اصطلاحات بورسی

آشنایی با مفهوم چند اصطلاح پرکاربرد بورس

موفقیت در بورس مستلزم وجود چند فاکتور است ،هوش متوسط، آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات، شرکت در کلاس های مربوط و کسب تجربه.

برای حضور در بورس کافی است سرمایه اندکی در اختیار داشته باشید و با یک بررسی مناسب کار را شروع کنید هر تجربه جدید می تواند راهنمایی باشد که خیلی زود شما را به نتیجه مطلوب برساند.

در این گزارش شما را با برخی از مرسوم ترین اصطلاحات بورسی که کاربرد زیادی دارند آشنا می کنیم.

بازار عادی: یکی از بازارهای سامانه معاملات است که در آن معاملات عادی اوراق بهادار بر اساس مقررات مربوط، انجام می شود.

بازار معاملات عمده: یکی از بازارهای سامانه معاملات است که در آن معاملات عمده اوراق بهادار بر اساس مقررات مربوط، انجام می شود.

توقف نماد: جلوگیری از انجام معامله یک ورقه بهادار برای مدت محدود است.

تعلیق نماد: جلوگیری از انجام معامله یک ورقه بهادار تا رفع دلایل تعلیق است.

حجم سفارش: تعداد ورقه بهاداری است که در قالب یک سفارش، وارد سامانه معاملاتی می شود.

حراچ پیوسته: شیوه ای است که بر اساس آن به محض تطبیق قیمت سفارش های وارد شده به سامانه معاملاتی، معامله انجام می شود.

حراج ناپیوسته (Auction): شیوه ای است که بر اساس آن پس از ورود سفارش ها به سامانه معاملات، معامله بر اساس قیمت نظری گشایش (TOP) انجام می شود.

دامنه نوسان روزانه قیمت: دامنه نوسان قیمت اوراق بهادار قابل معامله در بورس است که نسبت به قیمت مرجه تعیین می شود و ورود سفارش ها در هر روز صرفا در دامنه قیمت، مجاز است.

سهام پایه: عبارت از مجموع تعداد سهام ثبت شده ناشر پذیرفته شده در بورس است. در محاسبه تعداد سهام پایه، سهام جدیدی که در مرحله پذیره نویسی یا ثبت قانونی قرار دارند نیز لحاظ می شوند.

قیمت پایه: قیمت مشخص و بدون قید و شرطی است که توسط فروشنده برای عرضه سهام در معاملات عمده تعیین و از طریق گارگزار فروشنده به بورس اعلام می شود و مبنای رقابت در معاملات عمده می باشد.

قیمت مرجع: قیمت پایانی سهم یا قیمت تعدیل شده پایانی در روز معاملاتی قبل، حسب مورد است که توسط بورس محاسبه می شود.

قیمت تعدیل شده پایانی: قیمتی است که پس از اعمال اثر تغییرات سرمایه و یا تقسیم سود نقدی در قیمت پایانی محاسبه می شود.

قیمت نظری گشایش (TOP): قیمتی است که در مرحله اصطلاحات بورسی گشایش، بر اساس سفارش های ثبت شده با استفاده از ساز و کار حراج، توسط سامانه معاملاتی محاسبه و معاملات مرحله گشایش با آن قیمت انجام می شود.

معامله عمده: معامله ای ست که تعداد سهام یا حق تقدم قابل معامله در آن در شرکت هایی که سهام پایه آن ها بیش از سه میلیارد عدد است، بزرگتر یا مساوی یک درصد سهام پایه و در شرکت هایی که سهام پایه آن ها کمتر یا مساوی سه میلیارد عدد است، بزرگتر یا مساوی 5 درصد باشد.

معاملات عمده شرایطی: معامله عمده ای است که تسویه وجوه آن با شرایط اعلامی در اطلاعیه عرضه عمده بر اساس ضوابط و مقررات مربوطه انجام می شود.

ناشر پذیرفته شده: ناشری است که اوراق بهادار آن در بورس پذیرفته شده است.

واحد پایه سفارش (LOT): تعداد مشخصی از اوراق بهادار است که حجم سفارش وارده به سامانه معاملاتی باید مضرب صحیحی از آن باشد.

معرفی ۲۰ مورد از پرکاربردترین اصطلاحات و مفاهیم بورس

آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم پرکاربرد بورس یکی از ضروری‌ترین مواردی است که هر سرمایه‌گذاری باید انجام دهد. اینکه صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی چه تعریفی دارند یا توجه به شاخص کل چه کمکی به سرمایه‌گذار یا معامله‌گران بورس می‌کند، از جمله مواردی هستند که باید برای سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم در بورس با آ‌ن‌ها آشنا باشید. در ادامه این مطلب به‌طور اجمالی ۲۰ مورد از پرکاربردترین اصطلاحات و مفاهیم بورس ‍ را با هم مرور می‌کنیم.

۱- شاخص کل

در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته می‌شود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به‌عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته‌ شده در بورس است، به‌عبارت‌دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. برای درک ساده‌تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکت‌های بورسی به تعداد مساوی خریداری کنید. در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبدسهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند، محاسبه می‌کند.

۲- صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس(ETF)

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس ETF یا Exchange Tradable Found نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که از دارایی‌های متنوع تشکیل ‌شده و واحدهای آن در طول روز همانند سهام در بازار معامله می‌شود و ساختاری شبیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند؛ یعنی شما در طول ساعات و روزهایی که بازار معاملات سهام باز است، می‌توانید یک یا چند واحد از یک صندوق ETF را بخرید، یا چند واحد از آن را بفروشید. شما با خرید واحدهای‌ETF، پول خود را در صندوقی سرمایه‌گذاری می‌کنید که با استفاده از یک تیم مدیریت حرفه‌ای سعی می‌کند تا با تشکیل پرتفویی از سهام و انواع اوراق بهادار سود کسب کند.

۳- صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک(Mutual Funds) یکی از مهم‌ترین سازوکارهای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی هستند که شرایط بازار را ازنظر ریسک و بازده برای سرمایه‌گذاران مختلف به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران مبتدی مساعدتر می‌کنند. لازم است بدانید در کشورهای پیشرفته معمولا افراد اوراق بهادار را مستقیما معامله نکرده و در عوض پول‌های خود را در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌گذاری می‌کنند. ایده اصلی این صندوق‌ها یک‌کاسه کردن پول‌های کوچک و سرمایه‌گذاری آن‌ها توسط یک گروه از مدیران با تجربه و حرفه‌ای است.

۴- صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی

هدف صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص‌(Index fund) انطباق پرتفوی سرمایه‌گذاری با شاخص بازار سهام است. یک صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، الزاماً منابع خود را براساس الگوی تعیین‌ شده برای یکی از شاخص‌های موجود در بازار، سرمایه‌گذاری می‌کند. شاخص مذکور می‌تواند شاخص کل یا یکی دیگر از شاخص‌های بازار سهام باشد. در این صندوق‌ها تنها زمانی خریدوفروش سهام ضرورت می‌یابد که وجهی به‌واسطه ورود سرمایه‌گذار جدید اضافه یا به دلیل خروج یک سرمایه‌گذار کم شود. مزیت اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، هزینه‌های نسبتاً پایین آن‌ و حذف ریسک مدیریت صندوق‌ است.

