختیار معامله منتشر کرده است.