۵- سبدگردانی (Separately managed account)

سبدگردانی، همان‌طور که از نامش پیداست، چیدمان صحیح دارایی‌ها در قالب یک سبد مشخص است که مالکیت آن کاملاً متعلق به سرمایه‌گذار بوده و میزان هر یک از دارایی‌ها و زمان خریدوفروش آن‌ها نیز به‌دقت توسط سبدگردان تعیین و پایش می‌شود. ارائه این خدمت‌ مالی به اصطلاحات بورسی سرمایه‌گذاران در جهان قدمتی بیش از نیم‌قرن دارد، اما در بازار نوپای ایران پس از تجربه ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، اخیرا «سبدگردانی» مورد توجه قرار گرفته است؛ هرچند تا پیش‌ازاین نیز تجربه سبدگردانی به‌طور غیررسمی در یک دهه اخیر در بورس تهران وجود داشته است. سبدگردانی فرآیندی است که طی آن فرد خبره در امر سرمایه‌گذاری با همکاری تیمی از تحلیل‌گران حرفه‌ای و بر‌اساس خصوصیات، سطح ریسک‌پذیری و سرمایه هر سرمایه‌گذار، سبدی مناسب از دارایی‌های سهام، اوراق مشارکت اصطلاحات بورسی و سکه طلا برای او تشکیل داده و به‌صورت مستمر بر آن نظارت و اعمال مدیریت می‌کند.

همچنین، با توجه به تغییر عوامل اثرگذار بر محیط سرمایه‌گذاری، تصمیمات لازم در جهت رسیدن به اهداف سبد و افزایش ارزش آن از طرف مدیر اتخاذ می‌شود.

۶- تحلیل تکنیکال و بنیادی

تحلیل بنیادی (Fundamental Analysis)‌ به دنبال محاسبه ارزش ذاتی هر سهم است و به این منظور به مطالعه هر چیزی، از وضعیت کلی اقتصاد و صنعت تا وضعیت مالی شرکت و مدیریت آن می‌پردازد؛ اما تحلیل تکنیکال(Technical Analysis)‌ از طریق مطالعه آمارهای فعالیت بازار مانند قیمت و حجم معاملات، به دنبال شناسایی الگوها و روندهایی است که نشان‌دهنده‌ حرکت آینده یک سهم به آن‌سو هستند. تحلیلگران بنیادی در جست‌و‌جوی این هستند که ارزش ذاتی سهام چقدر است و براساس دانسته‌های بنیادی اقدام به خرید و فروش و کسب سود می‌کنند؛ درحالی‌که تحلیلگران تکنیکال بر این باورند که کلیه اطلاعات در قیمت سهام نهفته است و با تشخیص روندها و الگوها می‌توان به سود رسید.

۷- اوراق بدهی

اوراق بدهی مانند اوراق قرضه دولتی و شرکتی، گواهی سپرده نوعی ابزارهای بدهی هستند که با شرایط معین بین دو طرف معامله می‌شوند. به‌بیان‌دیگر اوراق بدهی اسناد یا اوراق بهاداری هستند که به‌موجب آن شرکت انتشاردهنده متعهد می‌شود مبالغ مشخصی(بهره سالانه) را در زمان‌هایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص(سررسید) اصل مبلغ را بازپرداخت کند. دارنده اوراق به‌عنوان بستانکار حق دریافت اصل و بهره آن را دارد، ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد. خریدار این نوع اوراق در واقع به شرکت‌های بزرگ و دولت وام می‌دهد و با کمک آن سود ثابتی را به دست می‌آورد.

۸- پرتفوی (Portfolio)

پرتفوی یک واژه فرانسوی و به‌ظاهر خیلی پیچیده است، اما مفهوم کاملاً واضحی در بورس داشته و به مجموعه یا سبدی از دارایی‌های مالی گفته می‌شود. به‌بیان‌دیگر پرتفوی ترکیبی مناسب از سهام یا سایر دارایی‌هاست که یک سرمایه‌گذار آن‌ها را خریداری کرده ‌است. هدف از تشکیل پرتفوی سهام یا سبد سهام، کاهش ریسک غیرسیستماتیک سرمایه‌گذاری است؛ بدین ترتیب، سود یک سهم می‌تواند ضرر سهام دیگر را جبران کند. پرتفوی به‌صورت مستقیم توسط سرمایه‌گذاران نگهداری شده یا به‌وسیله سبدگردان‌های حرفه‌ای‌ مدیریت می‌شود. بازده سرمایه‌گذاری در پرتفوی معادل بازده متوسط آن پرتفوی خواهد بود؛ اما ریسک پرتفوی به‌دلیل کاهش ریسک غیرسیستماتیک در غالب موارد کمتر از متوسط ریسک سهام داخل سبد است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و شرکت‌های سرمایه‌گذاری نمونه‌هایی هستند که به‌صورت پرتفوی سرمایه‌گذاری می‌کنند و برای قیمت‌گذاری آن‌ها مهمترین عامل ارزش خالص پرتفوی این شرکت‌هاست.

۹- دارایی تحت مدیریت (AUM)

دارایی تحت مدیریت (Asset Under Management)، نشان‌دهنده ارزش بازار همه دارایی‌های مالی است که یک‌نهاد مالی مانند صندوق سرمایه‌گذاری، شرکت سرمایه جسورانه یا یک کارگزاری، از طرف مشتریانش به مدیریت آن مشغول است. دارایی تحت مدیریت معمولا معیاری از اندازه و موفقیت شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری است. شرکت‌های مدیریت سرمایه‌گذاری معمولا کارمزدهای خود را به‌تناسب دارایی تحت مدیریت تعیین می‌کنند، بنابراین دارایی‌های تحت مدیریت همراه با متوسط نرخ‌های کارمزد تعیین‌کننده اصلی درآمدهای یک شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری هستند.

۱۰- ارزش خالص دارایی NAV

مفهوم ارزش خالص دارایی (Net Asset Value)در واقع ارزش روز همه دارایی‌ها شامل سهام، مطالبات سود سهام، ملک، اوراق با درآمد ثابت و… پس از کسر ارزش روز بدهی‌ها می‌باشد. اصطلاح NAV معمولا درباره ارزش خالص دارایی‌ شرکت‌های سرمایه‌‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، صندوق‌های شاخصی، ETFها و سبدهای اختصاصی به‌کار می‌رود.

۱۱- عرضه اولیه

عرضه اولیه(IPO) به زمانی گفته می‌شود که سهام یک شرکت خصوصی برای اولین بار به عموم مردم عرضه می‌شود. عرضه‌های اولیه معمولاً توسط شرکت‌های کوچک و جوان که به دنبال سرمایه برای گسترش هستند انجام می‌شود، همچنین شرکت‌های بزرگ خصوصی نیز که به دنبال تبدیل‌شدن به سهامی عام هستند، عرضه عمومی اولیه انجام می‌دهند. جزئیات سهامی که عرضه می‌شود، در امیدنامه به اطلاع سرمایه‌گذاران بالقوه می‌رسد. از مزایای عرضه اولیه در بورس دستیابی ارزان‌تر به سرمایه، افزایش سرمایه، شفافیت اطلاعاتی و معافیت مالیاتی را می‌توان نام برد. از معایب این کار هزینه‌های قانونی، حقوقی و بازاریابی عرضه اولیه، الزام به افشای اطلاعات مالی، کاهش کنترل و افزایش ریسک دعاوی حقوقی است.

۱۲- بازار گاوی

در بازار گاوی(Bull market) تقاضا بسیار زیاد است و عرضه به‌ندرت صورت می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر، سرمایه‌گذاران با امید به آینده رو به رشد بازار، اقدام به خرید سهام جدید می‌کنند و فروشندگان نیز تمایلی برای فروش ندارند. بازار گاوی به دوره‌ای گفته می‌شود که قیمت‌ها در حال افزایش است. ویژگی اصلی بازار گاوی، خوش‌بینی، اعتماد سرمایه‌گذاران و انتظار ادامه روند افزایشی است. بازار گاوی در مقابل بازار خرسی قرار دارد. بازارهای گاوی و خرسی معمولاً با چرخه‌های تجاری هم‌زمان هستند. شروع بازار گاوی معمولاً نشان‌دهنده‌ گشایش اقتصادی است، زیرا عقاید عمومی درباره وضعیت اقتصادی آینده، قیمت سهام را تغییر می‌دهد. همچنین بازارهای خرسی قبل از رکود اقتصادی شروع می‌شوند.

۱۳- بازار خرسی

بازار خرسی(Bear market) موقعیتی است که در آن قیمت اوراق بهادار کاهش‌یافته و خوش‌بینی سرمایه‌گذاران تبدیل به ترس و بدبینی می‌شود. به‌بیان‌دیگر در بازار خرسی، جوی منفی بر بازار حاکم است و همین امر رمقی برای سرمایه‌گذاران به‌منظور خرید سهام جدید باقی نمی‌گذارد. بازار خرسی نباید با اصلاح قیمت‌ها اشتباه گرفته شود، اصلاح قیمت‌ها روند کوتاه‌مدت دارد و کمتر از دو ماه طول می‌کشد. در اصلاح قیمت سرمایه‌گذاران می‌توانند یک نقطه ورود پیدا کرده سهام را بخرند، درحالی‌که در بازار خرسی نقطه ورود وجود ندارد.

۱۴- ارزش ذاتی

ارزش ذاتی(Intrinsic value) در علوم مالی به ارزش واقعی سهام یک شرکت یا یک دارایی اطلاق می‌شود که بر پایه بررسی تمامی ابعاد کسب‌وکار مورد نظر، از جمله صورت‌های مالی ، پتانسیل رشد سودآوری شرکت در سال‌های آینده و لحاظ دارایی‌های مشهود و نامشهود انجام گرفته ‌است.

با این تفاسیر شاید برای شما این سؤال به‌وجود آید که چه تفاوتی بین قیمت بازار و قیمت یا ارزش ذاتی یک سهم وجود دارد؟ بگذارید با یک مثال توضیح دهیم. فرض کنید قیمت بازار سهم شرکت الف، هم‌ اکنون ۲۰۰ تومان است. به‌بیان‌دیگر، سهام شرکت الف هم‌اکنون با قیمت ۲۰۰ تومان در بورس در حال خریدوفروش است؛ اما سرمایه‌گذاران زیادی همچنان متقاضی خرید این سهم هستند. اگر از سرمایه‌گذاران خریدار سهم سؤال کنید که چرا قصد دارید سهام این شرکت را خریداری کنید؟ پاسخ همه آن‌ها این خواهد بود که «به نظر ما، این سهم بیشتر از ۲۰۰ تومان ارزش دارد.» معنی این جمله این است که ارزش واقعی سهام شرکت الف، از نگاه آن‌ها بیشتر از قیمت بازار این سهم است. بنابراین، در یک تعریف ساده، ارزش ذاتی یک سهم، بیانگر قیمتی است که سرمایه‌گذاران برای سهم قائل هستند. طبیعتا اگر از دید سرمایه‌گذاران، ارزش ذاتی یک سهم پایین‌تر از ارزش بازار آن سهم باشد، این سهم گزینه مناسبی برای فروش خواهد بود.

گفتنی است ارزش ذاتی یکی از پارامترهای کلیدی در تحلیل بنیادی محسوب می‌شود. تحلیلگران با در نظر گرفتن دارایی‌های مشهود و نامشهود و محاسبه سودآوری شرکت‌ در سال‌های آتی، ارزش ذاتی شرکت را به‌دست می‌آورند و آن را با ارزش روز سهم مذکور مقایسه می‌کنند. تصمیم درباره خرید یا فروش سهم توسط تحلیلگران به‌تفاوت قیمت ارزش ذاتی و ارزش روز بازار آن بستگی دارد.

۱۵- ضریب بتا

ضریب بتا(β) معیاری است که براساس داده‌های تاریخی معاملات سهام بدست آمده و معرف میزان ریسک سیستماتیکی است که سرمایه‌گذار با تصاحب آن سهم نسبت به‌کل بازار متحمل می‌شود. بتای یک سرمایه‌گذاری نشان‌دهنده‌ میزان نوسان آن سرمایه‌گذاری نسبت به بازار است. اگر بتا کوچک‌تر از یک باشد، آن سرمایه‌گذاری نسبت به بازار نوسان کمتر و اگر بتا بیشتر از یک باشد آن سرمایه‌گذاری نسبت به بازار نوسان بیشتری دارد. بتای بازار که شامل همه دارایی‌های قابل سرمایه‌گذاری است، برابر با یک است.

۱۶- آربیتراژ

آربیتراژ (Arbitrage) به معنی سود بردن از تفاوت قیمتی میان دو یا چند بازار است، از دیدگاه علمی، آربیتراژ احتمال سود بدون ریسک پس از کسر هزینه‌های انجام معامله است. به‌بیان‌دیگر آربیتراژ به معنای بهره گرفتن از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار برای کسب سود است؛ مثلا تفاوت قیمت فلز مس در بورس لندن و بورس شانگهای چین می‌تواند باعث آربیتراژ معامله‌گران مس بین این دو بازار شود.

سود آربیتراژی زمانی ایجاد می‌شود که یک کالای مشابه در دو بازار مختلف یا در مواردی خاص در دو قالب متفاوت عرضه می‌شود، اما قیمت‌های یکسانی ندارد. آربیتراژ این امکان را به وجود می‌آورد که در بلندمدت قیمت‌ها به میزان اصطلاحات بورسی زیادی از ارزش منصفانه فاصله نگیرند. با فاصله گرفتن قیمت‌ها در یک بازار از قیمت منصفانه، آربیتراژگران فعال شده و با خرید این کالا از بازارهای دیگر ‌قیمت را به قیمت منصفانه نزدیک می‌کنند. در انجام آربیتراژ توصیه می‌شود که خرید در یک بازار و فروش در بازار دیگر به‌صورت هم‌زمان انجام بگیرد تا از ریسک تغییر قیمت در یکی از بازارها جلوگیری شود.

۱۷- سهام شناور آزاد

سهام شناور آزاد(Free Float) بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن، آماده عرضه و فروش آن سهام هستند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت کنند و انتظار می‌رود، در آینده نزدیک، قابل معامله باشد. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران بررسی شده و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه‌مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند.

۱۸- سود هر سهم و سود پرداختی سهام

سود هر سهم یا EPS عبارت است از مقدار سود خالص شرکت به ازای هر سهم. سود سهام پرداختی به ازای هر سهم یا DPS عبارت است از بخشی از سود هر سهم که در مجمع بین سهامداران تقسیم می‌شود و نشانگر مقدار سود نقدی توزیع‌شده توسط شرکت است.

۱۹- نماد

نماد عبارت است از کد یا نام اختصاری شرکت‌ها که برای سهولت شناسایی و دسته‌بندی آن‌ها در بورس مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال شرکت ملی اصطلاحات بورسی مس ایران با نماد «فملی» یا پالایشگاه نفت بندرعباس با نماد «شبندر» در بازار بورس و تالارهای معاملاتی معرفی می‌شوند. بد نیست بدانید معمولا حرف اول در یک «نماد» نشان‌دهنده صنعت مربوطه و بخش دوم خلاصه‌ای از نام شرکت است.

به‌عنوان‌مثال تمام شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران که در گروه بانک‌ها، مؤسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی فعالیت می‌کنند نمادشان با حرف «و» شروع می‌شود.

۲۰- بازار خارج از بورس(OTC)

بازار خارج از بورس(Over The Counter) یک بازار غیرمتمرکز و بدون مکان فیزیکی است که معامله به‌طور مستقیم بین دو نفر انجام می‌شود و قیمت معامله لزوماً به‌صورت عمومی منتشر نمی‌شود. در این بازار قیمت‌ها براساس مذاکره تعیین می‌شوند و معاملات از طریق شبکه‌های کامپیوتری، تلفن و ایمیل صورت می‌گیرد. محصولات معامله‌ شده در بورس باید استاندارد باشند، درحالی‌که این محدودیت در بازار خارج از بورس وجود ندارد و طبق قرارداد دو طرف، ویژگی‌های مورد معامله مشخص می‌شود.

اصلی ترین اصطلاحات بورس که باید هر معامله گری بداند

اصلی ترین اصطلاحات بورس که باید بدانید
در این مقاله لیستی از کلماتی که در بازار بورس استفاده میشوند و برای کار در بورس بهتر است با آنها آشنا باشید را برای شما آورده ایم. اصطلاحاتی که شاید در انجام معاملاتتان شنیده باشید اما نتوانید از کسی بپرسید و یا بخواهید معنی دقیقی از آنها داشته باشید.

1. اختصار AUm یا دارایی های که مدیریت شده
اختصار AUm به معنی Asset under managment یا همان دارایی های مدیریتی و کنترلی شرکت است که میتوان به صندوق هایی که مشتریان آن شرکت با توان اجرایی آن شرکت بوجوود آورده اند اشاره کرد، که شرکت فوق در حال مدیریت آن است.
و بر همین اساس از درامد و سود این صندوق ها این مثل شرکت سرمایه گذاری اکسیر کارمزدی دریافت میکنند که این امر جزوی از دارایی های کنترل شده هستند که معیاری برای موفقیت و رتبه شرکت هایی به این شکل محسوب میشود.

2. معنی خالص دارایی شرکت و ارزش آن یا همان Nav
مفهوم این واژه Net asset value اصولا همان ارزش تمام موجودی و دارایی های آن شرکت است که املاک و سهام و سپرده بانکی و حتی طلب سود سهام است که به آن nav میگویند که معمولا بعد کسر بدهی محاسبه میشود. این محاسبات در تحلیل فاندامنتال برای اندازه گیری ارزش ذاتی زیاد بکار می رود.

3. بازار گاوی bull market در بورس
احتمالا این واژه را زیاد شنیده اید و در لحظه اول فکر کنید که این از اصطلاحات عامیانه بورس هست، اما این چنین نیست. این واژه توسط جورج سورس یکی از معروف ترین تحلیلگران و معامله گران قرن است که بنیان گذار شرکت مدیریت سرمایه گذاری سورس هم هست، که اسامی بازار گاوی و خرسی و خوکی بنام این شخص ثبت شده.

طبق نظریه سورس در بازار گاوی نسبت تقاضا از عرضه بیشتر است و خریداران با دید رشد بازار شروع به خرید حجیم سهام در هر قیمتی میکنند و از آن طرف هم فروشنده بسیار کم است. در این مواقع سرمایه گذاران اعتماد و خوشبینی نسبت به بازار دارند که تعبیرش رشد اقتصاد و جهش آن هست.

4. معنی بازار خرسی bear market
در این بازار معمولا موقعیت و قدرت عرضه بر تقاضا بیشتر است، که باعث کاهش قیمت سهام میشود و برخی خریداران با ایجاد ترس از افت سهام وارد معاملات با کمترین قیمت پیشنهادی میشوند.
در این حالت معمولا برخی اصطلاحات بورسی از سهامداران مبتدی بدون در نظر گرفتن ارزش سهم وارد فاز فروش و ترک معامله در قیمت های کم شده و همین باعث ایجاد جو روانی میشود که باعث کاهش دسته جمعی بهای سهام و کاهش و نوسانی شدن شاخص کل میشود. از بازار خرسی هم کمی به عنوان بازار خوکی یاد میکنند، چون در آن سفته باز ها بر اساس ایجاد هیجان منفی سهام را مفت از چنگ سهامدار بی خبر از همه جا که وارد فاز ترس و استرس شده در می آورند.
توصیه گروه سرمایه گذاری اکسیر به شما عزیزان وین است که بدون تحلیل و مشاوره وارد خرید و فروش نشوید.

5. معنی سهم شناور Free float
این واژه یعنی بخشی از سهام قابل عرضه آن شرکت هست که، سهامدارانش میخواهند آن را عرضه کرده و به فروش برسانند و معمولا در ترکیب سهامداران که از سایت سازمان بورس قابل مشاهده هستند و اصولا سهامدار های عمده سهم خود را در کوتاه مدت به ندرت واگذار میکنند چون علاقه به اعمال مدیریت در آن شرکت دارند.

6. معنی واژه ضریب بتا B
این واژه برای گذشته و داده های تاریخی سهام مورد استفاده هست که در جدول کانسلیم هم پر کاربرد هست، به این صورت تحلیلگر وارد محاسبات و آنلالیز گذشته قیمت سهام شده و ریسک سیستماتیک بر بازار را محاسبه میکند.
اگر بتای آن سهم کمتر از ۱ باشد وارد شدن به آن سهم ریسک کمتری دارد ولی اگر بتای اصطلاحات بورسی سهم بیش از ۱ باشد نسبت ریسک به سرمایه گذاری بالاتر خواهد بود.

7. معنی آربیتراژArbitrage
این واژه در واقع یعنی سود بردن از تفاوت و نوسان قیمتی چند بازار هست که اصولا در معاملات جهانی و فارکس مورد استفاده قرار میگیرد. به این صورت که معامله گر بطور مثال از اختلاف قیمت طلا یا مس یا فولاد در بورس فلزات لندن lme و بورس ژاپن باعث آربیتراژ ان معامله شود و سود کند.
8. معنی سود سهم Eps
سود سهام یا eps مقدار سودیست که شرکت به ازای هر سهم خود به سهامداران در مجمع پرداخت میکند. و هر چقدر وین سود بیشتر باشد نشتن دهنده بنیاد خوب آن است.

9. معنی سیو سود save profit
سیو سود کردن در بازار مالی یعنی رسیدن به سود ذهنی و یا از نظر قوانین تکنیکال و فاندامنتال رسیدن به مقاومتی که رشد قیمت بعد از آن بعید بنظر می رسد. در این حالت معامله گر از طمع دوری کرده و با سود از سهام خارج میشود.

10. معنی حد ضرر در بورس stop loss
این واژه بنام حد ضرر شناخته میشود که یعنی خروج از سهم در مواقع حساس قیمتی در نزدیکی حمایت تکنیکالی که بر اساس نظر خود معامله گر این عدد تعین میشود ولی اصولا حمایت نزدیک قیمت ورود مورد محاسبه برای حدضرر ملاک هست که در صورت تثبیت زیر آن عدد،حدضرر فعال شده و برای جلوگیری از ضرر بیشتر تریدر از آن معامله خارج شده و صبر میکند که سهام در حمایت های بعدی تثبیت شده و مجدد وارد آن سهام با قیمت پائین تر بشود.

11. تریل کردن در معاملات :
یکی از بهترین تکنیک های حفظ سود، مبحث تریل کردن یا جابجایی حد ضرر است که به خوبی می تواند مرحله به مرحله سود ایجاد شده در بازار را حفظ نماید. به عنوان مثال شما یک سهم را در قیمت 202 تومان می خرید و حد ضرر خود را قیمت 190 تومان قرار می دهید و مقاومت ماژور پیش روی شما قیمت 220 تومان است و سهم به عنوان مثال تا قیمت 225 تومان رشد می کند، در واقع در این لحظه شما باید از قانون تریل کردن استفاده کنید و حد ضرر خود را از قیمت 190 تومان به قیمت حمایتی 220 تومان افزایش دهید. زیرا این احتمال وجود دارد که قیمت سهم ریزش کرده و در صورت آمدن زیر 220 تومان تا قیمت 200 تومان ریزش کند و شما در واقع در صورت عدم رعایت تریل، ممکن است علاوه بر سود نکردن ضرر هم بکنید که می تواند فشار روحی بالایی برای معامله گر ایجاد کند.

12. گره معاملاتی :
گره معاملاتی وضعیتی است که در آن نماد معاملاتی به رقم برخورداری از صف خرید یا فروش حداقل به میزان یک برابر حجم مبنا برای شرکت های با سرمایه 3 میلیارد سهم یا بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت ها، به علت عدم تقارن در قیمت های درخواست های خرید و فروش، حداقل به میزان 10 جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به استثنای معاملات در نماد عمده) کمتر از 5% حجم مبنا باشد.

13. حجم مبنا :
حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز معامله شود تا قیمت آن سهم بتواند بر اساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد. بنابراین در صورتی که تعداد سهام معامله شده یک شرکت در روز کمتر از حجم مبنا باشد به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت. در حال حاضر، حجم مبنای شرکت های پذیرفته شده در بورس 0/0004( چهار ده هزارم) است. به عنوان مثال اگر تعداد کل سهام یک شرکت پذیرفته شده در بورس 200 میلیون سهم باشد، تنها در صورتی قیمت سهم این شرکت در طول روز می تواند 5% افزایش یا کاهش داشته باشد که حداقل 80هزار سهم در طول روز مورد داد و ستد قرار گیرد. هدف از تعیین حجم مبنا، اینست که سرمایه گذاران اطمینان داشته باشند نوسانات قیمت سهام، در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخص و قابل توجهی سهام صورت گرفته است چراکه در غیر این صورت حتی معامله چند سهم یک شرکت می تواند قیمت سهام این شرکت در بورس را تحت تاثیر قرار داده و منجر به ایجاد قیمت های غیرواقعی و کاذب در بورس شود.

14. ارزش ذاتی سهام :
قیمتی است که عوامل اصلی و موثر در ارزش سهام را در نظر گرفته و آن را از ارزش جاری بازار متمایز می کند، مدیران مالی و تحلیل گران با ارزیابی عوامل بنیادی که بر قیمت حقیقی سهام اثر می گذارد در ارزیابی و تخمین دقیق ارزش حقیقی سهام تلاش می کنند. هدف از تحلیل ذاتی مقایسه آن با قیمت بازار سهم است. عوامل بنیادی موثر بر ارزش سهام عموماً کمتر از قیمت بازار تغییر می کنند و تحلیل گران امیدوارند که تفاوت بین ارزش ذاتی و قیمت بازار را به خصوص در بازاری که کارایی کامل ندارد دریابند. هدف اصلی از این مقایسه تشخیص این است که آیا در حال حاضر سهام موردنظر ازران ( زیر قیمت حقیقی) و یا گران (بالای قیمت حقیقی) در بازار معامله می شود. اگر سهمی ارزان باشد، بازار اثر عوامل بنیادی را که قیمت بالاتری از قیمت بازار را برای سهم موجه می کنند درنیافته است و به محض اینکه برخی از سرمایه گذاران این را تشخیص دهند، خرید این سهم را آغاز می کنند و باعث افزایش قیمت بازار می شوند. بنابراین آن گروه از افراد حقیقی و حقوقی که زودتر اقدام به خرید سهام کرده اند سود می کنند. برای سهمی که ارزش بازار آن گران است وقتی سرمایه گذاران متوجه گرانی قیمت می شوند فروش خود را آغاز کرده و سبب کاهش قیمت بازار سهم می شوند.

15. شکاف (گپ) قیمت :
به ناپیوستگی نمودار قیمت گفته می شود که در اثر جهش ناگهانی قیمت رخ می دهد. گپ در واقع محدوده ای را مشخص می کند که هیچ معامله ای در آن انجام نشده باشد. شکاف قیمت زمانی ایجاد می شود که بین قیمت پایانی روز قبل و قیمت آغازین روز بعد اختلاف وجود داشته باشد.در این حالت شکافی در قیمت به وجود خواهد آمد که در آن هیچ معامله ای انجام نشده است.

انواع گپ عبارتند از :
1- گپ فرار: زمانی است که قیمت از یک سطح حمایتی یا مقاومتی توسط یک گپ عبور کند.
2- گپ خستگی: در پایان یک حرکت بزرگ صعودی یا نزولی تشکیل می شود. گپ در جهت روند شکل می گیرد و پس از آن روند قیمت معکوس می شود.
3- گپ ادامه دهنده: این نوع گپ در طی روند رخ می دهد و موید تداوم روند جاری می باشد.گپ ادامه دهنده می تواند نوعی گپ فرار نیز باشد
4- گپ معمولی: این گپ ها کاملاً عادی هستند و معمولا زمانی که بازار در حالت رنج (بدون روند) قرار دارد به وجود می آیند و اندازه بزرگی ندارند و اغلب سریع پر می شوند.

اصطلاحات بورسی

اگر بازار بورس را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرده‌اید، نیاز است که ابتدا با آموزش بورس و اصطلاحات پرکاربرد در آن آشنا شوید و سپس بتوانید توانایی تحلیل داشته باشید. سرمایه‌گذاری در بورس بدون داشتن دانش و آگاهی کافی منجر به زیان سرمایه‌گذاران خواهد شد.

در این مقاله قصد داریم به افزایش آگاهی سرمایه‌گذاران مبتدی کمک کنیم. بدین منظور به بررسی بعضی از قوانین و مقررات و برخی اصطلاحات مهم می‌پردازیم.

بازار بورس

بازار بورس یکی از زیر مجموعه‌های بازار سرمایه است و جزو دسته‌بندی بازارهای مالی قرار می‌گیرد. ارائه سهام و یا اوراق در بازار بورس یکی از روش‌هایی است که به وسیله آن شرکت‌ها به تأمین مالی می‌پردازند.

برخی تصور می‌کنند که فقط سهام شرکت‌ها در این بازار مبادله می‌شود در صورتی که در این بازار انواع اوراق، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و . نیز خرید و فروش می‌شوند.

تفاوت بازار بورس و فرابورس

قوانین برای شرکت‌هایی که تمایل دارند سهام خود را در فرابورس عرضه کنند آسان‌تر است. در حالی که برای ورود به بورس قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای شرکت‌ها و جود دارد.

تفاوت دیگر در دامنه نوسان سهم‌های این دو بازار است.

تفاوت بعدی هم در حجم مبنای سهم‌های موجود در این بازارهاست. بازار فرابورس به سه بازار تقسیم می‌شود:

• بازار پایه زرد
• بازار پایه نارنجی
• بازار پایه اصطلاحات بورسی قرمز

در حال حاضر دامنه نوسان در تابلو زرد 3 درصد، در تابلو نارنجی 2 درصد و در تابلو قرمز 1 درصد است.

ساعت كاري بازار بورس

بازار بورس تهران در روزهاى شنبه تا چهارشنبه از ساعات ٩ تا ١٢:30 ظهر براى خريد و فروش سهام باز بوده و در اين زمان فعالان بازار به خريد و فروش سهام مى‌پردازند.

از ساعت 8:30 تا 9 که به آن زمان پیش گشایش می‌گویند هم متقاضیان می‌توانند سفارش خود را ثبت کنند اما در این زمان معامله‌ای صورت نمی‌پذیرد. ذکر این نکته ضروری است که در روزهای تعطیلات رسمی نیز بازار بورس بسته است.

نماد شرکت‌های بورسی

در واقع نماد هر شرکت در بازار بورس مانند یک کدی است که به منظور شناسایی این شرکت‌ها و راحتی کار برایشان در نظر گرفته شده است. معمولاً حرف اول هر نماد از حرف اول گروه مربوطه به صنعتی که شرکت در آن جای می‌گیرد تشکیل می‌شود و حروف بعدی هم تمام یا بخشی از نام آن شرکت را در خود دارد.

به عنوان مثال نماد شرکت کاشی پارس در بازار بورس که در دسته کاشی و سرامیک جای می‌گیرد، کپارس است.

البته نماد برخی از شرکت‌ها از قانون بالا تبعیت نمی‌کند. برای مشاهده تمامی نمادها به همراه دسته‌بندی آن‌ها می‌توانید به سایت tsetmc.com مراجعه کنید.

سرمایه لازم برای ورود به بازار بورس چقدر است؟

حداقل سرمایه لازم برای ورود به بازار بورس 500 هزار تومان است. در حقیقت سرمایه‌گذار نمی‌تواند سفارشی را با قیمت کل کمتر از 500 هزار تومان ثبت کند.

عرضه و تقاضا

مكانيزم خريد و فروش در بازار بورس به اين شكل است كه عده‌اى به عنوان خريدار با قيمت‌هاى مختلف درخواست خريد مى‌دهند و افرادى هم به عنوان فروشنده با قيمت‌هاى مختلف درخواست فروش مى‌دهند (توجه به این نکته الزامی است که حداقل قیمتی که فروشندگان و خریداران برای سهم‌های موجود در بازار بورس می‌توانند ثبت کنند منفی پنج درصد قیمت پایانی روز قبل سهم است و بیشترین قیمت هم مثبت پنج درصد قیمت پایانی روز قبل).

در اين ميان زمانى كه قيمت‌هاى خريد و فروش با يكديگر برابر شوند، معامله انجام مى‌شود.

در سمت خریدار سفارشات از بالاترین قیمت و در سمت فروشندگان سفارشات از پایین‌ترین قیمت مرتب می‌شوند. در واقع اولویت به این ترتیب است که سمت خریداران بالاترین قیمت در اول صف قرار می‌گیرد و در سمت فروشندگان پایین‌ترین قیمت در ابتدای صف قرار می‌گیرد.

اگر در هر سمتی قیمت‌ها برابر باشد، اولویت با کدی است که زودتر سفارشش را ثبت کرده باشد،در جدول زیرمعاملات یک سهم به صورت فرضی آورده شده است.

در اين جدول كه در اغلب سايت‌هاى مربوط به گزارش لحظه به لحظه بورس با آن روبرو مى‌شويم با اصطلاحات تعداد، حجم و قيمت مواجه مى‌شويم.

• تعداد: برابر است با تعداد افرادى كه اقدام به خريد يا فروش سهم خود كرده‌اند كه در اين جدول در همه موارد برابر يك است.
• حجم: برابر است با تعداد سهمی كه در يك قيمت مشخص به خريد يا فروش گذاشته شده است. مثلاً در اين نمونه در قسمت فروش يك نفر تعداد پنج هزار سهم را با قيمت ١٦٠ تومان به فروش گذاشته است.

ميزان تغييرات قيمت روزانه سهام

هر سهم، در بازار بورس، در يك روز مى‌تواند به ميزان 5 درصد مثبت و 5 درصد منفى نسبت به قیمت پایانی روز معاملاتی قبل تغيير كند. در ابتداى هر روز قيمت سهم با توجه به تغييرات قيمت‌هاى ديروز تعيين شده است يعنى قيمت شروع يك سهم در روز برابر با قيمت پايانى سهم در روز گذشته آن است (که اصلاحاٌ قیمت صفر تایلو فردا گفته می‌شود).

لذا همان‌طور که گفته شد در بازار بورس تنها تقاضاها و عرضه‌هايى مجازند و به معامله تبديل می‌شوند كه در دامنه 5 درصد مثبت و منفى اين قيمت ابتداى روز باشند. در غير این صورت معامله انجام نخواهد شد.

• براى مثال اگر قيمت پايانى سهم در روز گذشته برابر با ١٠٠ تومان باشد، در روز جديد تمامى معاملات بايد مابين 95 تومان تا ١٠5 تومان باشند تا براى انجام شدن مجاز باشد. در واقع اگر كسى در اين روز به ميزانى كمتر از 95 تومان يا بيشتر از 105 تومان درخواست خريد يا فروش صادر كند، چنين درخواستى در اين روز به هيچ وجه انجام نمى‌شود.
• استثنائاتی هم برای این قانون وجود دارد. مثل بازگشایی سهم پس از برخی مجامع.

حجم مبنا و حداكثر و حداقل قيمت در بازار بورس

حجم مبنا چیست؟

براى اينكه قيمت پايانى يك سهم به ميزان حداقل يا حداكثر قيمت يك روز برسد تنها ميانگين وزنى در آن تأثیرگذار نبوده و بايد سهم به ميزان حجم مبنا در آن روز معامله شده باشد.

در سال ٨٢ با توجه به افزايش شديد قيمت سهام مديريت بورس تصميم گرفت تا مانع از تغييرات مصنوعی قيمت‌ها شود. لذا كارشناسان روش حجم مبنا را براى اين مشكل انتخاب كردند.

حجم مبنا

حجم مبنا اصطلاحات بورسی برابر است با تعداد اوراق بهادارى كه بايد در يك روز در بازار بورس معامله شود تا كل درصد تغيير قيمت آن روز در تعيين قيمت روز بعد ملاك باشد. ميزان حجم مبنا هم اكنون برابر با هشت ده هزارم تعداد سهام شركت است.

در واقع اگر ميزان معاملات كمتر از حجم مبنا باشد ميزان تغيير قيمت نسبت به روز قبل با استفاده از يك ضريب، كمتر از ميزان محاسبه شده مى‌شود.

برای درک بهتر حجم مبنا بهتر است ابتدا با دومفهوم زیر آشنا شویم:

قیمت آخرین معامله:

به آخرین قیمتی که سهام یک شرکت در یک روز بین خریدار و فروشنده در بازار بورس معامله می‌شود، قیمت آخرین معامله گفته می‌شود.

قیمت پایانی:

به میانگین وزنی قیمت سهام شرکت با در نظر گرفتن حجم مبنا، قیمت پایانی گفته می‌شود.

قیمت پایانی هر روز مبنای نوسانات قیمت روز بعد معاملاتی قرار می‌گیرد. مثلاً اگر قیمت پایانی روز دوشنبه 100 ریال باشد، بازه مجاز نوسان قیمت در روز معاملاتی بعد یعنی سه‌شنبه بین مثبت 5 درصد (105 ریال) و منفی 5 درصد قیمت پایانی روز معاملاتی گذشته (95 ریال) خواهد بود.

اکنون می‌توانیم بگوییم حجم مبنا حداقل تعداد برگه سهمی است که باید در یک روز معاملاتی روی یک قیمت دادوستد شود تا قیمت پایانی به قیمت معامله‌‌شده برسد. در صورتی که تعداد سهام معامله‌شده در طول روز کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت.اصطلاحات بورسی

محاسبه حجم مبنا در روش جدید چگونه خواهد بود؟

فرمول جدید از دو بخش تشکیل شده است. ابتدا به صورت زیر ارزش مبنا محاسبه می‌شود:

قیمت پایانی سهم در آخرین روز معاملاتی هفته× 0.0004× تعداد سهام شرکت

باید درنظر داشت که در قانون جدید برای بازارهای اول و دوم بورس حداقل ارزش مبنا 50 میلیارد ریال و حداکثر حجم مبنا برای شرکت‌های با بیشتر از 20 هزار میلیارد ریال و بالاتر معادل 120 میلیارد ریال است و برای شرکت‌های با سرمایه کمتر از 20 هزار میلیارد ریال معادل 100 میلیارد ریال است (برای بررسی کامل‌تر این مطلب می‌توانید خبر تغییر حجم مبنا در مصوبه جدید را مطالعه نمایید).

اگر ارزش محاسبه شده در فرمول بالا از حداقل مقدار مربوطه کمتر باشد، همان مقدار حداقل در نظر گرفته می‌شود؛ اما اگر عدد به دست آمده بین میزان حداقلی و حداکثری باشد، خود مقدار به دست آمده در نظر گرفته می‌شود.

در مرحله آخر این مقدار را باید تقسیم بر اصطلاحات بورسی قیمت سهم در آخرین روز معاملاتی هفته کرد. در نهایت عدد حاصل شده حجم مبنا قرار می‌گیرد.

صف خريد و فروش در بازار بورس

يكى از اصطلاحاتى كه هنگام خريد و فروش سهام در بازار بورس گاهی اوقات با آن روبرو می‌شويم ايجاد صف‌هاى خريد يا فروش است.

• صف خريد: هنگامى صف خرید در بازار بورس ايجاد می‌شود كه براى مثال تعداد زيادى از افراد به خريد يك سهم در بيشترين قيمت آن اقدام می‌کنند اما فروشنده‌ای وجود ندارد يا تعداد فروشنده‌ها نسبت به خريداران بسيار كمتر است.
• صف فروش: صف فروش هنگامى ايجاد می‌شود كه تعداد زيادى از افراد به فروش يك سهم در كمترين قيمت آن اقدام می‌کنند اما خريدارى وجود ندارد يا تعداد خريداران نسبت به فروشندگان بسيار كمتر است.

گره معاملاتی

نماد معاملاتی به رغم برخورداری از صف خرید یا صف فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با ۳ میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها، به علت مقارن نبودن قیمت‌های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به استثنای معاملات در بازار معاملات عمده)، کمتر از ۵ درصد حجم مبنا باشد.

کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف یا کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.

نمادهای معاملاتی که تحت این شرایط مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد و در مرحله گشایش با دو برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی آن نماد انجام و سپس در حراج پیوسته، معاملات در دامنه نوسان روزانه قیمت انجام می‌شوند.

لازم به ذکر است قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است.

این مورد گرچه ممکن است اتفاق بیفتد اما با مشکلاتی مواجه است که احتمال آن را کم می‌کند. از جمله اینکه ناظر بازار می‌تواند با توجه به نسبت p/e سهم و یا در نظر گرفتن معاملات مشکوک و صف ساختگی، نماد را شامل گره معاملاتی نماید.

مجامع شرکت‌ها

مجامع شرکت‌ها گردهمایی‌هایی است که با حضور سهامداران شرکت‌ها برگزار می‌شود. مجامع ممکن است به دلایل متفاوتی باشند. سه مجمع اصلی که شرکت‌ها برگزار می‌کنند عبارت‌اند از:

• مجمع عادی سالیانه
• مجمع عمومی عادی به‌صورت فوق‌العاده
• مجمع عمومی به‌صورت فوق‌العاده

مجمع عادی سالیانه:

در مجمع عادی سالیانه که در انتهای سال مالی شرکت‌ها برگزار می‌شود به بررسی عملکرد یک‌ساله شرکت پرداخته‌می‌شود. مجمع عمومی عادی به‌صورت فوق‌العاده مجمعی است که عموماً برای تغییر در اعضای هیئت مدیره برگزار می‌شود. در مجمع عمومی به‌صورت فوق‌العاده عموماً در خصوص افزایش سرمایه، کاهش سرمایه و یا انحلال شرکت برگزار می‌شود.

افزایش سرمایه

افزایش سرمایه راهی است برای ورود سرمایه جدید به شرکت‌ها و یا بهبود ساختار مالی شرکت‌ها. شرکت‌ها با توجه به اهدافی که در پیش دارند ممکن است که یکی از روش‌های افزایش سرمایه را انتخاب کنند.

تصمیم‌گیری راجع به افزایش سرمایه یا نوع آن در مجامع عمومی فوق‌العاده شرکت‌ها اتفاق می‌افتد و سهامداران در این مجامع به افزایش سرمایه‌ها رأی می‌دهند.

حضور در هر کدام از این افزایش سرمایه‌ها ممکن است عواقب و یا منافعی برای سهامداران داشته باشد؛ بنابراین آشنایی با انواع روش‌های افزایش سرمایه اهمیت بسیاری دارد.

جمع‌بندی

از مهم‌ترین نکاتی که باید دقت و مطالعه کامل روی آن صورت گیرد، قوانین، مقررات و اصطلاحات رایج بازار بورس با اهمیت است. در این مقاله سعی شد که به برخی از این قوانین و اصطلاحات اشاره شود. پیشنهاد ما این است تا زمانی که به آگاهی کامل راجع به قوانین بورس دست نیافتید، سرمایه خود را وارد این بازار نکنید.

اصطلاحات بورس اوراق بهادار

بازار بورس یکی از بازارهای بسیار پر استرس اما شیرین است. افراد زیادی علاقه مند به فعالیت در بازار بورسی هستند اما پس از ورود به صفحه اصلی سایت بورس دچار سردرگمی می شوند. زیرا این صفحه پر از واژه هایی است که شاید برای اولین بار است که حتی با آن ها برخورد می کنند. با توجه به همین موضوع ما در این مقاله مهم ترین اصطلاحات بازار بورس را برای شما جمع آوری کرده ایم. اگر علاقه مند به بازار بورس هستید حتما تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

کد بورسی

یکی از مهم ترین شرایط لازم برای فعالیت در بورس دریافت کد بورس است. این کد شامل تعدادی حرف و عدد است که توسط کارگزاری های بورس صادر می شود. کد بورسی مانند کد ملی منحصر به فرد است و تنها یکبار صادر می شود.

صندوق سرمایه گذاری

یکی از بهترین راه های سرمایه گذاری غیر مستقیم برای افرادی که زمان کافی برای برای فعالیت در بورس ندارند، سرمایه گذاری در صندوق است. صندوق سرمایه گذاری یک نهاد مالی است که سرمایه افراد مختلف را جمع کرده و متولیان صندوق را با توجه به دانشی که دارند آن را به شیوه های مختلف سرمایه گذاری می کنند و سود مشخصی را به صاحبان سرمایه می دهند.

قیمت بازار

به قیمت اوراق بهادار که در بازارهای مالی توسط خریداران و فروشندگان سهام داد و ستد می شود، قیمت بازار می گویند.

گواهی نامه نقل و انتقال سهام

برگه سهامی که سهامدار از طریق آن می تواند سهام خود را معامله کند گواهی نامه نقل و انتقال سهام می گویند. این برگه توسط سیستم سپرده گذاری مرکزی برای سهامداران شرکت منتشر می شود.

اختیار معامله

قراردادی است که در آن بین خریدار و فروشنده که خریدار حق خرید یا فروش یک دارایی را در یک قیمت توافق شده و تا یک زمان مشخص از فروشنده خریداری می کند. همچنین خریدار برای در اختیار داشتن این حق تا زمان تعیین شده مبلغ معینی را می پردازد.

آربیتراژگر

در صورتی که یک کالا در بازارهای مختلف دارای قیمت یکسان نباشد ممکن است معامله گر اقدام به خرید آن کالا با قیمت پایین بکند و سپس همان کالا را در بازار دیگر با قیمت بالاتر بفروشد.

بازار آتی

بازار آتی نوعی از بازار است که خریداران و فروشندگان تعهد می کنند که اوراق بهادار یا کالایی را در آینده با قیمت مشخصی مبادله کنند. در بازار آتی بخشی از بهای معامله به عنوان تضمین وثیقه می شود.

حق تقدم

در برخی موارد ممکن است شرکت ها نسبت به افزایش سرمایه خود اقدام کنند، در این صورت سهامداران فعلی شرکت نسبت به افراد دیگر در خرید سهام دارای اولویت هستند. شرکتی که اقدام به افزایش سرمایه می کند به سهامداران خود نسبت به میزان سرمایه آن ها اوراقی را جهت خرید سهام اضافی منتشر شده ارسال می کند که به آن حق تقدم گفته می شود.

قرار داد آتی

در این نوع از قرار داد خریدار و فروشنده تحت نظارت سازمان بورس و با پرداخت وجه تضمین تعهد می کنند که در یک تاریخ مشخص و با قیمت تعیین شده کالای مشخصی را با یکدیگر مبادله کنند.

دوره معاملاتی

به فاصله بین روز آغاز معاملات قرارداد آتی سهام در بازار و آخرین روز معاملاتی که قرار داد آتی سهام در بازار مبادله می­شود را دوره معاملاتی می گویند.

حجم مبنا

به تعداد اوراق بهادار از یک نوع که هر روز باید مورد داد و ستد قرار بگیرد تا کل درصد تغییر آن روز، برای تعیین قیمت روز بعدی به عنوان ملاک باشد.

دامنه نوسان

به پایین ترین و بالاترین اصطلاحات بورسی قیمتی که قیمت می توان در آن نوسان داشته باشد دامنه نوسان گفته می شود. دامنه نوسان در حال حاضر برای سهام عادی مثبت و منفی پنج است.

عرضه اولیه

به نخستین عرضه اوراق بهادار شرکت به عموم مردم، عرضه اولیه گفته می شود. جزئیات عرضه اولیه در امیدنامه به اطلاع سرمایه گذاران بالقوه می رسد.

کارگزار

کارگزار واسط بین سرمایه گذار و سازمان بورس هستند که وظیفه دارند اوراق بهادار را با کمترین یا بیشترین قیمت برای مشتریان خود بخرند و یا برای آن ها بفروشند. به عبارت ساده تر کارگزار نماینده فروشنده وخریدار است و به ازای هر معامله کارمزد دریافت می کند.

سفارش به قیمت باز

در این نوع از سفارش سرمایه گذار به کارگزار خود اعلام می کند که تعداد مشخصی از سهام شرکت را در سریع ترین زمان ممکن به قیمت بازار خریداری کند و یا بفروشد. سپس کارگزار سفارش را به صورت قیمت باز یعنی بدون قیمت در سامانه معاملاتی ثبت می کند و این سفارش با بهترین قیمت اجرا می شود.

سفارش به قیمت محدود

در این نوع سفارش قیمت خرید و فروش هنگام درخواست سفارش به کارگزار اطلاع داده می شود. اگر سفارش مشتری خرید باشد کارگزار تلاش می کند تا با قیمتی کمتر از قیمت تعیین شده سفارش را خریداری کند، در صورتی که سفارش فروش باشد کارگزار سعی خواهد کرد تا سفارش را با قیمتی بالاتر از قیمت تعیین شده و یا در بدترین شرایط برابر با آن بفروشد.

پرتفو

پرتفو طرحی برای حفظ ریسک متعادل سبد با ترکیب سهام های مختلف در سبد است. فعالان بازار بورس خرید تک سهامی را با توجه به نوسانات بازار توصیه نمی کنند و پرتفو را راه حلی مطمئن برای کاهش احتمال ضررهای احتمالی می دانند.

اساس نامه صندوق سرمایه گذاری

به منظور عملکرد قانونی صندوق ها برای هر صندوق مجموعه ای از ماده های قانونی مشخص شده است که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تایید شده است.

اوراق بهادار

اوراق بهادار ابزار مالی با قابلیت داد و ستداد است. اوراق بهادار می­ تواند شامل سهام عادی، سهام ممتاز حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله، قرارداد آتی و صکوک باشد.

اوراق مشارکت

اوراق مشارکت آن دسته از اوراق هستند که به منظور تامین بخشی از منابع مالی برای مدت معین از طریق عرضه عمومی واگذار می‌گردد.

سود هر سهم

برای محاسبه سود هر سهم، کل سود در پایان سال مالی (البته بعد از کم کردن مالیات) بر تعداد سهام عرضه شده تقسیم می کنیم، عدد حاصل سود هر سهم است.

قیمت پایانی سهم

قیمت پایانی یک سهم قیمتی است که قیمت معامله سهم را در ابتدای روز بعد تعیین می کند.

بستن نماد

به توقف معاملات انواع اوراق بهادار در طول دوره مشخص مطابق با دستور العمل مربوطه بستن نماد می گویند.

قیمت اسمی

به قیمت اولیه سهم در بازار قیمت اسمی گفته می شود.

نماد شرکت

برای این که سرمایه گذاران به راحتی بتوانند شرکت ها را شناسایی کنند و آن ها را راحت تر دسته بندی کنند به هر شرکت کدی داده می شود که به آن نماد شرکت گفته می شود. معمولا نماد شرکت شامل حرف اول گروه صنعتی آن به علاوه قسمتی از اسم شرکت است.

شاخص

به اعدادی که وضعیت بازار را دوره های قبل و جاری نشان می دهند شاخص می گویند. سرمایه گذاران باید قبل از سرمایه گذاری در بازارهای بورسی شاخص های بازار را به خوبی تحلیل و بررسی کنند. برخی از شاخص های مهم عبارتند از: شاخص مالی، شاخص کل، شاخص صنعتی، شاخص بازده نقدی

جمع بندی

در این مقاله به توضیح اصطلاحات بورسی پرداختیم. البته توجه به این نکته حائز اهمیت است که اصطلاحات بورسی فقط شامل این موارد نمی شود و ما به ذکر اصطلاحات مهم و رایج در بورس اکتفا کردیم. به نظر شما چع اصطلاح دیگری را می توانیم به این لیست اضافه کنیم؟